ز نظر مطالعات باستان شناختی ‘ داده های تدفین مردگان و آداب مرتبط با آن ‘ اطلاعات ارزشمندی را در زمینه جنبه های غیر مادی فرهنکهای پیش از تاریخ فراهم می آورد . در این مقاله آداب تدفین دوره فرهنگی عصر آهن ایران در نیمه غربی فلات ایران مورد تحلیل قرار گرفته است . به نظر می رسد در این دوره پایه های اولیه اعتقادات جدید مذهبی مردمان ساکن در ایران پایه ریزی شده است . بازتاب این تحول در همگونی نسبی شواه...

از دورۀ نوسنگی تا به امروز نماد مار، الهه‌ی مادر و کشاورزی سه نماد اصلی در فرهنگ کردها هستند. در مرکز ساختار این سه نماد، مفهوم کشاورزی و باروری است و در رأس آن نماد مار قرار دارد که محفاظت‌کننده‌ی الهه‌ی مادر و بخشندۀ نمادین دانش کشاورزی به او است. مار خدای-دانشی است که دانش و راه و روش یکجانشینی و کشاورزی را در نظام نمادین به انسان می‌بخشد. معنای هریک از این نمادها و نیز ساختاری که بین...

چکیده: معیشت کوچ نشینی در لرستان که ناشی از شرایط جغرافیایی آن بود، منجر به شکل گیری ساختار پراکنده سیاسی- اجتماعی قبیله ای تحت ریاست خوانین مختلف شد. از طرفی عبور راه مهم شمال به جنوب از لرستان و هم جواری با مناطق نفت خیز و مهم جنوب بر نقش منطقه در سیاست های حکومت های مرکزی ایران و کشورهای بیگانه (انگلیس) افزود، از این رو ایجاد امنیت و تسلط بر لرستان از دغدغه های اصلی دولت مرکزی ایران بوده اس...

شاهنامه فردوسی را باید تاریخ ایران از کهن‌ترین روزگار تاریخ آریایی، در قالب نماد و رمز دانست که با دقتی بسیار، توجه ایرانیان به تاریخ کهنشان و اهمیتی که بر حفظ آن می‌دادند را ثبت کرده است. به گونه‌ای که با مطالعه دقیق شاهنامه می‌توان بسیاری از اسرار چگونگی شکل‌گیری فرهنگ و تمدن آریائیان را تشخیص داد. از جمله این اسرار می‌توان به مسئله چگونگی تمایل آریائیان به یکجا نشیتنی و سپس تشکیل شهرها اشاره...

منطقه­ی هلال حاصلخیز که اولین یکجانشینی و اهلی­گری توسط بشر در آن صورت پذیرفته است در آسیای جنوب غربی قرار دارد. میان­رودان یکی از بخش­های مهم این منطقه، نقش ویژه­ای در رویدادهای معیشتی، اقتصادی و اجتماعی دوران پیش از تاریخ داشته است. کتاب باستان­شناسی پیش از تاریخ بین­النهرین، همانند هر اثر دیگری، امتیازات و کاستی­هایی دارد. مهم­ترین ویژگی مطلوب کتاب، برخورداری از اطلاعات نسبتا جامعی دربارۀ پی...

در گذار از مرحله کوچ نشینی به یکجانشینی و اقامت دائم در یک محل، "آب"با خاصیت حیات بخشی خودبه عنوان یک رکن اساسی، نقش مهمی را ایفا کرد. سهولت دسترسی به آب، تضمینی برای ادامه زندگی و سکونت محسوب می شد. ارتزاق انسان به این ماده وابسته بود و از جهتی مسیرهای آبی، ارتباط دهنده  افراد و اقوام با یکدیگر بودند. به تعبیری،تصور زندگی بدون وجود آب، غیر ممکن به نظر می رسید. از آن جایی که انسان باستانی برای ...

شهر‌ها و درابعاد کوچکتر محله‌ها برای ادامه حیات خویش نیازمند سکونت می‌باشند، این در حالی است که ادامه سکونت بدون داشتن حس رضایت معنا ومفهومی آنچنانی که مورد نظر باشد، ایجاد نمی کند. بنابراین از همان ابتدای بوجود آمدن یکجانشینی، ساکنان به دنبال برآوردن نیازهای خویش در داخل سکونتگاه بوده اند، که البته قابل ذکر است که با گذشت زمان ابعاد جدیدی از این نیازها شکل گرفته است، که بدون برآورد ساختن آنها ...

در تعیین و تعریف یک منظر فرهنگی، سه رکن جغرافیا (عرصۀ طبیعی فعالیت انسان)، تاریخ و مواد فرهنگی نقش اساسی ایفا می‌کنند. عرصۀ طبیعی میمند در شمال غرب استان کرمان به‌روشنی تعامل این سه عنصر را نشان می‌دهد. در  تلاش برای پاسخ به این پرسش که منظر فرهنگی میمند، از چه عناصری تشکیل‌ شده و تحول آن از چه کیفیتی برخوردار بوده، نگارنده بخش شمالی شهرستان شهربابک شامل منطقۀ میمند و روستاهای مجاور آن را در سا...

در گستره سرزمین ایران میتوان شاهد استحکامات بیشماری نظیر قلعه ها بود که در واقع یادگاری از دوران گذر بشر از زندگی غارنشینی به مرحله یکجانشینی هستند.از این رو میتوان گفت انسانها از همان ابتدا به دنبال مسکن و مأوایی بودند تا بتوانند تا حدی امنیت را برای زندگی خویش فراهم نمایند و از آسیب هایی که در محیط اطراف آنان را تهدید مینمود در امان باشند. اما قلعه سازی نه تنها در این مرحله از تاریخ بلکه در ا...

مار به عنوان موجودی زنده در حیات طبیعی و مذهبی انسان از گذشته­های دور، مورد التفات فراوانی قرار گرفت. اهمیت این موجود از طریق مطالعات باستان­شناسی در عصر ایلامی به اثبات رسیده است. این اهمیت در دوران معاصر و در فرهنگ جنوب­غرب ایران و به طور اخص در کهگیلویه و بویراحمد تداوم یافت. تأثیر حضور مار در گورنگاره­های عصر قاجار در این منطقه مشهود است. ساکنان این خطه در دو شیوه زندگی کوچروی و یکجانشینی ب...