امیر عنصرالمعالی در قرن چهارم و پنجم هجری، کتابی در چهل و چهار باب برای پسر خود گیلان شاه نوشته است، تا تجربیات خود را در مسایل گوناگون زندگی به او بیاموزد. این کتاب نثری ساده دارد و حکایاتی که مولف آورده است، همه خواندنی است و آن را می توان نموداری از تمدن اسلامی پیش از مغول به شمار آورد. سعدی از درخشان ترین چهره های ادب ایرانی در قرن هفتم است. گلستان حاصل تجربیات، سفرها و مطالعات او است. طرز ...

اندرزها و حکمت­های اردشیر ساسانی از لحاظ تربیتی چنان ارزشمند بود که علاوه بر کاربرد و استفادۀ فراوان در دورۀ ساسانی، در دورۀ اسلامی نیز به منزلۀ منشوری برای فرمانروایان و منبعی غنی برای نویسندگان ادب و اخلاق و تاریخ به شمار می­رفت. قابوسنامه از نصیحت­نامه­های نگاشته شده در قرن پنجم هجری است.موضوعات متنوع تربیتی قابوسنامهنشانگر آن است که عنصرالمعالی در نگارش آن، به منابع متعددی نظر داشته؛ بنابرا...

قابوس‌نامه کتابی است به پارسی که مؤلف آن عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر آن را برای فرزندش گیلانشاه در 44 فصل نوشته است که اگر بخواهد پس از پدر حکومت کند و یا از روی اضطرار کاری دیگر انتخاب کند، بداند چگونه وظایف خود را انجام دهد. عنصرالمعالی در این کتاب پند‌های تربیتی بسیاری را از قول حکیمان و یا با لفظ «گفته‌اند» آورده است که گوینده آنها معلوم نیست و صاحب نظرانی که به شرح و تحلیل قابوس‌نامه پر...

در این مقاله، موضوع «خانواده در قابوس‌نامه» مورد بررسی قرار گرفته است. نخست تعریفی از خانواده بیان شده، سپس انواع آن ذکر گردیده است. برای ورود به بحث درباره‌ی موضوع مورد پژوهش، در ابتدا مطرح کردن پدیده‌ی «ازدواج» - که نخستین گام در تشکیل خانواده است - و صحبت درباره‌ی مسایل مربوط به آن چون سّن ازدواج، گزینش همسر، ویژگی‌های همسر ایده آل و ... ضروری بوده است.در بخشی دیگر، درباره‌ی اعضای خانواده (پد...

ادبیات تعلیمی سابقۀ طولانی‌مدت در ادبیات ایران دارد. هدف از نگارش آثار تعلیمی، آموزش و تعلیم مسائل و نکات اخلاقی برای ارتقای اخلاق مخاطب است. قابوس‌نامه اثر عنصرالمعالی و سیاست‌نامه نوشتۀ خواجه نظام‌الملک طوسی، که هر دو مربوط به قرن پنجم هجری‌اند، جزء ادبیات تعلیمی به شمار می‌روند. این مقاله با شیوۀ توصیفی و تحلیلی سعی دارد با رویکردی مقایسه‌ای، آموزه‌های تعلیمی این دو متن را ...

چکیده کتاب ارزشمند قابوس نامه از دیرباز مورد توجه و اقبال ادب دوستان و خوانندگان آثار فصیح وکهن فارسی قرار داشته است. عنصرالمعالی نویسنده ی دانشمند این کتاب، در چهل وچهار باب « از هر علمی و هر هنری و هر پیشه ای » (قابوس نامه ، ص263) که می دانست، فصلی یاد کرده است تا حاصل تجربیات عمر شصت وسه ساله اش را بدون کمترین نشانی از سرزنش و تحقیر و فضل فروشی در اختیار پسرش گیلانشاه و نیز « آن کس که خدای ...

 سیر تاریخی ادبیات کودک در زبان فارسی نشان می­دهد که از دیرباز و حتی پیش از اسلام آثاری با محوریت کودکان به رشته­ی تحـریر در آمده است که البته بیش از همه جنبه­ی پند و اندرز در آن­ها دیده می­شود؛ از آن جمله می­توان به اندرز آذرباد مَهرَسپندان (تفضلی، 1377: 182) و یا پُس دانشن کامگ (همان، 164) اشاره کرد. توجه به کودکان در آثار پس از اسلام نیز چه به صورت کتاب مستقل و چه به طور اشاره­وار و گذرا ادامه ...

«قابوس‌نامه» یا به تعبیری «نصیحت‌نامه»  تألیف«عنصرالمعالی‌کی‌کاووس »از آثار قرن پنجم هجری قمری واثری تعلیمی و تربیتی است که در حوزة اخلاق و ارشاد جایگاه خاصی دارد. هدفوانگیزةنویسندهازتألیفاینکتاب،ابتدا ارشاد و راهنماییفرزندش«گیلان‌شاه»وسپس بهره‌مندی دیگر جویندگان است. امتیازات و ویژگیهای قابوس‌نامه، تنها مربوط به محتوای تعلیمی و اندرزگونة آن نیست؛ بلکه عوامل متعددی در...

در حوزه زبان و ادبیات پارسی آثار ارزشمندی وجود دارد که سرشار از چشمه های حکمت و معرفت است. آن زمان که به دنبال سرچشمه های این معارف عمیق می رویم درمی یابیم که بسیاری از سرچشمه های این معارف در فرهنگ غنی ایران زمین نهفته است و این خود گویای این است که ایرانیان باستان، به ویژه زرتشتیان، در عرصه های اخلاقی و اندرزی پیش گام و پیش قدم بوده اند؛ اما متأسفانه گذر روزگار و سختی زبان این متون، گردی از ف...

اهمیت مطالعه تاریخ تعلیم و تربیت در تأثیری است که آن در تبیین وضعیت نظام تربیتی کنونی دارد و ما را در شناخت نظریات گذشتگان و فرهنگ ملی و تجزیه و تحلیل مسائل خاص اجتماعی و جستجوی راه حل های متناسب با آنها مدد می رساند.هدف این پژوهش، بررسی و مقایسه آراء و اندیشه های تربیتی دو مربی بزرگ کیکاووس بن اسکندر از شاهزادگان ایرانی و ژان ژاک روسو فیلسوف فرانسوی بوده است. بدین جهت هفت پرسش در مورد وجوه اشت...