موسی بن عقبه از سیره نگارانی است که در کنار ابن اسحاق نقش اساسی در تدوین سیره و مغازی پیامبر(ص) داشته; لکن کتاب مغازی او به مرور زمان (به دلایلی که چندان بر ما روشن نیست) از بین رفته است. قدمت کتاب او سبب شده تا سیره نگارانِ پس از او در کتاب های سیره و تاریخی از آن بهره ببرند. از مجموع گزارش های دیگران که از موسی بن عقبه در کتاب های مختلف آمده است، می توان تا حدودی شکل اصلی کتاب مغازی موسی بن عق...

در پی تشکیک و معارضۀ فخر رازی با موضوع اشارۀ رمزی ابن‌سینا به قصۀ رمزی-تمثیلی سلامان و ابسال در تنبیه اول از نمط نهم انتشارات و تنبیهات، خواجه نصیر در رد ادعای او به تأویل قول ابن‌سینا به روایتی از سلامان و ابسال پرداخت که آن را موافق قول ابن‌سینا یافته بود. جوزجانی نیز قصۀ سلامان و ابسال را در ردیف آثار ابن‌سینا آورده و ابن‌سینا هم در رسالۀ قضا و قدر به نام «ابسال» اشاره کرده است. با توجه به ا...

سال 301ق را باید سال پرمخاطره­ای برای سامانیان دانست؛ زیرا پس از کشته­شدن احمد بن اسماعیل (295-301ق)، هم­زمان اسحاق ­بن ­احمد (301ق)، بزرگ خاندان سامانی و نصر بن احمد (301-331ق)، فرزند خردسال امیراحمد، به ­ادعای امارت برخاستند که درنهایت به ­نزاع و پیروزی نصر خردسال انجامید. ازآنجایی­که مطالب کتب تاریخی در این ­باره پراکنده و متفاوت است، علم سکه­شناسی می­تواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار پژوه...

قدیمی‌ترین تاریخ ملل تاریخ پزشکی است چرا که بشر از روزی که خود را شناخته با درد همراه و با حوادث رو به رو بوده است. از همان روزی که آدمی در صدد دفع شر و زحمت و درد از خود برآمده است تاریخ طب شروع می‌شود. در اسلام به علم پزشکی اهمیت بسیار داده شده و پس از علم حلال و حرام، یعنی علم فقه، از شریف‌ترین علم‌ها به شمار آمده و در حدیث شریف «علم ابدان» در کنار «علم ادیان» قرار گرفته است؛ چرا که اگر تن س...

حاشیة المقالة العاشرة من أصول الهندسة والحساب عنوان رساله‌ای از محمدکاظم بن رضا طبری (13ق) است که بنا به گفتۀ مؤلف در ابتدای رساله، در واقع تعلیقه‌ای بر شرح محمدباقر یزدی (زنده در 1047ق) بر مقالۀ دهم اصول اقلیدس است. محمدباقر یزدی در شرح خود بر مقالۀ دهم اصول اقلیدس با عنوان شرح المقالة العاشرة من أصول أقلیدس از 109 قضیۀ مقالۀ دهم، 67 قضیۀ آن را شرح می‌دهد و ضمن توضیح بسیاری از برهان‌های اقلیدس...

قضیۀ اول مقالۀ دهم اصول اقلیدس، اساس «روش افنا» است. اقلیدس این قضیه را برای نسبت متغیر ثابت می‌کند. ابن هیثم (سدۀ 4 هجری) بنا بر ادعای خود در فی حل شکوک، پی برده بود که حکمی که اقلیدس مطرح می‌کند جزئی است و حکم کلی را برای نسبت ثابت برای اولین بار در این کتاب مطرح و اثبات کرده است. خواجه نصیر الدین طوسی (597-672ق) در تحریر اصول اقلیدس، همان نظر ابن هیثم را تکرار می‌کند. ابن صلاح همدانی (درگذشت...

چکیده: هدف از این تحقیق بررسی عناصر داستان در کتاب فرائدالسلوک اثر اسحاق ابن ابراهیم سجاسی می باشد. در این پژوهش عناصر داستانی چون: موضوع، زبان، شخصیت، راوی، زاویه دید، لحن، گفتگو، کنش، نتایج اخلاقی، حوادث خارق العاده، زمان، مکان، درونمایه و همچنین نوع داستان ها، بیان و حجم آنها مورد جستجو و کند و کاو قرار گرفته اند. زبان داستان ها در این اثر با دشواری و صعوبت نثر فنی همراه است. بیان و لحن تم...

کِندی نخستین محصول مهمّ دوران گذار از کلام به فلسفه بود که با اتّکا به آثار مکتب ارسطویی تلاش کرد جهان­شناسی قابل دفاعی در برابر اندیشه­های وارداتی به عالَم اسلام عرضه کند. او فلسفه­ی اولی را اشرف علوم به­شمار می­آورد و علوم مبتنی بر برهان را مفید یقین می­دانست.کِندیبا بهره­گیری از مفهوم «ابداع» در تبیین آغاز آفرینش، به نظریّه­ی خلق از عدم، تناهی حرکت، متناهی بودن زمان و مکان و در نتیجه، حدوث عالَم و ...

سابقه و هدف: تعیین صلاحیت حرفه ای پزشکان یکی از موضوعات مهم و قابل توجه درنظام آموزشی و درمانی طب در دوران تمدن اسلامی به شمار می‌آمد؛ از این رو تعدادی شیوه نامه جهت آزمون تعیین صلاحیت پزشکان در آثار حکمای طب در تمدن اسلامی مشاهده می‌شود. از جمله این آثار، کتاب ادب الطبیب اسحاق بن علی رهاوی  دانشمند قرن سوم هجری قمری است که از جمله اولین آثار شناخته شده با موضوع اخلاق پزشکی است. در این کتاب، شی...