چکیده در تاریخ سده های میانه، سرزمین های خلافت عباسی با جنبشی دینی، اجتماعی، فلسفی، سیاسی روبرو شدند که با اوج گیری این حرکت ها، به جایی رسیدند که از نظر سیاسی و قوت، رقیب خلافت بغداد شدند.نهضت شیعه اسماعیلیه یعنی معتقدان به امامت اسماعیل بن جعفر علیه السلام، بعد از یک دوره طولانی مبارزه در نقاط مختلف جهان اسلام، در اواخر قرن سوم هجری با تشکیل حکومت فاطمیان در شمال آفریقا به سلطه سیاسی دست یاف...

با اعلان خلافت فاطمی در سال 297 در افریقیه، اندیشه اسماعیلی برای تحول در عرصه‌های کلامی، فقهی، علمی، سیاسی و کشورداری، بستر مناسب و جدیدی یافت. بررسی مفاهیم بنیادی آموزه‌های اسماعیلی در دوره اقتدار سیاسی فاطمیان می‌تواند به شناخت عمیق‌ تحولات فرهنگی این سلسله یاری رساند. مفهوم علم و مبانی علم‌آموزی از جمله مفاهیم بنیادین فاطمیان است. اسماعیلیان ضمن بزرگداشت مقام علم و جایگاه عالمان، فراگیری علو...

موضوع امامت اساسی­ترین رکن اعتقادی شیعه و فرق آن است. قرامطه به عنوان شاخه­ی شناخته شده از اسماعیلیه براساس اعتقاد به امامت محمد بن اسماعیل، نواده امام جعفر صادق (ع)، شکل گرفت. حامیان امامت محمد بن اسماعیل(مبارکیه) پس از مرگ او به دو گروه منشعب شدند: دسته­ای  ضمن انکار مرگ محمد بن اسماعیل او را هفتمین و آخرین امام که همان مهدی و قائم آخرالزمانی و یا الوالعزم خواهد بود، دانستند. این گروه سلف قرا...

چکیده الموید فی الدین شیرازی، داعی ایرانی دربار خلافت المستنصربالله فاطمی است. هم عصری او با حوادث و رخدادهای دوره ی طولانی خلافت المستنصربالله بویژه بحران زایی دربار خلافت عباسیان در بغداد وخیزش بساسیری و نیز فعال سازی دعوت اسماعیلیه دردربار بویهیان همچون دعوت ابوکالیجار بر اهمیت حضور سیاسی و فرهنگی او افزوده است. ناظر به نقش تعیین کننده الموید فی الدین شیرازی در بروز رخدادهای سیاسی و خیزش جر...

توافق بر سر جانشینی علی (ع) موضوع مشترک همة فرق شیعی است و شاخص تفکر شیعی انقیاد در برابر ولایت امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب (ع) است. در میان فرقه‌های شناخته‌شدة شیعه اسماعیلیان قرائتی متفاوت از جایگاه امام علی (ع) در سلسله‌مراتب ائمه دارند. جایگاه ممتاز و متفاوت امام علی‌ (ع) و گاه منحصر به فرد وی در سلسله‌مراتب ائمة اسماعیلیه یافت پاسخ این پرسش اساسی را ضروری کرده است که جایگاه علی (ع) در سلس...

اسماعیلیه، فرقه ای از فرق شیعه است که پس از شهادت امام صادق(ع) از دیگر فرقه ی شیعه، اثنی عشریه، جدا شده . بر خلاف شیعه ی اثنی عشری که امامت را پس از شهادت امام جعفر صادق(ع) متعلق به امام موسی کاظم(ع) می دانست، حق پسر بزرگش، اسماعیل و پس از او محمد بن اسماعیل می دانند. نهضت اسماعیلیه به عنوان نهضتی شیعی در مقابله و تضاد با دربار خلافت عباسی که به نوعی با برگزیدن مذهب تسنن، به عنوان مذهب رسمی جام...

قدرت گیری سلجوقیان و گسترش قلمرو آ ن ها در ایران، عراق و شام با فعالیت های پر دامنه ی مبلغان، داعیان و هواداران فاطمیان مستقر در مصر مصادف شد که اساس خلافت عباسی و حکومت سنی سلجوقی را تهدید می کرد. به دلیل اعتقاد غالب صوفیه در مخالفت با اسماعیلیه، حمایت همه جانبه ی سلجوقیان از صوفیان و پشتیبانی متقابل ایشان از حکومت سلجوقی و نقشی که صوفیه می توانست در مقابله با اسماعیلیان ایفا کند، خلافت عباسی ...

موضوع امامت اساسی­ترین رکن اعتقادی شیعه و فرق آن است. قرامطه به عنوان شاخه­ی شناخته شده از اسماعیلیه براساس اعتقاد به امامت محمد بن اسماعیل، نواده امام جعفر صادق (ع)، شکل گرفت. حامیان امامت محمد بن اسماعیل(مبارکیه) پس از مرگ او به دو گروه منشعب شدند: دسته­ای  ضمن انکار مرگ محمد بن اسماعیل او را هفتمین و آخرین امام که همان مهدی و قائم آخرالزمانی و یا الوالعزم خواهد بود، ‌دانستند. این گروه سلف قر...

اسماعیلیه یکی از شاخه های مذهب تشیع است که به دنبال اختلاف بر سر جانشینی امام جعفر صادق (ع) امام ششم شیعیان بوجود آمد. اسماعیلیان برای گسترش عقاید خود که آن را "الدعوه" و "الدعوه الهادیه "می نامیدند تشکیلات ویژه ای را سامان دادند، آنان سرانجام موفق به تأسیس خلافت فاطمیان در شمال آفریقا شدند. مبنا عقاید اسماعیلیه بر مبنای اصول اساسی دین اسلام و پاره ای عقاید فلسفی است. آنان مدت دو قرن در مصر حکم...

«شعر» هنر تأثیرگذار و رسانه ­ای قوی در جوامع انسانی بوده است. از این رو، همواره به عنوان وسیله‌‌ای تبلیغاتی برای حکومت‌ها، فرقه‌ها، احزاب، قبایل و حتی افراد مختلف ایفای نقش کرده است. خلافت فاطمی (297-567­ق) در تقابل قدرت خود با مخالفانش به‌ویژه خلافت عباسی، از راهکارهای مختلفی بهره می­برد؛ از جمله آنکه با حمایت از شعر و شاعری به پیشبرد اهداف خود می‌پرداخت. در این پژوهش کوشش شده است تا با رویکرد...