دو مکتب «مطالعات فرهنگی بیرمنگام» و «انتقادی فرانکفورت» ضمن تاثیرپذیری از جریان­های سیاسی-اجتماعی قرن بیستم، نقش مهمی در تحولات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و علمی جهان معاصر  ایفا نموده­اند و مطالعه تطبیقی این دو مکتب با رویکرد انتقادی، مواجهه منطقی و خودآگاه، با این مکاتب را به دنبال خواهد داشت. ازاین­روی، تلاش شده است، با بهره­گیری از روشهای مقایسه­ای توافق و اختلاف پرزوسکی و تیون، ضمن بیان وجوه ا...

اصالت از مهم ترین مباحث مربوط به میراث فرهنگی و صنایع دستی به شمار می رود، در واقع معیار اصالت می تواند موضوعی برای جستجوی حقیقت میراث فرهنگی و صنایع دستی و فراهم نمودن شناختی دقیق از آن شود. در نتیجه پرداختن به این موضوع از اهمیت بسزایی برخوردار است. جستجوی مفهوم اصالت مبتنی بر ارزش های فرهنگی و مباحث فلسفی هدفی است که در این پژوهش تعقیب می گردد. نظریاتی از سوی فلاسفه در جهت فهم و تشخیص این مق...

رویکرد انتقادی به فرهنگ مدرن، بر کانون مسئله رهایی از تنگناهایی استوار است که در این رویکرد برشمرده می شود. در این رویکرد، «ابزارگرایی» مهم ترین تنگنا برای «خودآئینیِ» انسان است. و این پرسش طرح می شود که می توان در این وضعیت، حوزه ای را یافت که عملکرد آن فراسوی منطق «ابزارگرایی» باشد و به ویژه حوزه هنر و زیباشناسی چقدر فراسوی این منطق کار می کند و می تواند امکانی برای رهایی از آن را فراهم کند. د...

مطالعه فلسفی در باب هنرهای عامه، در دهه‌های اخیر موردتوجه قرارگرفته است. هنرهای عامه‌ای چون عکاسی و سینما، تجربه هنری برای نخستین بار برای توده‌های وسیع ممکن ساخت و هنر را از تعلق به طبقه اجتماعی خاص رها کرد. والتربنیامین به‌عنوان عضو حاشیه‌ای مکتب فرانکفورت به امکان گسترده و رهایی بخشی که در این تجربه جدید هنری نهفته است توجه می‌کند. او معتقد است در هنر عامه که مهم‌ترین خصوصیت آن در عصر حاضر ب...

چکیده هدف عمدة مقالة حاضر وارسی و ارزیابی نقادانۀ کتاب دیالکتیک روشنگری نوشتة آدورنو و هورکهایمر است. اثر مزبور یکی از متون اصلی جریان فکریِ «نظریة انتقادی» است که با عنوان صوری مکتب فرانکفورت مشهور شده است. نویسندگان کتاب، به واقع، از پیش کسوتان نظریۀ انتقادی اند و در معماری این جرگۀ فکری و طرح مفاهیم محوری آن جایگاه برجسته ای دارند. آدورنو و هورکهایمر دیالکتیک روشنگری (پارادایم فکری و جهان نگر...

در این پایان نامه رویکرد اصحاب مکتب فرانکفورت نسبت به هنر رهایی بخش مورد بررسی و موشکافی قرار می گیرد. این مکتب با توجه به پس زمینه های سیاسی اجتماعی دوران خود و همچنین با وام گیری از اندیشه های متفکرین مارکسیست قبل از خود (لوکاچ، گرامشی ...) شروع به آغازیدن کرد. این تحقیق همچنین به مولفه های کلیدی اندیشمندان این مکتب از جمله زوال خرد؛ هورکهایمر، صنعت فرهنگ؛ آدورنو، انسان تک ساحتی: مارکوزه و در...

نظریه انتقادی، از پرنفوذترین نظریه های معاصر در تعلیم ‎ و تربیت بوده که به انتقاد شدید از مدارس و اجتماع پرداخته‏است‏‏. این نظریه مفروضات خود را از مکاتب پست مدرنیسم، اگزیستانسیالیسم، نئومارکسیم و فمنیسم گرفته‏است‏‏.  د ر این مقاله کوشش شد ه‏است‏‏ معنا، خاستگاه و روند تکامل این نظریه به‏عنوان یکی از جنبش های تأثیرگذار د ر حوزه فلسفه تعلیم‎ و تربیت به اجمال و با تأکید بر دیدگاه بنیانگذاران معرو...

موسسۀ تحقیقات اجتماعی وابسته به دانشگاه فرانکفورت، یکی¬ از دستاوردهای مهم مارکسیسم غربی پس از لوکاچ بود که در سال 1923 در شهر فرانکفورت آلمان تاسیس شد. میراث فکری و نظری این موسسه، بعدها با نام«مکتب فرانکفورت» یا «نظریه انتقادی» مشهور شد. نقد مدرنیسم، صنعت تکنولوژی، نقد فرهنگ و فرآیند عقلانیت جامعة مدرن از «عصر روشنگری» تاکنون، مهمترین محورهای اندیشه اصحاب مکتب فرانکفورت است. مکتب فرانکفورت با ...

کتاب حاضر مجموعه چهار مقاله از آثار داگلاس کلنر است که در چهار فصل به رشته تحریر درآمده است. در بخش نخست نویسنده می کوشد با مهارتی شگفت انگیز سیر تکوینی نظریه انتقادی را در ادوار مختلف با ریشه یابی های گاه عمیق و گاه گذرا بررسی کند و به تجزیه وتحلیل رویدادها بپردازد. اگرچه در این بخش فرآیند تاریخی گه گاه از روند طبیعی خارج می شود و اطلاعات درهمی را ارائه می کند، در بخش دوم، روند تاریخی جنبه علم...

پژوهشگران تجربه‌گرا از آغاز قرن نوزدهم مبنای علم و به تبع آن معنای آن را دگرگون ساختند. اگر پیش از آن، شعاع دایره  معرفت، تمامی علوم و دانش‌های بشری اعم از عقلانی، وحیانی، حسی و... را به رسمیت می‌شناخت، پس از عصر روشنگری و تفسیر تجربی و حسی تجربه‌گرایان و پوزیتیویست‌های متقدم و منطقی از علم، طول این شعاع روز به روز کاسته می‌شد تا بدانجایی که «حس»، تنها مرجع معتبر برای به محک آزمون کشاندن صدق و ...