«منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه» اثر مرحوم میرزا حبیب الله خوئی از شروح مهم و برجسته‏ی نهج البلاغه در تاریخ شرح نویسی بر این کتاب گرانسنگ محسوب می‏شود. این اثر که در اواخر دوره‏ی قاجار به نگارش درآمده دارای ویژگی های خاصی است که آن را از دیگر شروح متمایز می کند و به همین دلیل در میان شروح نهج البلاغه جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. تبیین و بررسی ویژگی‏های این شرح در سه بخش انجام گرفته...

حرز وتعویذ عبارت است از برخی آیات قرآن، ادعیه ماثوره، اسماءالحسنی، اسامی فرشتگان یا اولیاء الله، اوراد، رموز و علائم مفهوم یا نامفهوم که اغلب، آنها را به منظور در امان ماندن از آسیب ها می خواندند یا به صورت مکتوب با خود حمل می کردند. از آن جایی که این موضوع شبهات و پرسش هایی را فرا روی جامعه قرار داده است. در این نوشتار در صددیم با بررسی سندی و متنی روایات حرز و تعوید اعتبار آن ها را بسنجیم. در...

فقه الحدیث دانش فهم حدیث است که راه رسیدن به فهم درست سنت را به ما نشان می دهد. عالمان بسیاری از جمله شیخ بهایی برای رسیدن به فهم درستی از سنت، توجه ویژه ای به فقه الحدیث داشته اند. بررسی شیو? فقه الحدیثی شیخ بیانگر آن است که وی به پیش نیازهای فهم حدیث آشناست. نسخه های مختلف یک حدیث را می یابد و به تصحیف توجه می دهد. مراحل فهم حدیث نزد شیخ بهایی را می توان در دو مرحل? کلی جای داد: فهم ظاهر و ...

بحث درباره جایگاه عقل در ادراک وگفتگو از گستره اعتبار آن در حوزه تحصیل معارف الهی واحکام آن نفیاً یا إثباتاً از مهمترین ومطرح ترین مباحث جاری تاریخ بشر است. ودر برهه خاصی از تاریخ فکر اسلامی به کانونی از جذب ودفع افکار واندیشه ها مبدل گشته است. اخباریون ومحدثین که مرحوم مجلسی در میان آنان جایگاه ویژه دارد به نفی مطلق اعتبار وارزش عقل وجایگزین کردن تمسک به اخبار وکلام معصومین منسوب گشته اند. مقاله...

حدیث، بعد از قرآن کریم تنها منبع و مرجع عالمان دین برای یافتن یا پالایش گزاره­های دین و شرع است، و در حجیت و اعتبار آن دلائل قرآنی و عقلیِ فراوان در جای خود موجود می­باشد. از این­رو هم­چنان موضوع تحقیق و پژوهش هست و خواهد بود. از سوی دیگر برای انجام هر پژوهش، اولین قدم اطلاع از پیشینه تحقیق است تا اولاً پژوهش­گر بداند که قبل از او چه گام­هائی برداشته شده، و ثانیاً با استفاده از آنها، قدم جدیدی برد...

بدون تردید روایات مسند و صحیح یکی از گنیجینه های ارزشمند در تبیین آیات و رمزگشایی از آنها و تأویل متشابهات است. دستیابی به روایاتی که هم به لحاظ سندی و هم به لحاظ متنی بتواند چنین نقشی را در فهم آیات قرآن کریم ایفا کند، همواره وجهه همّت قرآن پژوهان به ویژه در تفاسیر اثری بوده است؛ امّا مشکل اساسی موجود در نوع تفاسیر اثری یعنی «حذف اسانید روایات» موجب گردیده که احراز نسبت روایات به معصوم دستخوش تر...

چکیده بحث تعادل و تراجیح یا بحث تعارض ادله از مباحث مهم اصولی است که جایگاه خود را از خاتمه و مباحث حاشیه­ای اصول فقه، به حدی به مباحث پایه­ای اصول و فقه الحدیث تغییر داده است که برخی آن را از مهمترین مسائل اصولی و فقه الحدیثی بر شمرده­اند. تعارض بین دو دلیل گاه غیرمستقر است، گاه مستقر. تعارض بین دو دلیل غیر مستقر، از رهگذر جمع عرفی مرتفع و از دایره بحث خارج می­شود، مانند دو دلیل عام و خاص و ...

حدیث پژوهان برای شناخت روایات سره از ناسره که در گذر زمان به مجموعه های حدیثی راه یافته اند. معیارهایی عنوان کرده اند. این معیارها از یک سو ناظر به سند حدیث و از سوی دیگر ناظر به متن احادیث هستند. از آنجا که بررسی سند حدیث با محدودیتهایی مواجه است، بررسی متن مهمترین راه ارزیابی حدیث است که حتی در صورت صحت سند آن، حکم بطلان حدیث را امضا میکند. قرآن، سنت، شأن معصوم، علم، واقع، عقل و تاریخ اموری ه...

مهمترین منبع شناخت دین اسلام، پس از قرآن، روایات معصومین(ع) است. به همین سبب مسلمانان برای دریافت احکام الهی لازم است به روایات مراجعه کنند. و از سویی بدون آشنایی با ضوابط فهم حدیث و نیز مبانی نقد آن نمی توان از روایات بهره برد و به فهم صحیح آنها دست یافت. فقه الحدیث که شاخه ای از علوم حدیث است؛ یکی از راه های آشنایی با ضوابط فهم حدیث می باشد. و شامل نقد متن حدیث، شرح مفردات و الفاظ غریب حدیث، ...