توحید افعالی به معنای نفی تأثیر از غیر خداست. از سوی دیگر اصل علیت مستلزم پذیرش تأثیر و تأثر میان مخلوقات است که این دو امر ظاهراً با یکدیگر سازگار به نظر نمی رسند. این مقاله بر آن است که با بررسی افکار ابن عربی و غزالی به عنوان دو تن از مدافعان توحیدافعالی، به بررسی تطبیقی موضع آن ها در قبال بحث علیت بپردازد. آن ها تقریر فلاسفه از علیت را رد می کنند و هر یک سعی دارند جایگزینی برای بحث علیت ارائ...

آثار حماسی همواره سند افتخار و عظمت اقوام و مللی است که در طول تاریخ صاحب تمدن بوده اند. شاهنام? فردوسی و انه اید ویرژیل دو اثر از آثار گرانقدر حماسی هستند که جایگاه ویژه ای در تاریخ ادبیات جهان به خود اختصاص داده اند. این دو اثر ارزشمند حماسی را می توان از بسیاری جنبه ها مقایسه و تجزیه و تحلیل کرد. یکی از این موضوعات امور ماوراءطبیعی است. امور ماورایی و خارق العاده از بخشهای جذاب و خواندنی آثا...

توحید افعالی به معنای نفی تأثیر از غیر خداست. از سوی دیگر اصل علیت مستلزم پذیرش تأثیر و تأثر میان مخلوقات است که این دو امر ظاهراً با یکدیگر سازگار به نظر نمی‌رسند. این مقاله بر آن است که با بررسی افکار ابن عربی و غزالی به عنوان دو تن از مدافعان توحیدافعالی، به بررسی تطبیقی موضع آن‌ها در قبال بحث علیت بپردازد. آن‌ها تقریر فلاسفه از علیت را رد می‌کنند و هر یک سعی دارند جایگزینی برای بحث علیت ارائ...

شاهنامه، یکی از شاهکارهای بی نظیر ادب فارسی و ادبیات جهان است که در آن تنها سخن از جنگاوری، پهلوانی و دوستی ها و دشمنی ها نیست ،بلکه سرشار از آمیزه های زندگی انسانی و فراز و فرودهای آن در سرنوشت افراد بازی گردان در صحنه های آن است. یکی از جنبه های قابل بررسی در شاهنامه، وجود عوامل مختلف تأثیرگذار بر زندگی شخصیّت ها، اعم از عوامل انسانی،غیر انسانی،ماورائی، نظیر تقدیر و سرنوشت ،خواب و رویا و صور ف...

سعه رحمت و افاضه نعمت از مقتضیات مقام الوهیت و ار لوارم صفت ربوبیت است. آموزه های مسلم قرآن کریم دو قسم رحمت  عام و خاص را برای خداوند بیان می کند. . رحمت خاص یا رحمت رحیمیه به مومنینی اختصاص دارئ که قابلیت های خاص را از خود نشان داده اند و خداوند آن را بر خویش واجب کرده است. اما رحمت عام یا رحمت رحمانیه خداوند بدون انقطاع ،استثنا و بدون لحاظ هر گونه قابلیت، بلکه با عنایت و امتنان ، تمام مخلوفا...

یکی از مهمترین اهداف رسانه ملی جمهوری اسلامی ایران ، انتقال مفاهیم فرهنگ اسلامی و رشدجامعه به واسطه این مفاهیم است. یکی از گونه های نمایشی که به خصوص طی سالیان گذشته درماه مبارک رمضان برای انتقال مفاهیم اسلامی از آنها استفاده شده سریالهای با محوریت موضوعات ماورائی و غیرماد ی همچو ن رو ح و شیطا ن و برز خ و.. . است. ناگفته پیداست که نمایش چنین مفاهیمی نیاز به استفاده گسترده از تکنیکهای جلوه های و...

در فاصل? زمانی قرن چهارم تا دهم ه‍. ق، در منطق? وسیعی که به عنوان جغرافیای فرهنگی ایران شناخته شده و مهم ترین شاخص? آن، رواج زبان فارسی بود، نگاشته ها و سروده های فراوانی دربار? واقع? کربلا پدیدار شد که هر یک به گونه ای، به ثبت یا انعکاس رویداد مذکور پرداخته بودند. این تعدد و تنوع نگارشی، به شکل گیری گفتمان های چندگانه ای در گزارش واقع? کربلا انجامید که مهم ترین آنها، چهار گفتمان تاریخی عاطفی، ...

فلسفۀ دین تفسیری معقول و منطقی از تجربه و زبان دینی است. فلسفۀ دین تا آنجا که به اندیشه دربارۀ دین مربوط می شود، با فلسفه درهم آمیخته است. تفکر فلسفی همواره خردگرا و به طرزی ژرف معقول بوده است. فلسفۀ دین تحلیلی عقلانی از تجربۀ دینی و مسئلۀ زبان دین است. در فلسفۀ دین، همچنان که در تفکر غربی و الهیات مسیحی بسط یافته است، ممکن است دو پرسش عمده به نمایندگی از پرسش ها و مسائلی که با استفادۀ دینی از ...

در اندیشۀ صدرالمتألهین، ارادۀ الاهی، علم او به نظام اصلح و از صفات ذات است. خداوند، علت تامۀ مخلوقات است و صدور فعل از او، ضروری می باشد. در مقابل دیدگاه صدرا، به باور اهل تفکیک، ارادۀ الاهی نه به معنای علم، بلکه به معنای قدرت و سلطه بر فعل و ترک است؛ و در نتیجه، از صفات فعل به شمار می آید. با چنین توصیفی، خداوند، فاعل مختار است و نتیجۀ قول به علت تامه بودن او، فاعل موجب بودن او است. از جمله اش...

در دوران صفویه، سلطان‌محمد تبریزی ـ ضمن حفظ اصول و قواعد هنر اسلامی و به‌کارگیری فضای ماورایی ـ به نمایش ارزش‌هایی در آثارش می‌پردازد که در گذشتۀ نگارگری این مرزوبوم مطرح نبوده است. او به رویدادهای اجتماعی زمانۀ خود در حیطۀ فضایی خیال‌پردازانه (واقع‌گریز) و از طریق تصرف در شکل و رنگ، دوری ُجستن از خلأ و بهره‌گیری از ریزه‌کاری‌های تزیینی، به‌خصوص با انتخاب گزینۀ استحاله، توجهی خاص می‌ورزد. هدف ای...