پس از تدوین اوستا و ترجمه آن به زبان پهلوی، نوشته های زیادی درباره موضوعات مختلف به آن زبان انجام شده است. از جمله این نوشته ها دینکرد است که از آن با نام "دانشنامه بزرگ دینی زرتشتیان" یاد می شود. این کتاب بزرگ به نُه کتاب تقسیم شده است که موضوع این پژوهش، بررسی بندهایی از کتاب ششم است. در کتاب ششم، سخن از اخلاقیات است و ویژگی های مختلف در آن ستایش یا نکوهش شده اند. از آنجا که اخلاقیات در دیدگاه...

در پژوهش حاضر ضمن بررسی اطلاعات پزشکی و جایگاه علم پزشکی در ایران باستان و تاثیر بسزایی که دین در علم پزشکی ایران باستان( منظور از ایران باستان 3 سلسله هخامنشی ،اشکانی و ساسانیان میباشد) و همچنین پزشکان بیگانه که اغلب در دربار سلاطین هخامنشی و ساسانی مشغول بکار بوده اند با مراجعه به متون دینی تاریخی به پیشه ارزشمند پزشکی در دوره های هخامنشیان ،اشکانیان و ساسانیان پرداخته است و همچنین به نقش مغا...

دین مانوی در زمان ساسانیان، که در ایران حکومتی دینی برپا کرده بودند، گسترش یافت. امّا بزرگان دین زردشتی، که حکومت پادشاهان ساسانی را نیز تحت تأثیر خود قرار داده بودند، با این دین سر به مخالفت برداشتند و سرانجام مانی را محاکمه و اعدام کردند و دینش را از ایران برانداختند. این مخالفت ها و ضدیّت ها در پاره ای از متن های پهلوی و پازند، ازجمله متن پازند شکند گمانیک، کتیبه های کردیر و متن پهلوی دینکرد س...

نیایش "یثااهووئیریو / اهونور"  (yaJ ā ahū vairiiō / ahunawar) مقدس‌ترین و شاید باستانی‌ترین نیایش زردشتیان است که احتمالاً پیش از بازنویسی اوستا در دوران ساسانی، درآمدی بر گاهان بوده است. این قطعة منظوم ویژگی‌های کنایی گاهان و سنگینی معانی آن را دارد و در وزن همانند "اهونودگاه" سروده شده است، ولی در اوستای کنونی، بند سیزدهم از یسن بیست و هفتم است. دعای اهونور از جهت درون‌مایه در بردارنده معانی ژ...

این مقاله به بررسی نقش معنایی واژه «جامه» ([y’mk']: jāmag / yāmak) در جمله «این جامه که می بری» [bē ēt [y’mk']: jāmag / yāmak-ē dah kē barēh] می-پردازد. این جمله خطاب به زردشت در هنگام عروج او به آسمان در کتاب هفتم دینکرد آمده است. این پژوهش بر بنیاد ریشه شناسی تاریخی و کاربرد واژه جامه در متون گورانی(سده 3-14ه) از گروه شمال غربی زبان های ایرانی (پارتی) انجام شده است. واژه جامه در این زبان به م...

ساخت واژگان جدید از طریق ترکیب واژگان موجود در زبان یکی از سه شیوه ساخت واژه در زبانهای هندواروپایی و به تبع آن زبانهای ایرانی است. واژه مرکب واژه ای است که از دو یا چند جز مستقل تشکیل یافته و اجزای آن به طور مجزا در زبان بکار می روند ولی در پیوند با هم معنای جدیدی را می سازند. ترکیب از مهمترین مقولات بررسی زبانی است و در واقع مرز بین صرف و نحو می باشد. این گونه کلمات در زبان پهلوی هم مرسوم و پ...

اخلاق ایران باستان همواره یکی از جذاب­ترین مباحث مطالعات ایران­شناسان را تشکیل داده است. به دلیل اهمیت دین در دورۀ ساسانیان، اخلاق ایرانی نیز برجستگی بسیاری پیدا کرد و آثار اخلاقی بسیاری تدوین شد. از مطالب اخلاقی رایج در این دوره می­توان به سنت اندرز و اندرزگویی اشاره داشت. اندرزنامه­ها از سنخ اخلاق عملی در حوزۀ ایران باستان هستند که با ویژگی­های خاصی، سعی دارند تا مخاطبان خود را اخلاقی بار بیا...

این مقاله به شناسایی بنیادهای اساطیری و حماسی داستان دیوان مازندران در شاهنامه با توجه به پیشینة آنها در متون اوستایی، پهلوی، سغدی و ... می­پردازد. نخستین سرچشمه­های اساطیری و حماسی دیوان مازندران در متون اوستایی و پهلوی است. در این متون دیوان مازندران در دو ساختار مینوی و انسان­گونه ظاهر شده و در برابر اهورامزدا، ایزدان و انسان­ها قرار می­گیرند. اما داستانی مستقل در کتاب نهم دینکرد آمده که چار...

هدف از بررسی اسطوره ی آفرینش و پیدایش در شاهنامه، اوستا، بندهش و دینکرد هفتم، شناساندن اندیشه های اساطیری و موشکافی کردن بسیاری از ناگفته ها درباره ی این اسطوره ها است. روش کار به صورت کتابخانه ای و تحلیل و تطبیق مضامین اسطوره ی آفرینش و پیدایش شاهنامه با اوستا، بندهش و دینکرد هفتم است. در دینکرد هفتم از اسطوره ی آفرینش سخنی به میان نیامده است. حال آن که در سه کتاب دیگر، اسطوره ی آفرینش از جمله...

دینکرد ششم که موضوع این پژوهش است، یکی از نُه کتاب دینکرد و بزرگ ترین اندرزنامه زبان پهلوی است و از نظر محتوا جزء دانشنامه های دینی محسوب می شود که تألیف آن در سده های نخستین اسلامی صورت گرفته است.کل آن را گزیده ای از "برش نسک" اوستا می دانند که در برگیرنده ی تعالیم و اعتقادات زردشتی و آگاهی و دانش های قدیمی وکهن است. مطالب آن از منابع گوناگون استخراج شده است و نمی توان آن را به یک نویسنده ی مشخ...