بهرام بیضایی ازجمله نویسندگان تأثیرگذار در ادبیات نمایشی ایران است. همة کوشش این نویسنده از ابتدا بر روی سه محور اسطوره، حماسه و تاریخ بوده است. وی با تلفیق این عناصر با درام، خالق آثار متنوعی در ادب معاصر فارسی است. بررسی متونی که ریشه در اساطیر ایران دارد از مناظر متفاوت حائز اهمیت است، به‌ویژه متونی که امروز نگاشته شده اما ریشه‌های خود را با گذشتة ادبی زبان فارسی حفظ کرده است. روایت آرش نوشت...

چکیده روایت به عنوان محملی برای داستان گویی و نقل آگاهی در قرن بیستم از اهمیت بالایی برخوردار بوده و هست. گروهی آن را بر اساس نقش مایه های کنشی و گروهی بر اساس پارامترهایی چون زمان و گروه دیگری بر اساس کارکردهای نشانه شناسانه و غیره بررسی می کنند .موضوع این پژوهش بررسی روایت با داشتن رویکردی ساختاری به این مقوله است و مساله اصلی که در فصل آخر به آن پرداخته می شود، تحلیل تاثیرات روایت غربی غیر...

تعزیه یکی از عناصر کلیدی در نمایش نامه های بهرام بیضایی است، شاید این به خاطر احساس دینی است که او نسبت به این هنر آئینی داشته است. چرا که گشوده شدن دروازه ی تئاتر به روی خود را مدیون تعزیه می داند. در اکثر آثار سینمایی و نمایشی بیضایی رد پای این گونه ی نمایشی مشهود است. در این پژوهش نشانه های تعزیه را در دو نمایش نامه ی ایشان یعنی "آرش" و "ندبه" مورد بررسی قرار داده و به ویژگی های این هنر بومی...

نمایشنامۀ چهارصندوق نوشتۀ بهرام بیضایی با درون‌مایۀ‌ سیاسی _ اجتماعی در دهۀ چهل یکی از مناسب‌ترین نمونه‌های آثار این نمایشنامه‌نویس برای نقد جامعه‌شناختی ادبیات است. نقد جامعه‌شناختی ادبیات با ایجاد پیوند میان اثر ادبی و جامعه توانسته جایگاه و اهمیت خود را در میان انواع نقد نشان دهد و در حال حاضر یکی از روش‌های سودمند و کاربردی در بررسی آثار هنری به شمار می‌رود. روش مورد استفاده در این نوشتار ر...

کارل گوستاو یونگ روان ناخودآگاه انسان را متشکل از دو قطب متقابل مؤنث و مذکر آنیما و آنیموس می‏داند. کهن‏الگوی آنیما نیمة زنانه در روان مرد و آنیموس نیمة مردانه در روان زن است. برقراری هماهنگی و اتحاد میان این دو نیمه از روان، حفظ تعادل در روان انسان را سبب می‏شود و استیلای هریک از این قطب‏های متقابل در فرد، سلسله‏ای از خصلت‏ها و ویژگی‏ها را پدید می‏آورد که از منظر اجتماعی و فرهنگی قابل مطالعه و...

ساختار و کارکرد اسطوره در آثار بهرام بیضایی گاه دگرگونی‌هایی می‌یابد. نمونه آن، تغییر کلیشه «قهرمان» در برخی فیلم‌های او است. اسطوره قهرمان و سفر او، همواره مورد توجه اسطوره‌شناسان بوده است؛ براساس دیدگاه و الگوی جوزف کمبل، قهرمان مرد مراحل دهگانه‌ای را در سفر رو به کمال خود طی می‌کند. اما، بیضایی با تنزل قهرمانان مرد و توجه به نقش‌آفرینی قهرمانان زن، به تغییر کارکردهای سنتی این اسطوره متناسب ب...

فمینیست‌ها معتقدند که تمدن بشری، مردسالار و تحت کنترلِ مردان است و به گونه‌ای سازماندهی و اداره می‌شود که زنان را در همة جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی به مردان وابسته می‌کند. هم‌چنین مدعی هستند که پیوسته تفکرِ مردسالار بر آثار ادبی حاکم بوده و این آثار غالباً به قهرمانانِ مذکر پرداخته‌اند و زنان در آن‌ها نقشی حاشیه‌ای داشته‌اند. از این‌رو، لزوم بازنگری در متون ادبی گذشته و به چالش کشیدن آن و نیز تولید ...

در این تحقیق کوشش شده که تغییرات درام از زمان یونان باستان تا درام مدرن مرور شود و اینکه چگونه زبان درام از شعر به نثر رسید و چگونه به نثر شعرگونه منتهی شد. از تعدادی از شخصیت های برجسته تاثیرگذار روی این تغییرات صحبت می شود و در آخر دو اثر یوجین اونیل (خداوندگار براون) و بهرام بیضایی (مرگ یزدگرد) با معیار شعرگونه بودن بررسی می شوند. مبنای تئوریک تحقیق تئوری نیچه است.

از مشخصه های بارز سینمای معترضِ موج نو در سال های پیش از انقلاب، بیان هویت ملی در اعتراض به بحران هویت است. مسئلة پژوهش حاضر شناسایی ابعاد و مؤلفه های هویت ملی و بحران هویت در آثار منتخب بهرام بیضایی، از فیلمسازان شاخص سینمای موج نو، از دیدگاه جامعه شناختی است. بنابراین، پس از بررسی وضعیت هویت ملی و ابعاد و مؤلفه های آن، از دیدگاه جامعه شناسی هنر، عناصر تکرار شوندة مرتبط با هویت در سه فیلم رگبار...

بررسی ساختاری نمایش نامه های بهرام بیضایی بر اساس الگوی قهرمان هزار چهره جوزف کمپبل با تمرکز بر نمایش نامه های هشتمین سفر سندباد، پرده خانه و سیاوش خوانی