شیخ اشراق و صدرالمتألهین، از یک سو به عالم مثال منفصل قائل بوده؛ و از سوی دیگر، به اثبات نظریة مثل افلاطونی و ارباب انواع پرداخته، و آن­ها را علّت عالم ماده و افراد مادی هر نوع دانسته­اند. پژوهش حاضر ضمن بررسی و نقد براهین شیخ اشراق و ملاصدرا در باب اثبات علّیت ارباب انواع نسبت به افراد مادی، از طریق سنخیّت علّت و معلول؛ نظریة ملاصدرا در علوم حسّی و خیالی (نظریة ابصار) و نیز امتناع طفره در نظام آفری...

برای حل مسئلۀ ربط ثابت به سیال، میرداماد و ملاصدرا طبایع مادی را از حیث ثباتشان، مجعول مفارقات می دانند تا محظور ربط ثابت به سیال وجود نداشته باشد. لکن ابهامات زیادی در مورد حیثیت ثبات طبایع که از آن تعبیر به عالم دهر می شود و همچنین رابطۀ عالم دهر با عالم ماده وجود دارد. در این مقاله ابتدا در قالب یک برهان کیفیت نسبت ما بین عالم دهر و عالم ماده که دوگانگی اعتباری و یگانگی حقیقی طبایع دهری و ما...

شیخ اشراق و صدرالمتألهین، از یک سو به عالم مثال منفصل قائل بوده؛ و از سوی دیگر، به اثبات نظریه مثل افلاطونی و ارباب انواع پرداخته، و آن­ها را علّت عالم ماده و افراد مادی هر نوع دانسته­اند. پژوهش حاضر ضمن بررسی و نقد براهین شیخ اشراق و ملاصدرا در باب اثبات علّیت ارباب انواع نسبت به افراد مادی، از طریق سنخیّت علّت و معلول؛ نظریه ملاصدرا در علوم حسّی و خیالی (نظریه ابصار) و نیز امتناع طفره در نظام آفری...

چکیدهتاکنون توسط اندیشمندان عالم به دو نوع واقعیت اشاره شده است : واقعیت غیب و واقعیت مشهود . اندیشمندان ادیانابراهیمی در مورد واقعیت غیب و رابطه آن با واقعیت مشهود با استناد به وحی الهی سخن م ی گو یند. این سخنان دردوران قبل از رنسانس در ارو پا آنچنان با خرافات مخلوط شده بود که اندیشمندان آن دیار را بر آن داشت تا صرفا بهتجربیات خود اتکا کنند و فقط به واقعیت مشهود بپردازند . از این رو مکتب دنیاگ...

دوره میانه ی تاریخ ایران به جهت تکوین حکومت های ایرانی و رویارویی با نهاد خلافت یکی از مهمترین دوره های تاریخی به لحاظ سیاسی به شمار می رود. از این رو، حفظ و تحکیم سلطنت، مقابله با بحران ها و مشکلات سیاسی ناشی از تزلزل قدرت و نیز فائق آمدن بر برخی از چالش های مشروعیتی، دغدغه اصلی صاحبان قدرت سیاسی در این دوره محسوب می شود. سلاطین و متفکران حکومتی سده های میانه از هر وسیله ای چون اعتقادات رای...

فصل اول: با عنوان «طرح مساله» میباشد مقدمه، بیان مساله و پرسشهای تحقیق، اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف تحقیق، کاربرد نتایج تحقیق، و تعریف کلید واژه ها، مطالب مربوط به این فصل می باشند. فصل دوم شامل دو بخش است: در بخش اول ذیل عنوان «کلیات» واژه «عالم» و واژه «مثال» در لغت و اصطلاح مختلف فصل سوم: با عنوان «روش تحقیق» مطالب مختلفی مطرح شده که به ترتیب عبارتند از: مقدمه، روش تحقیق، ابزار گردآوری...

تثلیث خدا، انسان و عالم در نگاه هستی شناختی عرفان اسلامی بر اساس لب لباب آموزه های این مکتب یعنی وحدت وجود، ویژگی های منحصر بفردی را شامل می شود که قابل تأمل است؛ مثلاً در فرآیند تجلی انسان به عنوان عالم صغیر و عالم به عنوان انسان کبیر، ظهورات اجمالی و تفصیلی خدا محسوب می شوند که همین، حکایت از نوعی تشابه حداقل ابتدایی در تثلیث فوق الذکر را دارد. حال این مسئله در آموزه های ابن عربی و برخی شارحین...

ذر در لغت بر لطافت و انتشار دلالت دارد؛ و ذریّه نیز به همین اعتبار بر اولاد اطلاق شده است. عالم أخذ پیمان نیز به واسطه ی کثرت و انتشار ذریّه ی بنی آدم، عالم ذر نامیده شده است. در مورد وجود یا عدم وجود چنین عالمی در بین دانشمندان اسلامی اختلاف است. اهل حدیث و اکثر مفسّران اهل سنّت و شیعه معتقد به وجود آن هستند؛ وعقل گرایان از مفسّران وجود آن را انکار نموده-اند. در مورد چگونگی این عالم، بعضی آن را ...

چکیده: یکی از ویژگی های ائمه عصمت و طهارت که همواره مورد مناقشه و مباحثه بوده است، علم و دانش ایشان می باشد. واکاوی آثار حدیثی و کلامی قدماء در این رابطه و از پی آن اطلاع از منش فکری و منهج علمی ایشان در بسیاری از مباحث دینی راهگشاست. از بین قدماء آثار علمی مرحوم کلینی و شیخ صدوق و شیخ مفید در موضوع علم و دانش امام بخاطر تقارب دوران و تنوع فکری از اهمیت بسزایی برخوردار است. مرحوم کلینی به ...

حمد و سپاس بی کران خدایی را سزاست که آدمی را در حیرت و سرگردانی به خود وانگذاشت و برای راهنمایی او رهبران و راهدانان آگاهی، نصب کرد و با اعطای علوم لدنی به ایشان، راه را از بیراهه نمایاند. هرچه زمان می گذرد و ناکارآمدی مکاتب و ایسم های منقطع از وحی نمایان تر می گردد، نیاز پیروی از آموزه های انبیا و ائمه علیهم السلام بیشتر احساس می شود. تبعیت تام از امام، منوط به شناخت کامل صفات و به ویژه علم ای...