در بابِ وجوب خمس اموال غیر غنائم جنگی، به‌ویژه ارباح مکاسب، میان فقهای مسلمان اختلاف نظر وجود دارد. فقهای امامیه بر وجوب آن اجماع دارند و فقهای اهل‌سنت بر عدم وجوب آن به جز در رکاز- یعنی دفینه‌های زیر زمین-، فتوا داده‌اند. ریشۀ این اختلاف نظر را علاوه بر تفسیر متفاوت فریقین از واژۀ «غنمتم» در آیه چهل‌و‌یکم سورۀ مبارکه أنفال، باید در ادلّه غیر قرآنی وجوب خمس«ارباح مکاسب» جُست. سایر مذاهب فقهی در خم...

 بررسى نظرگاه‌هاى ویژه علامه طبرسى در اصول، فقه، کلام و لغت است. نگارنده پس از ترسیم فضاى تفسیرنویسى در عهد علامه طبرسى به سراغ آراى انفرادى وى در حوزه اصول، فقه، کلام و لغت رفته است. در ساحت اصول، متفردات طبرسى از دیدگاه نگارنده سه چیز است، جواز استعمال لفظ در بیشتر از یک معنى، حجّت نبودن مفاهیم و حجت نبودن خبر واحد. در قلمرو فقه نیز شیخ طبرسى، در سرایت حرمت از راه رضاع وحدت محل را شرط ندانسته ...

پایان نامه حاضر به معرفی عاصم و راویان وی و نیز بررسی اختلاف های این دو راوی در کل قرآن کریم اختصاص دارد. در فصل مربوط به معرفی عاصم و راویان وی،مباحثی چون شرح حال و مذهب عاصم،رجال و راویان عاصم،اسانید قرائت وی در دو کتاب «السبعه»و«التیسیر»،شرح حال و مذهب راویان عاصم و پیشینه روایت آنها مطرح شده است. عاصم یکی از قرای سبعه می باشد که قرائت را از«ابو عبدالرحمن سلمی»و«زر بن حبیش»اخذ کرده است.وی ...

قرائت صحیح قرآن یکی از مباحث مهم فقهی در حوزه قرآن و فقه است، زیرا افزون بر استحباب مؤکد قرائت قرآن به طور کلی، قرائت حمد و سوره در نماز واجب است. بیشتر آیات قرآن از زمان نزول تا کنون، جز با قرائت مطابق با اعراب کنونی آیات قرائت نشده اند و در قرائت صحیح آنها اختلافی نیست، اما در بخشی از آیات، قرائت های دیگری غیر از قرائت مطابق با اعراب آنها گزارش شده و در قرائت صحیح این دسته از آیات، دیدگاه های...

ترجمه که به‌معنای تبیین از زبانی به زبان دیگر است، اهمیّت زیادی دارد و زمانی که متن مورد ترجمه، کتاب آسمانی باشد، این اهمیّت بیشتر خواهد شد. از این‌رو، انتقال معانی قرآن به همان شیوایی که خداوند بیان داشته، در ترجمه امکان ندارد و ترجمه‌ی قرآن، صرفاً گوشه‌ی بسیار کوچکی از این کتاب را نمودار می‌سازد و جنبه‌ی قُدسی قرآن را دارا نمی‌باشد؛ زیرا ترجمه، سخن مترجم و قرآن، سخن خداست، ولی از آنجا که ترجمه‌ی ...

مسأله‌ی این پژوهش، تکوین شخصیّت علمی و مذهب فقهی امام شافعی است. رهیافت جدید معرفتی و روشی شافعی در اجتهاد و استنباط فقهی، برآیند شرایط زمانی و مکانی بود. او با ارائه‌ی خوانشی جدید از اجتهاد مبتنی بر نقل صحیح و عقل سلیم و متأثر از بوم‌های مختلف و عُرف آن‌ها، میان دو رویکرد فقهی رایج اهل‌حدیث و اهل‌رأی را جمع کرد. شافعی در زمان حیات خود، نظرات فقهی‌اش را در دو روایت قدیم و جدید ارائه نمود. وی بر خ...

اگر چه علامه طباطبائی p بیش تر با اثر گرانقدر المیزان فی تفسیر القرآن شناخته شده است، امّا ایشان قبل از آن، در دهه ی سوم حیاتشان، تفسیری بنام البیان فی الموافقه بین الحدیث و القرآن نگاشته اند. این اثر، تفسیری ترتیبی، با رویکرد روایی است و تا آیه ی 57 سوره ی یوسف را در بر می گیرد. پرداختن به این تفسیر از دو جهت حائز اهمیت است: اول این که نخستین تلاش علامه p برای ورود به تفسیر کلام خداست و نشانه ن...

پایان نامه حاضر به تشریح پیداییِ علم اصول فقه، روش های اصولی و مکتب های اصول فقه شیعه و اهل سنت می پردازد و روند شکل گیری مباحث و اصطلاحات اصولی را تبیین می کند. نویسنده در سه باب تاریخ علم اصول فقه و فراز و نشیب های آن را تا در آمدن آن به شکل کنونی بررسی کرده است. در باب اول مباحث مقدماتی علم اصول فقه، مانند تعریف علم اصول فقه، ویژگی های مسأله اصولی، تفاوت میان قاعده اصولی با قاعده فقهی، مباحث ...

سمرقند در همۀ زمان‌ها شهرت خود را همچون مهد علم و ادب نگاه داشته است. از اینجاست که بسیاری دانشمندان از قدیم تا کنون، پیوسته به تحقیق تاریخ سمرقند کوشیده‌ و در این زمینه آثاری پرارزش از خود به میراث گذاشته‌اند. یکی از این آثار کتاب القند فی ذکر علمای سمرقند است که از رسالت تاریخی و مقام علمی و فرهنگی این شهر باستانی در مسیر تاریخ گواهی می‌دهد و به قلم نجم‌الدین ابوحفص عمربن محمدبن احمد...

روایات تفسیری بر جای مانده از پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اوصیای گرانقدرش (علیهم السلام) یکی از منابع معتبر تفسیر و مطمئن ترین راه برای دست یافتن به بخشی از معانی قرآن می باشد. سخنان تفسیری آن بزرگواران میراثی است گرانقدر و مورد نیاز هر مفسری. آمیخته شدن روایات مذکور به آفاتی چون جعل و تدلیس و ارسال، بایسته بودن مطالعه و تنقیح روایات تفسیری را آشکار می سازد. تفسیر قرآن به قرآن، قرآن به سنت، ...