ایران و کشورهای همسایه غربی آن درکمربند خشک و نیمه خشک جهان، واقع شده¬اند. این موقعیت جغرافیایی سبب شده که کشور ایران در معرض وقوع پدیده گرد و غبار هم در مقیاس محلی و هم در میان و بزرگ مقیاس قرارگیرد. الگوهای پیوند از دور منعکس¬کننده¬ی تغییرات در مقیاس وسیع در امواج اتمسفری و موقعیت رودبادها بوده و بر درجه حرارت، بارش، مسیرتوفان¬ها و موقعیت و شدّت رودباد بر روی مناطق وسیع تأثیر می¬گذارند. بنابرا...

تلاش‌های گسترده‌یی به‌منظور ارزیابی پتانسیل وقوع سونامی و توسعه‌ی سامانه‌های کاهش اثرات زیان‌بار آن در منطقه‌ی اقیانوس هند صورت گرفته و در حال انجام است. مهم‌ترین این تلاش‌ها، بررسی تکتونیک منطقه‌ی اقیانوس هند و تعیین نواحی سونامی‌خیز در این اقیانوس است. براساس مطالعات صورت گرفته، به‌طور کلی مهم‌ترین نواحی سونامی‌خیز در منطقه‌ی اقیانوس هند به دو دسته تقسیم شده‌اند: ناحیه‌ی فرورانش اندونزی در قس...

پدیده مادن–جولیان ( MJO) در شمار پدیده‌های مهم جوی-اقیانوسی در گستره‌های استوایی اقیانوس هند و آرام است. فاز 1 MGO در پیکر یک سامانه بارش همرفتی در پهنه باختری اقیانوس هند استوایی پدیدار می‌گردد. پس از این، سامانه بارش‌زا در پیکر فازهای 2 تا 8 بخش‌های مرکزی اقیانوس آرام به پیشروی خاورسوی خود ادامه می‌دهد. پژوهش‌های پیشین نشان‌دهنده آن است که در هنگام رخداد فاز 1 MGO بخش بزرگی از کشور به‌ویژه گس...

تلاش‌های گسترده‌یی به‌منظور ارزیابی پتانسیل وقوع سونامی و توسعه‌ی سامانه‌های کاهش اثرات زیان‌بار آن در منطقه‌ی اقیانوس هند صورت گرفته و در حال انجام است. مهم‌ترین این تلاش‌ها، بررسی تکتونیک منطقه‌ی اقیانوس هند و تعیین نواحی سونامی‌خیز در این اقیانوس است. براساس مطالعات صورت گرفته، به‌طور کلی مهم‌ترین نواحی سونامی‌خیز در منطقه‌ی اقیانوس هند به دو دسته تقسیم شده‌اند: ناحیه‌ی فرورانش اندونزی در قس...

در این پژوهش منابع رطوبت و چگونگی ترابرد رطوبت روی ایران و عوامل موثر بر آنها در فصل‌های مختلف در یک دوره 30 ساله (1981-2010) بررسی شده است. به این منظور از داده های میانگین ماهانه cfsr با تفکیک افقی 5/0 درجه برای محاسبه و تحلیل کمیت‌های ارتفاع ژئو پتانسیل، باد، دما، فشار سطح دریا، آب‌بارش‌شو، مولفه‌های چرخشی و واگرای بردار شار رطوبت و توابع جریان و پتانسیل بردار شار رطوبت...

در این تحقیق تفاوت توزیع برخی کمیت‌های هواشناختی مهم در فازهای مثبت و منفی NAO درجنوب غرب آسیا بررسی شده است. برای این کار از داده‌های تحلیل مجدد مرکز NCEP/NCAR  در ماه‌های دسامبر، ژانویه و فوریه از 1950 تا 2005 میلادی در محدوده‌ای از 90 درجه‌ غربی تا 90 درجه شرقی و 20 درجه تا 80 درجه‌ شمالی استفاده شده است. از 168 ماه این دوره براساس شاخص مرکز نوا، دو دسته‌ ماه‌های بحرانی مثبت (29 ماه) و ماه‌ه...

تصرف مصر در سال 1798 م/ 1177 هـ به دست نیروهای فرانسوی و تهدید شدن متصرفات بریتانیا در شرق، به ویژه هندوستان، از سوی فرانسویان، باعث آغاز دوره ای از رقابت بین این دو قدرت اروپایی در شمال آفریقا، اقیانوس هند، خلیج فارس و از جمله، در عمان شد. عمان به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در اقیانوس هند و دهانه خلیج فارس، از سویی با شرق آفریقا و جزیره موریس (ایل دوفرانس)، پایگاه فرانسویان در اقیانوس هند، ارتب...

اهمیت قطب شمال در قرن حاضر از زمانی نمایان شد که روسیه یک فروند زیردریایی خود را در دوم اوت سال 2007، به ژرفای 4261 متری اقیانوس منجمد شمالی فرستاد و پرچم این کشور را در بستر این اقیانوس نصب کرد. درواقع این عمل روسیه، زمینه‎ساز مناقشه‎ای بزرگ بین کشورهای حاشیۀ قطب شمال شد و حقیقت یکی از نظریه‎های ژئوپلیتیکی قرن گذشته به‎نام «نئوماهانیزم» را بر همگان روشن کرد. این نوشتار در جست‎وجوی آن است که مش...

در پژوهش حاضر، تأثیر دمای سطح آب اقیانوس هند بر تغییرات بارش نیمة جنوبی کشور با بهره‌گیری از داده‌های ماهانة بارش و داده‌های بازواکاوی‌شده در دورة زمانی 2005-1974 بررسی و توزیع مکانی نابهنجاری بارش در ماههای اکتبر تا مه با بهره‌گیری از روش تابع متعامد تجربیEOF شناسایی شد. سپس مؤلفه‌های اول و دوم مطالعه شدند که 54 تا 7/82 درصد واریانس کل بارش را در ماه‌های اکتبر تا مه تعیین می‌کنند. در ادامه برا...

مطالعه آب‌و‌هوای شمال اقیانوس هند از نظر تجاری، اقتصادی و نظامی برای کشور ایران پر‌اهمیت است. از جمله مهمترین اثرهای این اقیانوس ایجاد بادهای باران‌زای موسمی است که سبب ایجاد باران‌های فصلی در ایران و همچنین آب گرم استوایی می‌شوند. در این تحقیق با استفاده از داده‌های به‌‌دست آمده از دمای سطح دریا و تنش باد، تجزیه‌و‌تحلیل توابع متعامد تجربی و تجزیه‌و‌تحلیل طیفی مدهای غالب دمای سطح دریا و تنش باد...