یک متن تاریخی؛ میراث ملی. فرهنگی یک جامعه است که در لایه‌های الفاظ و معانی آن با دست تاریخ رازها و رمزهای گران‌بهایی نهفته شده است. دانش «نشانه‌شناسی» و فن «تحلیل محتوا» در انتهای قرن بیستم راهکارهایی را برای درک درست از نهفتگی‌های معنایی این نوع متن‌ها فرا راه بشریت قرار داده است. این نوشته با استفاده از دو راهکار «کنش گفتاری» «جان ‌سرل» و نشانه‌شناسی «ژان مری» متن تاریخی «نظامنامه مدرسۀ معرف...

برخی فیلسوفان برای اثبات ناممکن بودن مدل کردن ذهن با ماشین از قضیۀ گودل و نتایج آن استفاده کرده‌اند. در فلسفۀ ذهن استدلالات مبتنی بر قضیۀ گودل را استدلالات گودلی می‌نامند. در این مقاله قصد داریم که سه استدلال گودلی را مورد نقد و بررسی قرار دهیم. این استدلال‌ها به ترتیب توسط رودی روکر، جان راندولف لوکاس و راجر پنروز ارائه شده‌اند. تلاش می‌کنیم تا نشان دهیم: (الف) بخشی از استدلال روکر مقبول و بخش...

کنش گفتاری عبارت است از این که افراد برای بیان منظور خویش تنها پاره گفتارهایی که حاوی کلمات و ساختارهای دستوری ست تولید نمی کنند، بلکه از رهگذر این پاره گفتارها اعمالی را نیز انجام می دهند، اعمالی را که پاره گفتارها انجام می دهند عموماً کنش گفتاری می نامند. سرل کنشهای گفتاری را به پنج دسته تقسیم نمود: اِعلامی/ تقریری، امری یا اشاره ای، احساسی یا عاطفی، اظهاری یا توصیفی و تعهدی. پژوهش حاضر به شناس...

کشف­المحجوب ازقدیمی­ترین ومهم ترین متون نثرعرفانی قرن پنجم است؛ به همین دلیل از زوایای مختلف موردتوجه محققان ادبی به ویژه عرفان پژوهان بوده وموردتحلیل و کنکاش بانگاه کلاسیک به شرح و تفسیر متن آن پرداخته­اند. دراین مقاله، بارویکردی نووبراساس نظریه­ی کنش­گفتاری جان راجرز سرل و طبقه بندی پنجگانه او از کنش های گفتاری و نمونه برداری سیستماتیک پاره­گفتارهای کشف­المحجوب ، تحلیل شده است که یکی از مبانی...

مسئلة معنا از مسائل غامض زبان‌شناسی و فلسفی است. در این نوشتار که سبک و سیاقی فلسفی دارد، سعی می‌شود تا به برخی از پیچیدگی‌های مسئلة معنا اشاره شود. ابتدا با تأملاتی کلی دربارة معنا، سؤالاتی دربارة آن طرح می‌شود تا برخی از جنبه‌های عام این مسئله ـ و نه براساس موشکافی‌های فلسفی ـ نمایان شود. در ادامه، با بیان این مطلب که فیلسوفان نیز از آغاز به مسئلة معنا توجه داشته‌اند، از منظر فلسفة معاصر در ...

کنش گفتار، از موضوعات تحلیل­گفتمان است که با کاربست آن، می­توان مفاهیم نهفته در ژرف­ساخت­ها و عبارت­ها را آشکار ساخت. این نظریه را ابتدا «آستین» مطرح کرد و سپس با نوآوری­های شاگردش «جان سرل» گسترش یافت. پژوهش حاضر، بر اساس مطالعات کیفی و با روش توصیفی ـ تحلیلی، بر آن است تا گزاره­های پرسشی در خطبه فدکیه حضرت زهرا " را بررسی نماید. دستاورد پژوهش، بیان‌گر آن است که از مجموع 31 گزاره پرسشی، تعداد ...

    زبان تجلی‌گاه فرهنگ مردم یک جامعه است و بررسی آن می‌تواند زوایای پنهان فرهنگ جامعه را نمایان کند. بویژه در گفت‌وگوهای میان افراد که نمونه‌ی کامل و مشخصی از افکار و فرهنگ جوامع، در بافت زمانی و مکانی ویژه‌ای است. اینپژوهش نیزباتوجه‌ به اهمیت زبان در تعاملات اجتماعی و باتوجه ‌به نقش محوری زنان در شکل‌گیری خانواده و اجتماع، قدم در عرصه‌ گفتار نهاده تا کنش‌های گفتاری زنان را در داستان‌های هوشنگ...

گفتگوی دریفوس، به عنوان یکی از بزرگترین پدیدارشناسان آمریکایی و سرل، به عنوان یکی از بزرگترین فیلسوفان تحلیلی، تاریخی چهل ساله دارد. از نظر سرل پدیدارشناسی نابینا، سطحی و دچار خطاهای سیستماتیک است. همچنین از نظر وی مفهوم قصدیت غیربازنمودی به عنوان مرکز پدیدارشناسی دریفوس ناسازگار است. اما به باور ما دریفوس در معنایی که خود از قصدیت مدنظر دارد مفهومی سازگار از قصدیت غیربازنمودی ارائه می‌کند و هم...

نظریه افعال گفتاری(theory of speech acts)  نظریه ای فلسفی است که جان لنگشاو اَستین استاد فلسفه اخلاق دانشگاه آکسفورد در سال 1962 عرضه کرد و پس از او شاگردش جان سرل، فلیسوفِ ذهن و زبان معاصر در کتابی با عنوان افعال گفتاری آن را بسط و توسعه داد. هدف این نظریه ارائه تحلیل جامعی از نحوه ارتباط زبان با عالم خارج است  و در نهایت، به این پرسش اساسی و مهم در حوزه فلسفه زبان پاسخ می گوید که چگونه می توان ...

مسئلۀ ارادۀ آزاد، از دیرباز یکی از مهم‌ترین مسائل فلسفی بوده است. علامه محمد تقی جعفری و جان سِرل، در سیاق نظام فکری‌شان، دستاوردی قابل توجه در ایضاح بحث «ارادۀ آزاد»، عرضه کرده‌اند. در نظر سِرل، داشتن ارادۀ آزاد به معنای دارا بودن اِختیار است، اما  علامه جعفری، صِرف آزاد بودن اِراده را به مثابه اِختیار تلقی نمی‌کند. «اِختیار»، در نظر او،  شامل اِعمال و نظارت «من»  نسبت به اِراده و سپس نسبت به تصمیم است...