تاریخ اجتماعی – اقتصادی در عهد ساسانی حکایت از مبارزه­ای مستمر میان اشرافیت ایرانی و پادشاهان است که جز با وقفه­های اندک تا پایان عمر دولت ساسانی ادامه داشته است تا جایی که می­توان یکی از علل مهم انحطاط و انقراض حکومت ساسانی را همین منازعه میان اشرافیت ایرانی و سلطنت دانست. این نوشتار با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به طور مشخص در پی تبیین این مساله است که رابطه اشراف و پادشاهان در حکومت ساسان...

یزدگرد یکُم. 399-420 میلادی با دوری جستن از جنگ با امپراتوری روم که خود سخت گرفتار شورش ها و آشفتگی های سیاسی بود و پایان بخشیدن به پیگردها و آزارهای گهگاه مسیحیان و یهودیان، هم بزرگان ایرانی خواهندۀ جنگ با دشمن دیرینۀ ایران را به خشم آورد و هم آزردگی و ناخشنودی موبدان زردشتی را که هیچگاه چشم دیدن بردباری مذهبی شهریاران ایران و گسترش فزایندۀ آموزه های مذهبی بیگانه در ایران را نداشتند. از این رو،...

ﻃﻲ ﺳﺎﻟﻬﺎی اﺧﻴﺮ، ﺟﻤﻌﻬﺎ ﻳﺎ ﻛﻼﺳﻬﺎﻳﻲ در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان و دﻳﮕﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﺷﻴﻮه آﻣﻮزش داده ﻣﻲ«ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻬﺘﺮ زﻳﺴﺘﻦ» ﻫﺎی ﻧﻮﻳﻨﻲ ﺑﺮای  ﺷﻮد .در اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻬﺎ ﻛﻪ اﺳﺎس ﺷﺎن ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ  دﻳﺪﮔﺎﻫﻬﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ از ﺟﻤﻠﻪ روان ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻋﺮﻓﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ، اﻓﺮاد ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺿﻤﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ  ﻧﻮﻋﻲ اﺣﺴﺎس ﻣﻌﻨﻮی و روﺣﺎﻧﻲ، ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﺑﻲ ﺑﻪ راﻫﻬﺎی ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ، ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ، ﻛﻤﺎل را ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آراﻣﺶ روﺣﻲ درﻳﺎﺑﻨﺪ .در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗ...

با مرگ شاپور یکم(240 تا 270 میلادی)، فرزند و ولیعهد او، هرمزد اردشیر، پادشاه گستره پهناور ایرانشهر شد.هرمزد اردشیر در جنگ های پدرش با رومی ها در ارمنستان، سوریه، کیلیکیه و کاپادوکیه توانایی های جگی خود را نشان داده بود و هنگامی که شاپور در سال 252 میلادی، سرزمین ارمنستان را گشود، هرمزد با لقب بزرگ شاه ارمنیه به فرمانروایی ارمنستان برگزیده شد.با همه تردیدهایی که درباره بزرگ تر بودن شاهزاده هرمزد...

در این مقاله بر آنیم تا با نگاه تأویل‌گرانه به عناصر داستانی، صحنه‌پردازی، فضاسازی و لحن شخصیت‌ها در تاریخ بیهقی و با کمک گرفتن از تداعی معانی و مفاهیم در محور عمودی و افقی کلام، این فرضیه را اثبات کنیم که ابوالفضل بیهقی از طریق عناصر مذکور، علاوه بر نوشتن تاریخ و داستان‌پردازی و زینت و آراستن کلام، از حکومت مسعود غزنوی و فضای غیرقابل اعتماد دربار او انتقاد کرده است. پس می‌توان ادعا کرد که قلم ...

اهرام مصر باستان در ردیف معمایی ترین عجایب باستانی در موقعیتی ویژه قرار دارند. بزرگترین آنها هرم عظیم واقع در جیزه با امر خوفو پادشاه مصر در حدود 2500 سال پیش از میلاد ساخته شد. این هرم از قطعه سنگهای عظیمی ساخته شده است که از معدن استخراج و به شکلی منظم تراشیده  و پس از انتقال به محل ساخت، با دقت حیرت آوری روی هم قرار داده می شدند. در این مقاله محاسبه می کنیم که چگونه و چند نفر این هرم عظیم را...

امپراتوری هخامنشیان که با پیروزی کوروش بانی حکومت بر آستیاک آخرین پادشاه ماد تاسیس شد ، سرآغاز شیوه حکومتی گردید که در قرن ششم قبل از میلاد نسبتا" بدیع و سرشار از مبانی فکری نو پدید بود . در دورانی که حکومت هایی چون آشور و ... با استراتژی و کارکرد ایدئولوژی خشونت ، غارت و تبعید بر مردم حکومت می کردند و اندیشه ای جز قتل و نابودی نداشتند . حکومتی با ساختار ایدئولوژی نوینی پایه ریزی می گردد که بر ...

مقاله ی حاضر، بررسی دو اثر اسطوره ای و مذهبی است که به دو فرهنگ مختلف تعلق دارند؛ ولی از نظر بن مایه ی داستانی شبیه هم هستند. یعنی مقایسه ی داستان فریکسوس از اساطیر یونان باستان و داستان اسماعیل ذبیح الله از قران کریم که این داستان در تورات نیز با اندک تفاوتی آمده است. بافت دو داستان از نظر سیر کلی و اتفاقات و اعمال قهرمانان، نزدیک به هم است. شخصیت های داستانی دو به دو با هم مشابهت دارند. حتی ر...

شبرنگ‌نامه از سراینده‌ای ناشناس و یکی از منظومه‌های پهلوانی مهم پس از شاهنامه است. این اثر که گویا در سدة ششم سروده شده است دربارة کین‌ستانی شبرنگ، پور دیو سپید، از رستم و ایرانیان سخن می‌گوید. شبرنگ پس از اینکه درمی‌یابد رستم پدرش را کشته است، درپی کین‌خواهی از ایرانیان برمی‌آید. او ابتدا اولاد، فرمانروای مازندران، را می‌کشد و چون خود فرهمند نیست، مادرش مهیار بر تخت سلطنت ماز...

جنبش جنگل در حیات سیاسی–نظامی خود، مراحل متفاوتی را ازسر گذراند. جان مایه این جنبش، مخالفت با حضور استعمارگران روس و انگلیس و ضدیت با استبداد داخلی بود. رهبر فرهمند آن، میرزاکوچک خان، از مشروطه طلبان متدینی بود که حیات شخصی خود را وقف پیشبرد اهداف جنبش کرد. با وقوع انقلاب کمونیستی در روسیه، جنبش جنگل که دوره فتور خود را می گذراند، وارد مرحله جدیدی از تکاپوهای خود شد. به نظر می رسید انقلاب بلشوی...