ابعاد گسترده اجتماعی و کاربردهای عملی علم در قرن بیستم اهمیت اخلاق و ضرورت رعایت هنجارهای اخلاقی را در علم و مسئولیت علمی دانشمندان را برجسته تر کرده است. رزنیک در این کتاب ب هدقت ابعاد گونا گون وابستگی اخلاق و علم را می کاود و م یکوشد هنجارهای اخلاقی حا کم بر فعالیت علمی را بازگوید و نحوه مواجهه با معضلات علمی در عرصه آزمایشگاه و نشر علمی را بیان کند. نگارنده در این مقاله، پس از معرفی اصل کتاب...

از مهم‌ترین مشکلاتی که امروزه، پژوهشگران، مترجمان و دانشجویان ادبیات فارسی و عربی و علاقه‌مندان به مطالعات ادبی در زمینه ادبیات داستانی، با آن مواجهند، عدم دسترسی به معادل‌های دقیق و مناسب برای اصطلاحات این شاخه از ادب می‌باشد.تفاوت، تعدد و ناهماهنگی میان اصطلاحات ادبی مندرج در متون نقد ادبیات داستانی، غالباً ناشی از عواملی چون وارداتی بودن ادبیات نوین داستانی، ترجمه سلیقه‌ای و غیرتخصصی برخی واژ...

شاهد صادق دائرهالمعارفی نگاشت? میرزا محمد صادق مینای آزادانی اصفهانی (1018-1061) است. این اثر در شبه قاره هند تألیف شده و شامل پنج باب و یک خاتمه است و در مجموع پانصد و چهل و دو فصل دارد. مولف آن را در 1059ق به اتمام رسانده و به شاه شجاع بهادر تقدیم کرده است. اطلاعات تاریخی، ضبط نام های جغرافیایی، داده های مردم شناسی، اصطلاحات ادبی و جز آنها از مضامین این اثر به شمار می رود. باب سوم آن در عقل و...

چکیده موتیف یکی از اصطلاحات رایج در هنر و ادب و همچنین علم و فن است. بحث از موتیف در نقد و تحلیل جنبه های ساختاری و محتوایی آثار ادبی فواید و کارایی های بسیاری دارد. از این رو اطّلاع از جوانب معنایی و تعاریف آن برای پرداختن به آثار و تحلیل آنها ضروری است. با توجّه به این ضرورت، در این مقاله سعی شده علاوه بر معانی و تعریف های چندگانۀ موتیف، اصطلاحات نزدیک به آن نیز مورد بحث قرار گیرد و نسبت و دایر...

  «الاملاءفی اشکالات الاحیاء» رساله‌ای کمتر شناخته شده از محمد غزّالی است که وی در آن اصطلاحات عرفانی مندرج در کتاب«‌احیاءالعلوم» خود را استخراج نموده و توضیح داده است و به این ترتیب، فرهنگی از اصطلاحات عرفانی فراهم کرده است.   ابن عربی هم با تألیف رساله «اصطلاحات الصّو فیه الوار ده فی الفتوحات المکّیه‌ »پای در حوزه فرهنگ‌نگاری نهاده است، زیرا رویکرد عمومی به کتاب بزرگ «الفتوحات المکیه » او را واد...

در این مقاله از رهگذر تأمّل در مفهوم بیتی از خاقانی شروانی و بررسی و نقد نکاتی که شارحان دیوان او ، از دیرباز تا امروز، در شرح و تفسیر آن آورده‌اند، کوشیده ایم مفهوم اصطلاح «میان خانه» را در شعر این سخن سرای بزرگ قرن ششم هجری توضیح دهیم. به نظر میرسد این تعبیر، به معنایی که در بیت آمده است، از اصطلاحات خاص خاقانی است، از آن دسته اصطلاحات که در حد تفحّص تنها در آثار این زبان آور شروانی به کار رفته...

نمایه‌سازی معانی پنهان روشی است که اطلاعات را در قالب معانی ذخیره می‌کند، و از رابطة پنهان میان اصطلاحات و متن استفاده می‌نماید. در این روش معایب توجه به اصطلاح در یک سند به صورت منفرد، برطرف می‌گردد. در نظام بازیابی که به این روش فراهم می‌آید، به‌جای تطبیق لغوی اصطلاحات کلیدی، رابطة معنایی میان اصطلاحات نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. در این مقاله، نظریه و ...

شعر فارسی از جهت پیوند دادن واژگان معمولی اقتصادی با احساس و عاطفه شاعرانه، در قلم حافظ به اوج رسیده است. حافظ برای نشان دادن وضع معیشتی، اجتماعی، سیاسی و مذهبی زمان خود از اصطلاحات اقتصادی با هنرمندی خاص بهر جسته است. بخشی از اندیشه‌های عرفانی و فلسفی و جهان بینی و تصویر زندگی مطلوب وی، در قالب همین اصطلاحات منعکس شده است. اصطلاحات اقتصادی در دیوان حافظ از لحاظ مفهوم به چند دسته تقسیم می‌شود و...

در چارچوب علوم رایانه و هوش مصنوعی، هستان‌شناسی سامانه‌ای رایانه‌ایینههای یۀ معین مانند اصطلاحات یۀ علمی را گردهم می‌آورد و روابط معنایی- مفهومیِ میی‌دهد. در این مقاله، ضمن معرفی مفهوم هستان‌شناسییم به سه پرسش پاسخ دهیم: 1). چه‌گونه می‌توان برای حوزۀ ساخت‌واژه در زبان فارسی، هستان‌شناسی تهیین هستان‌شناسیِ حوزۀ ساخت‌واژه در زبان فارسی و هستان‌شناسیِ اصطلاحات زبان‌شناسیِ گولد در زبان انگلیسی تاچه‌میز...

یکی از مشکلاتی که هر مترجم در برگردان از یک زبان به زبان دیگر با آن روبه‌رو است، اصطلاحات و عبارات ثابت یک زبان است؛ چراکه بخشی از فرهنگ یک زبان را تشکیل می­دهند. داستان «نون و القلم» جلال آل‌احمد از معدود داستان­هایی است که سرشار از اصطلاحات و ضرب‌المثل است. این داستان از سوی ماجده محمدعلی عنانی، مدرس دانشکده ادبیات، دانشگاه حلوان به عربی برگردان شده است. در این میان، راهکارهای متعددی در ترجمه...