ناصر خسرو قبادیانی، شاعر اسماعیلی مذهب قرن پنجم (394-481هـ ق) است که در سراسر دیوانش می‌کوشد تا آرمان‌ها و عقاید خود را در قالب قصیده به سمع و نظر مخاطب برساند. در مقالۀ حاضر تلاش شده است تا بر اساس نظریۀ استعارۀ مفهومی قصاید وی را تحلیل شود. برای پیشبرد کار چهار مقولۀ خرد، تأویل، سخن و بدن انتخاب شد و حوزه‌های مبدأ در آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. چینش حوزه‌های مفهومی مبدأ و مشاهدۀ آن‌ها در کنار...

این پژوهش به بررسی استعاره‌هایی می‎پردازد که با محوریت احساس شادی در دیوان شمس به‌ کار رفته‌اند. بنیان نظری پژوهش، نظریة استعاره‌های مفهومی است که استعاره را از حد ابزاری صرفاً زیباشناسانه به رویکردی برای شناخت و اندیشیدن اعتلا بخشیده است. مولانا در دیوان شمس برای تبیین بسیاری از ویژگی‌های شادی، از حوزه‌های «اشیا»، «جانور»، «خوراک»، «گیاه» و «بازار» مدد جسته و توانسته این مفهوم انتز...

این پژوهش به بررسی استعاره‌هایی می‎پردازد که با محوریت احساس غم در دیوان اشعار عراقی به‌کار رفته‌اند. بنیان نظری پژوهش، نظریه استعاره‌های مفهومی است که استعاره را از حد ابزاری صرفاً زیباشناسانه به رویکردی برای شناخت و اندیشیدن اعتلا بخشیده است. فخرالدین عراقی در دیوان اشعارش برای تبیین بسیاری از ویژگی‌های غم از حوزه‌های «اشیا»، «خوراک»، «انسان»، «گیاه» و «بیماری و سلامت» مدد جسته و توانسته این م...

مقالۀ حاضر به بررسی استعاره در عناوین خبری روزنامه‌های ورزشی ایران اختصاص دارد. تحقیق حاضر تحقیقی توصیفی- تحلیلی است که در آن با اتخاذ نظریۀ استعارۀ مفهومی به بررسی عبارات زبانیِ استعاری موجود در عناوین خبری دو روزنامۀ خبر ورزشی و پیروزی در پاییز 1393 پرداخته ‌شد. با بررسی تعداد 108 عبارت استعاری، استعاره‌های مفهومی مربوط به فوتبال در ده قلمرو استعاری دسته‌بندی گردید. یافته‌ها نشان می‌دهند استعا...

یکی از پیچیده‌ترین مباحثی که نظریۀ مفهومی با آن روبروست، ماهیت بازنمود زمانی است. همان‌طور که زمان اغلب نمونه‌ای از مفاهیم انتزاعی مطرح است، بررسی اینکه چگونه زمان در نظام مفهومی بشر نمود می‌یابد، منجر به رخداد برخی مسائل مهم در حوزۀ علوم شناختی شده است. استعارۀ مفهومی زمان در آثار شاعران قرون مختلف، به صورت‌های متفاوتی بروز یافته است. آشنایی با نوع نگرش و دیدگاه آنها مطمئناً در درک و شناخت ویژگ...

از دستاوردهای زبان شناسیِ شناختی کشف این حقیقت است که زبان ها اغلب برای ملموس کردن برخی مفاهیم انتزاعی از استعاره های مفهومی بهره می برند. استعاره های مفهومی به توضیح حوزة مقصد که حوزه ای انتزاعی است از طریق حوزة مبدأ که حوزه ای ملموس است می پردازند. یعنی از طریق مقایسة حوزة انتزاعی مورد نظر با حوزه ای ملموس درک آن را برای شنوندگان راحت تر می کنند. در این پژوهش به تحلیل استعاره های مفهومی موجود ...

استعاره به مثابه به کنش تخیلی که دو هستی را در ضمیر آگاه شاعر با هم یگانه می کند و آن دسته از صفات آنها را که به موقعیت شعری و به بافت صور خیالی مرتبط است در هم می آمیزد. از دیر زمان مورد توجه و مداقه ناقدان و بلاغت دانان اسلامی بوده است: اندیشمندانی که بسیاری از بنیان گذاران ان ایرانی بوده اند که زبان عرب را در آغاز به درس اموخته بودند از جمله ناقدان و بلاغت دانان برجسته اسلامی که با تلاش روشم...

هدف پژوهش حاضر معرفی کاربرد نظریۀ استعارۀ مفهومی در هنر و به دست دادن روشی کارآمد برای هنرمندان تصویرگر است تا هنگام رویارویی با نمونه غزل عرفانی فارسی (نمونۀ موردی غزلی از کلیات شمس) توانایی لازم برای دستیابی به زیرساخت‌های غزل را به دست آورند. برای رسیدن به این غایت از روش مطالعۀ استعارۀ مفهومی در شعر و تصویر استفاده شده و ویژگی‌های کاربردی این نظریه به منظور دست‌یابی به تصویرگری غزلیات که قا...

مقالۀ حاضر تحلیلی از استعاره‌های مفهومی شرم، با استناد به اشعار کلاسیک فارسی قرن ششم تا دهم قمری، به دست می‌دهد. چهارچوب نظری این پژوهش، کتاب استعاره و عواطف: تأثیر زبان، فرهنگ و بدن در احساس نوشتة زولتان کووچش (2010) است. سؤال اصلی مقاله این است که در زبان فارسی استعاره‌های مفهومی شرم بر مبنای کدام حوزه‌های مبدأ ساخته می‌شوند؟ هدف از پاسخ‌گویی به این سؤال، یافتن مفهوم کانونیِ شرم در زبان فارسی ...

بررسی استعارۀ خشم در زبان نابینایان مطلق مادرزاد در مقایسه با همتاهای بینایشان مهناز طالبی دستنایی[1]فریده حق‌بین[2]آزیتا افراشی[3]تاریخ دریافت:20/12/91تاریخ تصویب:10/2/92چکیده مقالۀ حاضر به بررسی استعاره­های مفهومی خشم در آزمون‌ور‌ان نابینای مطلق مادرزاد می­پردازد. بر اساس آموزه‌های زبان‌شناسی شناختی، استعاره­های مفهومی نقش مهمی در نظام شناختی بشر دارند و استعارۀ شناختی، چارچوبی برای اندیشه اس...