قرن دهم هجری دوران شکوفایی زبان و ادبیات فارسی در سرزمین های اطراف ایران بود. بسیاری از بزرگان علم و ادب خارج از دیار ایران در کشورهای اطراف ساکن شده بودند. فضولی شاعر نامدار سه زبانه که اصلیت او به ترکان اوغوز ساکن در ایران می رسد، یکی از این بزرگان است که در سرزمینی دیگر به دنیا آمده و پرورش می یابد. آثار متفاوت و مختلفی از او به یادگار مانده است. یکی از آثار با ارزش او صحّت ومرض است. این رسال...

مکتب طب سنّتی ایران دارای مبانی قوی استدلالی می‌باشد که با کمک گرفتن از تجربه و قیاس و بر اساس عملکرد طبیعت بدن در جهت درک و توضیح بسیاری از علایم و نشانه‌ها تلاش نموده است. دستگاه گوارش بخصوص معده در مکتب پزشکی ایرانی از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد و دقّت در پیشگیری و درمان بیماری‌های معده در درمان بسیاری از بیماری‌های بدن همواره مورد توجه بوده است. در معاینه و بررسی بیماری‌های دستگاه گوارش، ...

مفهوم مزاج یکی از مفاهیم کلیدی است که از یک‌سوی در پزشکی و طبیعیات قدیم و از سوی دیگر در مباحث فلسفی به‌ویژه در حوزۀ نفس‌شناسی، نقش مهمی را ایفا می‌کرده است. از نظر قدما، مزاج کیفیتی است که در اثر واکنشِ میان عناصر اربعۀ جسم حاصل شده و دارای خاصیتی متفاوت از خاصیت اجزاست. کیفیت حاصل شده، دارای درجات متفاوتی از اعتدال است و میزانِ اعتدال کیفیت حاصل‌شده (مزاج)، عامل مهمی برای دستیابی موجودات به رتب...

اطریفل صغیر یا تری پالا که مرکب از لغت "تری" به معنی سه و "پالا" یعنی میوه است، یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی طب سنتی می باشد. ترکیب اصلی آن شامل سه میوه هلیله و بلیله وآمله است که به مقدار برابر وارد ترکیب می شوند.در این مقاله جستجو درمورد کاربرد ‌ اطریفل صغیر و واجزای آن درچاقی برای تمام پی آمدهای حیوانی وانسانی انجام شده است. کتب معتبر طب سنتی شامل کتاب قانون فی الطب وخلاصه الحکمه ومخزن ...

باور به وجود عناصر اربعه (آتش، آب، هوا یا باد و خاک) و اخلاط و مزاج ها (صفراوی، بلغمی، دموی و سوداوی) و طبایع متناظر با آنها (گرمی، سردی، تری یا رطوبت و خشکی) همچنان از ارکان اصلی طب عامه یا مردمی در ایران محسوب می شود. پیشرفت های چشمگیر علم پزشکی، مانع از تداوم اندیشه و رفتارهای منطبق با نظام طبایع چهارگانه نشده است. پژوهش حاضر تلاش می کند رویکردی انسان شناختی به نظام طبایع چهارگانه در طب عامۀ...

مقدمه: در طب و تغذیه ی سنّتی ایران، آش ها و شورباها به دلیل نحوه ی پخت آسان و روند هضم و جذب مطلوب، پایه ی اصلی رژیم غذایی بودند. ازآنجا که تغییر سبک زندگی به ویژه تغییر نحوه ی تغذیه ی افراد در جامعه ی مدرن سبب بروز بسیاری از بیماری ها شده است، اصلاح برنامه ی غذایی و توجه به اصول مورد تأکید در طبّ سنّتی ایران می تواند به عنوان راه حل مناسبی در پیشگیری و درمان بیماری ها مطرح گردد. متن: آش ها، غذا- ...

از گذشته‌های دور در فرهنگ‌های مختلف بشری کارکرد قلب در بدن انسان پرسش‌برانگیز بوده و وظائف مختلفی به این عضو نسبت داده شده است. در قرآن کریم نیز قلب از جملۀ اندام‌هایی از بدن انسان است که نامش ذکر و طیف گسترده‌ای از واکنش‌های هیجانی و عاطفی یا کنش‌های عقلانی و معرفتی به آن منتسب می‌شود. این توصیف سبب شده است از نگاه مفسران مسلمان، تطبیق مفهوم قرآنی قلب با عضو صنوبری درون سینه همواره امکان‌پذیر ...

مقدمه: لکوره که در پزشکی ایرانی معادل سیلان رحم می­­­باشد، از شایع‌ترین شکایات زنان مراجعه‌ کننده به درمانگاه‌های زنان است. در پزشکی ایرانی مراحل درمانی مختلفی برای این بیماری مطرح ‌شده است که اولین قدم در این زمینه، تدابیر تغذیه‌ای است. مطالعه حاضر با هدف جمع‌بندی و ارائه دستورات تغذیه‌ای مطرح در سیلان رحم از منابع مختلف انجام شد تا بتوان برای کاهش موارد عود و عوارض دارویی آنها را به‌کار بست. ...

از جمله علل شایع مراجعه بیماران به درمانگاه گوارش و دیگر درمانگاهها ، تهوع واستفراغ می‌باشد که در صورت درمان می‌تواند تا حدود زیادی زندگی عادی فرد مبتلارا مختل کند . در طب مدرن معمولا از دو واژه تهوع واستفراغ جهت توصیف بیماری استفاده میشود که تاکنون تحقیقهای گسترده ای در راستای پیشگیری ودرمان آن انجام شده وتوصیه های فراوانی در این زمینه وجود دارد . در طب سنتی ایران چهار واژه تهوع ، غثیان ، تقلب...

نفخ یکی از مشکلات شایع گوارشی در سطح جامعه است. در بسیاری از موارد علّت ارگانیک شناخته‌ شده‌ای برای این عارضه یافت نمی‌شود که این نوع نفخ را نفخ عملکردی یا فانکشنال می‌نامند. اگرچه تا حدود سه دهه‌ی قبل بیماری گوارشی عملکردی را صرفاً سایکولوژیک در نظر می-گرفتند، ولی امروزه ارتباط بین عوامل فیزیولوژیک و روان‌شناختی در مورد این بیماری مد نظر قرار گرفته است. طب سنّتی ایران علاوه بر توجه به علل غیر ارگ...