چکیده جامعه شناسی ادبیات یکی از شاخه های علوم اجتماعی محسوب می شود. در میان انواع نگرش به متن ادبی، دیدگاه جامعه شناختی از اهمیتی ویژه برخوردار است. اساساً در نقد ادبی دو رویکرد وجود دارد. رویکرد اول صورت محور است و انواع نقد لغوی، زیبایی شناختی و فنی را شامل می شود و در مقابل رویکرد دوم محتوا محور و نقدهای اخلاقی، تاریخی و روانشناسی و..... را در برمی گیرد. نقد اجتماعی که از نتایج علم جامعه...

طیف گسترده ای از ایرانیان با ادبیات داستانی سروکار دارند، لذا شناخت این نوع ادبی و نقد و تحلیل آن کاری است که برعهده منتقدان و نظریه پردازان این عرصه است. نگارنده در این نوشته کوشیده است به نقد و تحلیل محتوای آثار نویسنده معاصر عباس معروفی بپردازد. این نویسنده با آفرینش بیش از سی داستان کوتاه و چند رمان توانسته است جایگاه ویژه ای در بین داستان نویسان سه دهه اخیر پیدا کند. هدف این نوشته دستیابی ...

فریبا وفی از جمله زنان نویسنده ای است که در انعکاس نگاه زنانه در ادبیات معاصر فارسی موثربوده است. وی در سال 1342 در تبریز متولد شد. نخستین رمان او «پرنده من» که در سال 1381 منتشر شد، مورد استقبال منتقدان قرار گرفت و جوایز ی فراوان را به خود اختصاص داد. «ترلان»، «رویای تبت»، «رازی درکوچه ها» و «ماه کامل می شود» و دو مجموعه داستان «در عمق صحنه» و «حتی وقتی می خندیم»، از آثار دیگر نویسنده اند. در ...

یکی از راه های ژرفا بخشیدن به داستان و تقویت تأثیر آن بر مخاطب، پردازش درست و قوّتمند شخصیت است. فردوسی سخن سرایی داستان شناس است که در عصر برون گرایی و کلّی نگری شاعران خراسان، خود و خواننده را با جزئیّات روحی قهرمانانش همراه و درگیر می سازد این پژوهش به تحلیل روانشناسانة شخصیت کاووس در شاهنامه می پردازد. فردوسی با استفاده از هر دو شیوة مستقیم و غیرمستقیم؛ یعنی با بهره گرفتن از توصیف، گفت وگو، اظ...

چکیده ادبیات ایران همواره در طول تاریخ پر فراز و نشیبش از رخدادهای تاریخی تأثیر پذیرفته است. این تأثیرگذاری به صورت ایجاد تغییر در ساختار و محتوای آثار ادبی و رونق گرفتن و ابداع برخی تمهیدات و رویکردهای ادبی و هنری و ضعف و به فراموشی سپرده شدن برخی دیگر بوده است. یکی از این رویکردها در ادبیات فارسی گرایش به اسطوره و اسطورهپردازی بوده است. اگرچه اسطورهها سیال و قابل انطباق با ساختارهای اجتم...

هدف از این جستار، تبیین فرایند خوانش و فهم متن با تأکید بر مفهومی به نام «خواننده­ی فرضی» است؛ مفهومی که از یک سو نقد خواننده­مدار و از سوی دیگر نقد مؤلف­محور را بر سر تعریف آن با یکدیگر تلفیق کرده و از ائتلاف این دو رویکرد هرمنوتیکیِ ظاهراً هم­ستیز، در این­جا بر ضد هرگونه رویکرد متن­گرایانه به نقد ادبیات داستانی، بهره گرفته­ایم. متن را در این دیدگاه ضدعینیت­گرا، جز زمینه­ای برای آمیزش آفاق دید ن...

اصلاحات ارضی سال 1341 یکی از رخدادهای اثرگذار در عرصه گوناگون اجتماع، اقتصاد و فرهنگ ایران به شمار می آید و بی برنامگی بیشتر در روند مدرن شدن جامعه ایران را رقم زده است. درون زا نبودن این حرکت و جنبه فرمایشی آن موجب نگاه انتقادآمیز طبقات گوناگون، به ویژه نخبگان ادیب واقع شده تا جایی که اصلاحات ارضی یکی از مهم ترین موضوعات در ادبیات داستانی واقعگرای دهه 50 ـ 1340 قرار گرفته است.این سخن با بررسی ...

بدون تردید یکی از سه حادث? مهم سیاسی و تأثیرگذار یکصد سال اخیر تاریخ معاصر ایران، کودتای 28 مرداد 1332 است. انقلاب مشروطیت و انقلاب اسلامی، دو حادث? دیگر این قرن به شمار می-روند. در این پژوهش، نحو? انعکاس کودتا در ادبیات داستانی تحلیل و بررسی شده است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است، که با انتخاب هفت نویسنده از داستان نویسان معاصر صورت گرفته است. نویسندگان منتخب، سیمین دانشور، ابراه...

بررسی همسانی ها و تفاوت های ادبیات عربی و فارسی، هم چنین تأثیرپذیری این دو ادبیات از یکدیگر همواره دستمایه ی بسیاری از پژوهش های حوزه ی ادبیات تطبیقی بوده است. از آنجا که در دهه های اخیر ارتباط این دو ادبیات کاهش چشمگیری یافته است، به نظر می رسد توجه به اشتراکات فرهنگی این دو، از یک سو، و نیز تأثیری که از غرب به عنوان خاستگاه نقد ادبی نوین گرفته اند، از سوی دیگر، زمینه را برای بررسی نمونه های...