سکونتگاه‌های روستایی به‌صورت یکی از فضاهای جغرافیایی کشور، به‌ویژه در پنج دهه‌ اخیر، شاهد تحولات فراوانی بوده است. این تحولات تحت تأثیر عوامل مختلفی بوده که در ابعاد گوناگون به‌خصوص در بعد کالبدی رخ داده است. در این میان، نفوذ تفکر مدرنیته (البته، وجهی از آن با عنوان مدرنیسم) در نظام سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کشور اهمیت فراوانی دارد. این مقاله‌ با لحاظ ‌کردن تفاوت نظرها درباره‌ توجه یا بی‌توجهی ...

نظام شهری هر کشوری بیانگر چگونگی کنش و واکنش متقابل شهرهای آن کشور   می­باشد. در این تحقیق ابتدا به بررسی توزیع فضایی جمعیت شهری ده منطقه طرح کالبدی ملی و منطقه‌ای (از سال­های 1335 تا 1390) پرداخته شده و سپس تحلیل نظام جمعیت شهری در بین ده منطقه کالبدی صورت گرفته است. از بین مناطق ده­گانه طرح کالبدی ملی و منطقه­ای، دو منطقه البرز جنوبی (شامل استان­های تهران، مرکزی، سمنان، زنجان، قزوین، قم و الب...

هویت کالبدی به معنای صفات و خصوصیاتی است که جسم شهر را از غیر متمایز کرده و شباهتش را با خودی آشکار می کند. این صفات باید بگونه ای باشند که جسم شهر در عین حفظ تداوم زمانی در حال تحول و تکامل نیز باشد و نهایتا به پیدایش یک کل منجر شود. هویت کالبدی از نظر مفهومی با اصطلاحات ‘ شخصیت و حس مکان مترادف است. معیارهای ارزیابی هویت کالبدی به قرار زیرند : 1- تمایز / تشابه به معنای تمایز از غیر و تشابه ب...

    کانون­های روستایی در قامت اولین صورت از اجتماعات انسان­های یکجانشین در طی تاریخ و به ویژه از آغاز جنبش مدرنیسم به این سو، فرایندهای تحول و تکامل بسیاری را در عرصه­های اقتصادی، اجتماعی و کارکردی خویش تجربه نموده­اند. یکی از مهم­ترین اینگونه تغییرات، دگرگونی در سیما و کالبد فیزیکی روستاها می­باشد؛ که متناسب با شرایط و مقتضیات زمان و مکان و نیز در راستای نحوه­ی گذران معیشت و ساختار فرهنگی روست...

سازمان فضایی شهرهای ایران در طول ادوار تاریخ تحت تأثیر عوامل گوناگون و به ویژه قدرت سیاسی متمرکز در حاکمیت قرار گرفته است. دولتخانه به عنوان محل استقرار دولت همواره مبین گفتمان سیاسی – اجتماعی  دولت بوده است، این گفتمان به تبع شرایط سیاسی اجتماعی ایران دچار تحول گردیده است. فلذا ساختار کالبدی دولتخانه را نیز تغییر داده است. بررسی سیر تحولات فضایی دولتخانه در ایران تا دوره صفوی نشانگر سیر تحول د...

تمرکز فقر در مناطق حاشیه نشین نه تنها به آلودگی چشم انداز منجر می گردد، بلکه زمینه افزایش جرم و جنایت را نیز فراهم می کند. "افزایش جرم و جنایت و سایر ناهنجاری های اجتماعی در شهر" مانع توسعه پایدار شهری میگردد. که نهایتا باعث ناامنی، هراس، افسردگی و نگرانی شهروندانش می گردد. شهرداری ها و دیگر نهاد های شهری همواره با درخواست ساکنین حاشیه نشین برای تامین خدمات و زیر ساخت ها روبرو هستند. وضع نامطلو...

رشد فیزیکی در بسیاری از شهرهای کشورها به دلیل عدم وجود برنامه¬ریزی دقیق و مطالعه و بررسی اراضی جهت توسعه شهر، باعث شده است تا شهرها بستر فیزیکی خود را بر روی اراضی نامناسب از نقطه نظر عوامل طبیعی و غیرطبیعی و یا بر روی اراضی مناسب کشاورزی و فضاهای سبز پیرامون شهر گسترش دهند.در تحقیق حاضرکه حوزه استحفاظی شهر کرج در طی دوره زمانی (1365-1390) می باشدابتدا نقشه کاربری اراضی از تصاویر ماهواره¬ای تهی...

تحولات منجر به چالش­های عمده توسعه پایدار روستایی در ایران را می‌توان در پنج عامل چالش­های اقتصادی، مدیریتی و برنامه‌ریزی، محیطی، اجتماعی و فیزیکی ـ کالبدی طبقه­بندی کرد. تحولات کالبدی جامعه روستایی کشور و از جمله استان گیلان را می­توان از دو منظر مورد بررسی قرار داد. بخشی از تحولات تحت تأثیر برنامه­های دولت (به­ویژه تهیه و اجرای طرح­های کالبدی) قرار گرفته­است و بخشی دیگر نیز به­صورت ارگانیک و ...