تفسیر اصل 82 متمّم قانون اساسی از مصوبات چالش‌برانگیز دورﮤ رضاشاه بود که با زیر پا گذاشتن اصل تفکیک قوا،‌ اختیار تغییر قضات را به دولت تفویض کرد. پس از استعفای رضاشاه، مصوﺑﮥ مذکور دستخوش چالش‌های حقوقی و سیاسی گوناگونی شد. هدف این پژوهش تحلیل فرازونشیب‌هایی است که تفسیر مذکور طی کرد؛ بنابراین پژوهش درصدد است با رویکرد توصیفی‌تحلیلی و به روش اسنادی و کتابخانه‌ای، به این پرس...

تشکیل قشون متحدالشکل توسط رضاخان تحولی اساسی و نوین در تاریخ ایران بود. اگرچه در پژوهش­های تاریخ معاصر بطور مفصل به نقش و عملکرد سیاسی و نظامی قشون رضاشاه پرداخته شده اما تاکنون هیچ کاوشی در اوضاع و شرایط داخلی ارتش و همچنین روابط و مناسبات موجود میان سربازان و درجه­داران و افسران و امرای آن و نیز جایگاه اجتماعی آنان صورت نگرفته است. پژوهش حاضر برای نخستین بار درصدد است با تکیه بر منابع موثق بو...

صادق هدایت، رمان «حاجی‌آقا» (1324) را بر پایۀ رویدادهای تاریخی‌ـ سیاسی اواخر حکومت رضاشاه و اوایل حکومت محمدرضاشاه، به فاصلۀ زمانی اندکی نسبت به آن‌ها نوشته است. برای اینکه بدانیم این رمان با تأثیرپذیری از کدام گفتمان یا گفتمان‌های سیاسی نوشته شده‌است، با بهره‌گیری از روش تحلیل گفتمان انتقادی (بر پایۀ اندیشه‌های روث وداک، جیمز پُل جی و نورمن فرکلاف)، آن را بررسی کرده‌ایم و دیدگاه نویسنده‌اش را ن...

جامعه عشایری ایران که تا آغازقرن حاضر(ه. ش) نقش تعیین کننده‌ای در اوضاع اجتماعی و سیاسی کشور داشتند به‌دنبال برخی رویدادهای سیاسی ازجمله سیاست اسکان عشایر توسط رضاشاه اهمیت سابق خود را از دست داده و به‌تدریج به حاشیه رانده شده‌اند. این مقاله با هدف بررسی تحولات اجتماعی، فرهنگی در بین عشایر ترکمن که امروزه بیشتر یک‌جانشین شده‌اند با تأکید بر یک شهر عشایر نشین در شمال ایران (بندر ترکمن) صورت گرفت...

تشکیل فرهنگستان ایران در 12 خرداد1314، یکی از مظاهر ناسیونالیسم باستان گرا در تاریخ معاصر ایران است. اندیشه ی ملی گرایی که در طی قرن نوزدهم از اروپا وارد ایران دورۀ قاجار شده بود، در دورۀ رضاشاه به اوج خود رسیده ودر مظاهر واشکال مختلف بروز کرد. یکی از عمده ترین اشکال این اندیشه، توجه به زبان فارسی به عنوان زبان ملی و تلاش برای سره نویسی و در نهایت تشکیل فرهنگستان برای حفظ این زبان و وضع واژه ...

به منظور شناخت بهتر و تجزیه و تحلیل حزب دموکرات قوام السلطنه و نقش سیاسی وی در این دوران، ابتدا در بخش نخست اشاره ای به تاریخچه پیدایش احزاب سیاسی در ایران پس از پیدایش مشروطه و دوران پس از کودتای 1299 شده است . بخش دوم به حیات سیاسی قوام السلطنه از دوران مشروطه تا سالهای 1320 و سقوط رضاشاه اختصاص یافته است . بخش سوم، اوضاع سیاسی ایران پس از شهریور 1320 و 1326 و چگونگی پیدایش احزاب سیاسی، تاثیر...

هدف: هدف این پژوهش، تحلیل روند فعالیت‌های حرفۀ مامایی در سازمان بهداری دورۀ رضاشاه با تاکید بر اسناد و مدارک منتشر نشده موجود در آرشیو سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش، به روش توصیفی تحلیلی، با استفاده از اسناد و مدارک، کتاب‌ها، مجله‌ها، و روزنامه‌ها (منابع کتابخانه‌ای) و ارزیابی داده‌های تاریخی و تجزیه و تحلیل آن‌ها، به سازماندهی و نتیجه‌گیری پرداخته است. یاف...

در سال 1308ش. شورش گسترده‌ای در میان ایل بختیاری به وقوع پیوست که برای دولت نوظهور پهلوی مشکلاتی جدی ایجاد کرد. این شورش، که توسط یکی از خوانین بختیاری به نام علی‌مردان‌خان رهبری می‌شد، تلفات و خسارات زیادی به ارتش نوپدید رضاشاه وارد آورد و او را وادار کرد سیاست جدیدی در قبال ایل بختیاری در پیش گیرد. دستگیری سران ایل و تضعیف قدرت سیاسی و نظامی آن، با اجرای طرح‌های خلع سلاح و اسکان عشایر، محورها...

این پژوهش با هدف مطالعه‏ی تاثیرات اسکان عشایر در تغییر قشربندی روستاها در دوره‏ی رضاشاه پهلوی انجام شد. استراتژی پژوهش استفهامی یا کنش‏پژوهی بود و از اسناد موجود استفاده شده است. برای تامین اعتبار پژوهش، مثلث‏بندی یا تکنیک چندبعدی‏سازی در منابع گردآوری داده‏ها با رجوع به اسناد و نامه‏های دولتی، کتاب‏ خاطرات رضاشاه و روایت‏های مورخان صورت گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که حکومت، استراتژی اسک...

تاریخ هویت ایران در دوره رضاشاه، تاریخ گسست­هاست. تحویل پروژه هویت‌ساز ایرانی به پروژه هویت‌سازی ایرانی متجدد، مهم‌­­ترین گواه وجود گسست­­­­­­های متعدد در هویت اجتماعی ایرانیان در این دوره است.  رضاشاه پایه­های حکومت خود را بر تمرکزگرایی و ناسیونالیسم ایرانی قرار داد و براساس این ایدئولوژی اقدامات گسترده‌ای به سرانجام رساند. جدای از اثرات مثبت و منفی ایدئولوژی یکپارچه­­­­­­­­­­­­­­سازی بر پیکره...