با توجه به اهمیت نقش باروری در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های جمعیتی توجه به این پدیده و عواملی که باعث کاهش و یا افزایش میزان آن می شوند ضروری می باشد، تأخیر در فرزند آوری که یکی از مشخصه های اصلی گذار دوم جمعیتی است یکی از سازوکارهای کاهش باروری و در نهایت کاهش حجم و رشد جمعیت است. امروزه بسیاری از کشورها با پشت سر گذاشتن گذار اول جمعیتی، وارد گذار دوم جمعیتی شده اند که ناظر به تغییراتی در ...

براساس برآوردهای انجام شده بیش از  5/1 میلیارد مسلمان در سراسر جهان زندگی می­کنند.  از این تعداد 45 درصد در شش کشور بزرگ مسلمان: اندونزی، پاکستان، بنگلادش، ایران، ترکیه و مصر ساکن هستند. تاکنون معیارهایی چون سطح توسعه، مناطق جغرافیایی و…  بعنوان مبنائی برای تحلیل تحولات جمعیتی  مورد توجه بوده­اند. اما مذهب بعنوان یک عامل زمینه­ای و تعیین کننده ساختار سنی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. روایتی که...

گذار جمعیتی یک تحول جمعیتی بنیادین و فراگیر بوده و تجربه­ای اجتناب­ناپذیر برای همه­ی کشورهای دنیا است. اغلب به دلیل ناهماهنگی زمانی گذار جمعیتی با گذار اقتصادی و اجتماعی و عدم اتخاذ سیاست­های اقتصادی ـ اجتماعی متناسب با آن، در بسیاری از کشورها، مسائلی بروز خواهد کرد که در صورت عدم چاره­اندیشی، مسائل اقتصادی و اجتماعی حادی را در پی خواهد داشت. هدف از انجام مطالعه­ی حاضر، تحلیل دینامیکی تحولات جم...

در حال حاضر میزان باروری کل در 22 استان از 31 استان ایران از جمله استان زنجان کمتر از دو فرزند است. هم چنین این مسئله مدتی است که موضوع بحث و اختلاف نظر سیاست گذاران است و همایش ها و جلسات مختلفی در این زمینه برگزار می شود. بر اساس سرشماری سال 1385، میزان باروری کل کشور 1/9 فرزند برای هر مادر بوده است که زیر سطح جانشینی است. بنابراین مطالعه عوامل موثر بر باروری زیر سطح جانشینی می تواند راه گشای...

ابن خلدون، به عنوان سرشناس ترین متفکر اجتماعی مسلمان، نقش مهمی در شکل گیری آرا و نظریه های جمعیتی دوران ماقبل مدرن داشته است. وی مباحث و دیدگاه های مهمی را دربارۀ تعامل جمعیت و توسعه مطرح کرده است. ازاین رو، در مقالۀ حاضر ضمن مروری بر آرای جمعیت شناختی ابن خلدون، رویکرد وی دربارۀ تعامل جمعیت و توسعه، بررسی شده است. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، ابن خلدون ضمن معرفی ابعاد و مؤلفه های رشد جمعیت و گذار...

با شروع قرن بیستم این امرآشکار شد که مرگ و میر در بسیاری از کشورهای غربی کاهش یافته و باروری در حال کاهش است. این تجربه تاریخی به ظهور تئوری بزرگ جمعیتی یعنی انتقال جمعیتی یا تئوری انتقال منجر شد. آگاهی از دگرگونی سیمای سلامتی در هر کشور از مهمترین اطلاعاتی است که در برنامه توسعه اجتماعی و برنامه ریزی برای تأمین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه مورد استفاده قرار می گیرد. هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی تار...

باروری زیر سطح جانشینی (حدود 2/1 فرزند) از سال 1385 تاکنون در ایران نگرانی هایی را ایجاد کرده است. باروری زیر سطح جانشینی معرف افزایش رفتار تک فرزندی است. بر این اساس سؤال تحقیق حاضر، این است که تفسیر و برداشت زنان و مردان شهر تهران از دلایل و انگیزه های تک فرزندی چیست و چه شرایط و عواملی زمینه ساز این تصمیم هستند. برای پاسخ به این سؤال ها، تعداد 14 مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته با نمونه گیری ه...

هدف اصلی این تحقیق، بررسی سطح و روند شهرنشینی الگوها و عوامل مرتبط با آن در کشورهای منتخب آسیا و اقیانوسیه طی دوره 2050- 1950 با تاکید بر ایران است. برای تدوین چارچوب نظری این تحقیق از نظریه دیویس که تحول شهرنشینی در جهان را طی سه مرحله کاملا مجزا از یکدیگر تقسیم بندی کرده به عنوان الگوی نظری انتخاب نمودیم. روش مورد مطالعه اسنادی است و اطلاعات و داده های مورد نیاز را از سایت سازمان ملل و بانک ج...

هدف از اینمقاله بررسی زمان بندی گذار به سالخوردگی در بستر گذار باروری و آثار و پیامدهای آن در 47 کشور با اکثریت مسلمان است. داده ها از پایگاه داده های بخش جمعیت سازمان ملل متحد اقتباس شده است. نتایج نشان می دهد که کشورهای با اکثریت مسلمان، به استثنای کویت، سوح متفاوت اما روندهیا باروری مشابهی را در طول دوره ی 2010-1990 تجربه کرده اند. بر پایه ای این بررسی، سالخوردگی جمعیت پدیده ی جمعیت شناختی م...