بحرانی که پس از مرگ هارون در روابط میان فرزندان او پدید آمد و به سقوط امین و برآمدن مأمون بر سریر خلافت انجامید، نه تنها خلیفه ی به ظاهر پیروز را در مشروعیت بخشی به حاکمیت برآمده از «فتنه» با موانع جدی روبه رو کرد، بلکه باعث تشویش اندیشه ی تاریخ نگاری اسلامی در بازتاب قتل امین نیز شد. پرسشی که در کانون توجه این مقاله قرار دارد، این است که ماجرای قتل امین چگونه در تاریخ نگاری اسلامی بازتاب یاف...

چکیده پژوهش حاضر، درصدد است با بررسی نامه‌ی طاهر به فرزندش عبدالله، دیدگاه وی را دربار‌ه‌ی حکومت، رعیت، و رابطه‌ی متقابل آنها تبیین، و آئین حکمرانی در دوره طاهریان را مشخص کند. نتایج تحقیق، مشخص می‌کند نظام مطرح شده در این نامه، از فرهنگِ حکمرانی دلالت می‌کند که در مقایسه با دولت‌های نوین، بسیاری از کارکردهای امروزین آن را در بر‌می‌گیرد. در بررسی عملکرد امرای طاهری، می‌توان آن را دستورالعمل مکت...

یکی از مهم ترین حوزه های پژوهش در جهان معاصر، نقد پسااستعماری است و از مهم ترین نظریه پردازان آن می توان به ادوارد سعید اشاره کرد. محور اصلی چنین نقدی بر تقابل استعمارگر و استعمار زده بوده و عمده ی مطالعات آن شامل تأثیرات منفی استعمار بر فرهنگِ جوامع مستعمره است. چنین نقدی امروزه در ادبیات ملت ها از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد، اما در ادبیات عربی کمتر مورد اهمیت واقع شده است. لذا بر آن شدی...

کتاب تبصره المومنین(نگارش در سال1080ق) تالیف محمد مومن حسینی تنکابنی، جوابیه و ردّیه ای بر سخنان ملامحمد طاهر قمی در کتاب تحفه الاخیار است. این تحقیق تصحیح انتقادی و نقد وبررسی این کتاب است که نسخه مجلس شورای اسلامی اساس قرارداده شده و با سه نسخه دیگر مقابله شده است. نویسنده کتاب یکی از پزشکان دربار شاه سلیمان صفوی(1077) است. وی در عصری زندگی می کند که تصوف وصوفیان اگرچه درحمایت نسبی حکومت هستند...

طاهریان اندکی پس از شهادت امام رضا بنای حکومتی در خراسان را برافراشتند که هنوز دل‌های مردم با خاطرات حضور امام در مرو توأم بود. ولایتعهدی امام، فرصتی مغتنم بود که امکان آشنایی گسترده مردم با معارف شیعه فراهم آید. از این‌رو رویکرد طاهریان به تشیع افزون بر زمینه‌های پیشین خود، بیشتر می‌توانست متأثر از ارتباط و آشنایی آن‌ها با امام رضا در خراسان باشد. در این راستا شاید اقدام طاهر بن حسین در تمرد...

در به قدرت رسیدن عباسیان، از نقش پر رنگ ایرانیان نمی­توان به سادگی گذشت. چرا که ایرانیان با به دست گرفتن امور دیوانی و فرهنگی، نه تنها باعث تثبیت قدرت عباسیان شدند، بلکه توانستند موقعیّت سیاسی و نظامی مهمّی در دولت عباسی، به دست آورند. در این راستا می­توان به خاندان سهل به رهبری «فضل بن سهل سرخسی» و حمایت­های بی­دریغ برادر کهترش «حسن بن سهل» اشاره نمود، که در به قدرت رسیدن، مأمون عباسی نقش اساسی ...

ادبیات تطبیقی در مفهوم علمی آن نخست در فرانسه پدید آمد؛ آن گاه به بعضی از کشورهای غربی چون آلمان، ایتالیا، آمریکا و ... راه یافت و سپس روانه ی شرق دور گردید. تأسیس اصول ادبیات تطبیقی در کشورهای عربی با محمد غنیمی هلال(1917ـ 1967) و تألیف در این زمینه با عبدالرزاق حمیده، ابراهیم سلامه و نجیب العقیقی آغاز شد. هر یک کتاب هایی را با عنوان «الأدب المقارن» برای تدریس در دانشگاه تألیف کردند؛ هر چند که...

شیخ رمان­نویسی الجزائر، «طاهر وطار» از جمله­ی نویسندگان معاصر است که می­توان الجزائر را با تمام فرازها و نشیبهایش در همه­ی نوشته­هایش دید. رمان «الزلزال» از رمانهای مشهور اوست که در آن به مسأله­ی «قانون اصلاحات ارضی» 1971 در الجزائر اشاره می­کند. این رمان به نوعی بیان کننده­ی اندیشه­ها و دیدگاه­های«وطار» است، زیرا که وی به سوسیالیسم به عنوان راه چاره­ای برای درد و رنجهای الجزائر معتقد بود. جهان...