از آیات مورد استناد شیعه در اثبات عصمت امام و تنصیصی بودن مقام امامت، آیه 124 بقره است. استناد به ادله لفظی همچون اطلاق فراز «لاینال عهدی الظالمین»، تناسب این فراز از آیه، به عنوان پاسخ خدا، با درخواست ابراهیم× و نیز ادله عقلی از جمله دلایلی است که مفسران شیعه بر مدعای خود اقامه نموده اند. در مقابل، مفسران اهل سنت با حمل لفظ «اماماً» به «نبیاً»، تنصیصی بودن مقام نبوت و عصمت نبی را برداشت کرده اند...

قرآن به عنوان کتاب دینی و کلام خداوندی و منبعی فکری و رفتاری، همواره برای عموم مسلمانان حجت و ملاک اندیشه و عمل بوده و معیار و مبنای تعلیم و تربیت است. از سوی دیگر ایثار، جهاد در راه آرمانها و اصول دینی و شهادت و بذل جان در این مسیر، از افتخارات پیروان اسلام به شمار می­ رود. در زمان صدر اسلام که مصادف بود با وقوع جنگهای مسلمانان با کفار، تعداد زیادی از مسلمانان به شهادت رسیدند و کلمات شهید و شه...

یکی از رویکردهای تفسیری مورد توجه مفسّران در فهم قرآن، تفسیر عرفانی است که معانی باطنی آیات قرآن را عرضه می‌کند. تکیه بر تأویل و رمزی انگاشتنِ قرآن، مهم­ترین ویژگی تفاسیر عرفانی است. پیشینۀ این نوع نگاه به قرآن، به متون دینی پیش از اسلام برمی­گردد. صوفیه و عرفا با تکیه بر کشف و شهود و معرفت خاص خود، با روشی متمایز از مفسّران دیگر، به تفسیر قرآن پرداخته‌اند. یوسف از سوره­هایی است که بسیار مورد اقبا...

واژه تأویل در تفاسیر عرفانی و اثری نقش پررنگی دارد. در بین تفاسیر اثری، تفسیر فیض کاشانی به دلیل اشتمال آن بر تأویلات ائمه(ع) و به طور محدود تأویلات خود فیض از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در بین تفاسیر عرفانی نیز تفسیر منسوب به ابن عربی مشتمل بر تأویلاتی است که منطبق بر معنا و مفهوم تأویل در حوزه عرفانی است. مقایسه این دو اثر از جنبه مفهومی و و روشی می‌تواند در روشن‌...

این رساله مشتمل است بر : مقدمه ( حرفی از هزاران) که در آن به موضوع و روش کار و تاریخچه موضوع می پردازد. فصل اول ( سفر به آسمان ) که به تعریف تفسیر ، در قالب تمثیل های گوناگون – که نشانگر معنای حقیقی تفسیر است – اختصاص دارد. فصل دوم ( نردبان آسمان) که در آن به تاریخ تفسیر و چگونگی پدیدآیی روش های تفسیری و یاد کرد تفاسیر در هر یک از روش ها و ... اشاره نموده است . فصل سوم ( اسطرلاب آسمان) مشتمل بر...

بحث شناختِ دشمن در قرآن کریم از موقعیت ویژه­ ای برخوردار است و خداوند در آیات متعددی دشمنان متنوع جبهه حق را در قالب واژگان مختلفی معرفی می­ کند و چهره­ های پلید و گمراه کننده آنان را برای پیروان حق آشکار می­ نماید، تا مسلمانان آنان را بهتر بشناسند. در مقالات متعددی، موضوع دشمن شناسی مورد بررسی قرار گرفته است، اما در این مقاله، واژگان متعددی که در زمینه دشمن شناسی در قرآن کریم مطرح است، مورد برر...

مجمع البیان لعلوم القرآن، تألیف فضل بن حسن طبرسی (د 548ق)، یکی از برجسته ترین تفاسیر شیعی است که از اوایل سال 530 تا اواخر سال 536ق و طی مدت هفت سال، نوشته شده است. اغلب روایات این تفسیر، بدون سند کامل و بدون اشاره­ به مرجع اصلی آنها نقل شده است. این حالت، در ظاهر ممکن است در احادیث کتاب، خدشه وارد کند و بخش مهمی از اعتبار احادیث را که به سند وابسته است، از بین ببرد. در این مقاله، تمام روایات ت...

مترجمان کلام وحی در ترجمه قرآن، برخی واژگان را معادل هم در نظرگرفته‏ اند. گاهی نیز یک معنا را برای واژگانِ متفاوت بکار برده‏ اند. درحالیکه توجه به مفهوم دقیق واژگان، راهی برای حل معمای برخی آیات و روایات بوده، و با بهره‏ گیری از ترجمه تصویری، می‏توان به معنایی فراتر از آنچه مفسران فریقین در آثار خویش بیان نموده‏ اند، دست یافت.واژه «ارتقاب»، در تفاسیر فریقین هم‏ معنا با «انتظار» در نظر گرفته شده ...

خمس، یکی از واجباتی است که مسلمانان در وجوب آن تردید ندارند؛ از این روی، منکران آن، منکر ضروری دین تلقی می‌شوند و مسلمان به شمار نمی‌روند. پس از عصر پیامبر(ص)، جز در همین دریافت مشترک اولیه، در مرحله‌های بعدی، اختلاف‌هایی میان فریقین بروز کرده است. در این مقاله، دیدگاه‌های مختلف دو فرقه امامیه و اهل تسنّن را درباره خمس بررسی کرده و اختلاف در اصل خمس و متعلقات آن و نیز اختلاف در موارد مصرف خمس را...

چکیده بررسی مقایسه ای نمادهای داستانِ آفرینش، در متون عرفانی منثور محمد رضا کریمی انسان همواره در پی کسب شناخت از خود، محیط و ماورای ماده بوده است. عرفان یکی از مهم ترین و جذاب ترین راههای فهم داستان آفرینش بشر نخستین بوده و در واقع تلاش آدمی در پاسخ به این پرسش اساسی است که ما از کجا آمده ایم؟ چرا و چگونه آمده ایم؟ و به کجا می رویم؟ دنیای نماد و منطقِ اندیشه زبان نمادین، مورد استفاده...