یکی از مباحثی که در شعر معاصر، بویژه در این چند دهة اخیر، مورد توجه اهل تحقیق قرار گرفته و آثاری ارزش‌مند بدنبال داشته است، مبحث «نقد ادبی» است. در انواعی که برای نقد ادبی برشمرده‌اند، نوعی از نقد به نام «نقد اجتماعی» مطرح است که در آن منتقد با روی‌کردی اجتماعی و مسؤولانه، بویژه از منظر «ادبیات ملتزم» یا «متعهد»، به آسیب‌شناسی جامعه می‌پردازد و بر آن است تا با بیان واقعیت‌های تلخ جامعه و دردهای...

این مقاله در صدد است تا دریافت جلال آل احمد از معنا و مفهوم «غرب و غرب زدگی»، تلقی او از علل و ریشه های پدیدار تاریخی غرب زدگی و نیز فهم وی از سنت و دلایل ضرورت بازگشت به سنت را، که نقشی اساسی در شکل گیری فضای ذهنی (پارادایم) تفکر اجتماعی ما ایرانیان در دورة معاصر ایفا کرده اند، به خصوص در قیاس با بصیرت های بنیادین متفکر معاصر، سید احمد فردید، مورد نقد و بررسی قرار دهد. پارادایمی که پس از گذشت ...

هر نظام فضایی با برخورداری از قابلیت تغییرات درونی، می‌تواند پاسخگوی تعداد بیشتری از نیازهای کاربران آن در زمان‌های گوناگون باشد و بدین ترتیب کارکرد مطلوب‌تری نسبت به نظام‌های فضایی تک‌عملکردی داشته باشد. دستیابی به قابلیت تغییرات در نظام‌های فضایی از زیرشاخه‌های مبحث انعطاف‌پذیری فضا است. هدف اصلی انجام این پژوهش، سنجش انعطاف‌پذیری نظام فضایی خانه‌ها در سه الگوی سنتی، سنتی-معاصر و معاصر در شهر...

واقعة شام آخر حضرت مسیح همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای آیین مسیحیت مورد توجه بوده است. هنرمندان بسیاری این واقعه را نقاشی کردند که از میان آنها مهم‌ترین و شناخته شده‌ترین اثر، نقاشی دیواری شام آخر لئوناردو داوینچی در صومعه سانتا ماریا دله گراتسیه است. اهمیت این نقاشی به حدی است که در دورة معاصر نیز بازخوانی‌های جدیدی از این اثر شکل گرفته است. تصاویر متعدد بازنمایی شده شام آخر در دوره...

مقالة حاضر تلاشی است برای تحلیل تفکر رنسانس دربارة زن و شیوه‌هایرایج آن دوره در سرکوب صدای زنانه، آنگونه که در نمایشنامة رام‌کردن زن سرکش اثر ویلیامشکسپیر نمود یافته است. بررسی شرایط فرهنگی حاکم بر دورة رنسانس نشان می‌دهد که یکیاز ویژگی‌های این دورة تاریخی، هراس و وحشت مرد از صدای زن است. این هراس، که ریشهدر روایت‌های اساطیری، ادبی و مذهبی غرب دارد، در آثار ادبی این دوره به وضوح نمودیافته‌است. ...

آغاز تفسیر از جمله مباحث مهمی است که در تاریخ تفسیر بدان توجه شده‌است. خاورپژوهان هم توجه ویژه‌ای به این مسئله دارند. قسمتی از مقالة «تفسیر در دوران صدر اسلام و سده‌های میانه» اثر ژیلیو، خاورپژوه معاصر، دربارة آغاز تفسیر و اعتبارسنجی آن است. در این اثر، ژیلیو پیشینة تفسیر روایی دورة نخستین را به طور ویژه بررسی کرده‌است. از دیدگاه او، دوران نخستین تفسیر روایی به صورت شفاهی و مکتوب عبارتند از: 1ـ...

چکیده پیرامون ادبیات معاصر ایران، اعم از نظم و نثر، در این سه دهة اخیر بعد از انقلاب اسلامی ایران، ‌‌کتاب‌‌های متعدد و متنوعی نوشته و منتشر شده است. هریک از این آثار، از جهاتی درخور توجه و بررسی‌اند و نیز دارای ویژگی‌‌های خاص خود هستند که در جای خود استفاده می‌شوند. از بین این آثار گوناگون، ادبیات معاصر ایران (نثر) از محمد‌‌رضا روزبه، تاحدودی با سایر آثار منتشرشدة دیگری که در این دوره به بازار ...

  ادبیّات پایداری واکنش فکری ـ فرهنگی ملّت‌های تحت سلطه است. ملّت‌ها با اینکه از جغرافیا، فرهنگ، منش و آرمان‌های مختلف برخوردارند، امّا بنمایه‌های ادبیّات پایداری در جای‌جای دنیا در اغلب موضوع‌ها، جهت‌گیری واحدی را دنبال می‌کند. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر مکتب امریکایی ادبیّات تطبیقی، بنمایه‌های ادبیّات پایداری را با محوریّت دیوان «باغ بهشت» نسیم شمال، شاعر دورة مشروطه...

در روند تکاملی شعر در دورة معاصر، علاوه بر کاربرد ویژة اوزان عروضی و ایجاد انسجام نسبی در بندهای شعر، برای تقویت فرم ویژه و رسیدن به ساختار، شاعران در عین توجه به امکانات بلاغی جدید، از ظرفیتهای نگارشی هم سود جسته اند؛ مثلاً برای بیان حالات و ایجاد شعر تجسمی و دیداری، به نحوة نوشتن کلمات و استعداد واژگان در تقطیع پذیری و فضاسازی، توجه نشان داده اند. از جمله امکاناتی که شاعران نوگرای معاصر از آن ...

در سه دهة اخیر، هنر عمومی و ظهورش در قلمرو همگانی توجه بسیاری از هنرمندان و متخصصان زمینه های مرتبط با این مقوله را، از قبیل طراحان و برنامه ریزان شهری، معماران، جغرافیدانان، جامعه شناسان و سیاستمداران به خود جلب کرده است. یکی از مهمترین سئوالات مطرح در مورد هنر عمومی این است که آیا هر اثر هنری با حضورش در قلمرو همگانی و فضای باز در دسترس عموم به یک اثر هنر عمومی تبدیل می شود یا خیر. از آنجا که...