افزون بر آموزه های ادیان الهی که به گونه ای به بحث حدوث عالم پرداخته‌اند، فلاسفه، عرفا و متکلمین نیز به فراخور مقام خود از آن سخن به میان آورده­اند.از دید گاه فلسفی درباره چیستی معنای حدوث سه نظر عمده میان فلاسفه مطرح گردیده که یکی حدوث ذاتی، دوم حدوث دهری و سوم حدوث زمانی حکمت متعالیه است. در کنار نظرات فلاسفه، حدوث زمانی متکلمین و حدوث عرفانی عرفا نیز مطرح گردیده است. به نظر می‌رسد آموزه های ...

احادیث فراوانی در منابع روایی شیعه در مورد زندگی و آموزه‌های حضرت عیسی وجود دارد. بخش چشم‌گیری از این احادیث، به مقارنه شخصیت امامان شیعه با زندگی و شخصیت حضرت عیسی می‌پردازد. این مقایسه، گاه هم‌چون مقایسه اوصیای حضرت محمد با اوصیای حضرت عیسی جنبه کلی و گاه مانند مقایسه شخصیت امام حسین با شخصیت حضرت عیسی جنبه موردی دارد. این احادیث از یک سو، نگاه مؤمنانه امامان شیعه به حضرت عیسی و آموزه‌های او ...

ضرورت تدوین فقهی آسان در عرصۀ عمل (رخصت‌های شرعی)، گفتمان فقهی معاصر و مطمح نظر بسیاری از کسانی است که راهکارهای عمل به احکام آسان‌تر و سهل‌تر را جست‌و‌جو می‌کنند (چون شریعت اسلامی از ازل بر اساس آسانی و دفع حرج و سختی بنا نهاده شده است). از سوی دیگر، پیچیدگی زندگی امروزی، انتظار‌های دنیای کنونی از دین در کنار ضرورت‌های تقلیل‌گرایی در عمل به احکام شرعی اولیه و عام، ما را به جست‌و‌جوی رخصت‌ها در...

نظر به گستردگی تعاریف و مفاهیمی که از جذبه در متون عرفانی مطرح است، این پژوهش به بررسی، طبقه‌بندی و تحلیل موضوع جذبه در متون نثر عرفانی تا قرن هفتم هجری می‌پردازد. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که جذبه در متون عرفانی همیشه به یک معنا به کار نرفته است؛ برخی از این مفاهیم عبارتند از: مشاهده و معاینه، وجد و اخذ، سیر در احوال، اجتبا و اصطفا، طلب، توفیق و عنایت و آزاد شدن از بندگی نفس. در اغلب این تعا...

حکمت خسروانی فلسفه و عرفان ایران باستان است. در این پژوهش وحدت آفرینش به عنوان یکی از ویژگی­های مهم حکمت خسروانی، در منطق­الطیر عطار مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. مطابق نتایج، اگرچه شاعر تحت تاثیر قاعدة وحدت آفرینش و انسان­وارگی جهان در حکمت خسروانی بوده، اما بر­خلاف پیشینیان اسیر تمثیل اندام­وارگی جهان - که یک تمثیل فلسفی و تکراری است – نگردیده، بلکه به تمثیل تازه­ای در این حوزه دست یافته...

در مقالۀ پیش رو بناست تا با تمرکز بر تاریخ زندگی شخصی (دهۀ اول زندگی)­ و مسیری که نسل­های پیش از من از سر گذرانده­اند، به پرسش «چرا سخنور خوبی نشده­ام؟» پرداخته شود. «مهارت و توانمندی سخن گفتن در جمع» توأمان در دو حوزۀ شخصی و فراشخصی؛ تاریخی و تحولات اجتماعی روان­شناختی فرهنگی و سیاسی  شکل می­گیرد. با استفاده از روش خودمردم­نگاری در این پژوهش، تاریخچۀ شخصی و ارتباط آن با مهارت سخنرانی­، بررسی ش...

مساله علم پیشین حق به مخلوقات به عنوان یک معضل در معارف توحیدی مطرح بوده است. مشکل متفکران از یک سو در علم خداوند به جزییات ، وحدت اطلاقی و بساطت ذاتی حق و از سوی دیگر در کثرت موجود میان عالم و معلومات بود که مستلزم اتصاف حق به صفات امکانی از قبیل : حدوث ، انفعال ، ترکیب ، محدودیت و .... و اجتماع صفات وجوبی و امکانی می شد. عرفا با طرح نظریه اعیان ثابته کوشش نموده اند ، تا این مشکل را حل نمایند....

با توجه به نظرات ابن سینا و ابن عربی عشق در مراتب گوناگون هستی از ضعیف ترین درجه وجود تا قوی ترین مرتبه آن یعنی واجب الوجود ساری و جاری است. همه موجودات در عشق خداوند سهیم، به عشق غریزی عاشق و به خیر مطلق شایق اند. عشق اقسام متفاوتی دارد که در یک تقسیم بندی کلی عشق آدمی به دو نوع تقسیم می شود، عشق حقیقی یا عشق به خدا و عشق مجازی یا عشق به چیزهای دیگر. همه عشق ها در واقع عشق به خداست و عشق به ما...

تصویرسازی و تصویرگونگی که حاصل ارتباط انگیختۀ بین دال و مدلول در سطح نشانه است، مختصه‏ای ادبی و زیبایی‌شناسی است که کاربرد غنی آن در اشعار شیخ ازل حافظ شیرازی توجه بسیاری از پژوهشگران را به سوی خود جلب نموده‌است. هدف از پژوهش حاضر نیز در همین راستا بررسی انواع روابط انگیخته و فراوانی آن‏ها در چهارچوب پیوستار نمادپردازی آوایی پیشنهادی هینتون و دیگران (1994) در مجموعۀ اشعار حافظ می‏باشد. بدین منظ...

عرفای بزرگی چون غزالی، سنایی، عطار و مولوی، عشق را موهبتی بزرگ از سوی معشوق ازل، در حقّ عاشقان می‌دانند و با وجود مجاهدت و ملازمت شریعت، بر کشش و جذبه، به عنوان بهترین و نزدیک‌ترین راه وصول به معشوق پا می‌فشارند. «فیض کاشانی» نیز با وجود علم به مشکلات و موانع بی‌شمار از جمله فراق، درد و رنج، ملامت زهّاد ریایی، غیرت معشوق و نظایر آن‌ها، و نیز با اعتقاد به سیر و سلوک عملی و انجام عبادات واجب و حتی،...