ایران سرزمینی با تمدن دیرینه که در دوره های ویژه ای از تاریخ خود، شاهد شکوفایی دانش پزشکی بوده است. در دوره ی ساسانیان علوم و آموزش های مکتوب گسترش یافت و دانش های یونانی، رومی، هندی و چینی در ایران جایگاه فرهنگی ویژه ای پیدا کرد و تالیفات و ترجمه ها در دانش پزشکی رواج یافت و تا آن اندازه رشد پیدا کرد که برای پزشکان طبقه ای جداگانه تعیین کرده بودند و پادشاهان ساسانی به شدت از پزشکان حمایت می کر...

بررسی هنر فلزکاری در ایران و دیگر کشورها بر اساس برجسته ترین آثار فلز کاری دوران اسلامی موجود در موزه های شرق و غرب دنیا صورت گرفته است و همچنین سعی شده تا جایی که امکان دارد آثار هر دوره از نظر هنری و بصری مورد بررسی قرار گیرد. در ابتدا با مراجعه به تاریخچه هنر فلزکاری، پیشینه این هنر در ایران و جهان توصیف شده است و سپس هنر فلز کاری دوران مختلف از دیدگاه هنری بررسی گردیده و نهایتا سیر تحول هن...

به قدرت رسیدن فاطمیان، با نفوذ و گسترش قلمرو آنها در مناطق تحت نفوذ عباسیان و گرایش توده مردم به آنان همراه شد. خلافت عباسی این روند را تهدیدی جدی برای خلافت خود قلمداد کرد و در صدد مقابله با آن برآمد. از آن­جایی که در این ایام آل بویه بر مرکز خلافت عباسی سیطره پیدا کرده بودند، عملاً دست خلفای عباسی در امور کوتاه شد. به این دلیل در زمان خلافت المطیع والطایع که اوج قدرت و حاکمیت آل بویه بود، آنان...

چکیده سادات که در جریان حکمرانی امویان و دوره های اول و دوم خلافت عباسیان از وضعیت اجتماعی مساعدی برخوردار نبودند، در عصر سوم عباسی که مقارن با تشکیل حکومت آل بویه بود، توانستند از آزادی عمل موجهی برخوردار شده و به تبع آن با حضور در فعالیت های فرهنگی در میان مردم و فعالیت های سیاسی در دستگاه حاکمه و از طریق پذیرش پست هایی چون نقابت، سفارت، امیرالحاجی و... وجهه مناسبی را در جامعه کسب کنند. پژو...

دولت دیرپای عباسیان(132-656هـق)به دلیل گستردگی جغرافیایی و موقعیت خطیرسیاسی و بافت ناهمگون جمعیتی, همواره با بحران ها ی مختلفی مواجه بوده است. بخشی از این بحران ها منشاء اقتصادی و پاره ای, زمینه های سیاسی و اجتماعی داشته اند. آنچه مقرر است در این بررسی بدان پرداخته شود؛ یافت زمینه های بحران های اقتصادی عصر اول عباسیان و شناسایی اصلی ترین آنها است, که شامل رخدادهای متنوع و بحران هایی است که در ف...

واکاوی شعار عباسیان در ذهنیت عمومی جامعه[1] حسین حسینیان مقدم[2] چکیده قیام عباسیان بر پایه عدالت‌خواهی و با شعار «الرضا من آل محمد» پا گرفت و سرانجام با قدرت یافتن سفاح به سرانجام رسید (132 ق). به باور عام مورخان و محققان در این‌باره، مفهوم رایج شعار «آل محمد» دخترزادگان رسول خدا (ص) یا به تعبیری ائمه اطهار(ع) بوده اند که در روند قیام عباسی از این معنا، تهی و به خاندان عباسی تفسیر شد و بدین سب...

چکیده خلافت فاطمی اولین حکومت شیعی بود که مستقل از عباسیان در جهان اسلام شکل گرفت و خلفای فاطمی اولین حاکمانی بودند که عنوان خلیفه را پس از عباسیان بر خود نهادند. تشکیل این حکومت در مغرب بود و سپس با فتح مصر به آن جا انتقال یافت. در این زمان بین حاکمان اسلامی و جامعه ی مسلمانان علم از جایگاه والایی برخوردار بود. خلفای فاطمی نیز توجه زیادی به علم آموزی و تعلیم و تربیت نمودند. مراکز تعلیمی خاصی ...

پژوهش حاضر در چهار فصل به بررسی این موضوع پرداخته است که نقش شیعیان در ساختار حکومت عباسیان از خلافت ناصر تا سقوط بغداد را چگونه می توان تبیین کرد؟ آغاز رهبری خلیفه ناصرلدین الله نقطه عطفی در تاریخ اواخر حکومت عباسیان محسوب می شود چرا که روی کارآمدن وی پس از یک دوران رکود قدرت در خلافت اسلامی صورت گرفت و همراه با اجرا برنامه های اصلاحی در بُعد داخلی وخارجی و احیاء مجدد ساختار حکومت عباسیان بود....

در این مقاله تلاش شده است تا با توجه به شواهد و مدارک، خاستگاه واژۀ ترجمه و چگونگی صورت و معنای آن تحقیق شود. پژوهش های انجام شده نشان می‏دهد که واژه‏ ترجمان که ترجمه نیز از مشتقات آن است از دو منشأ وارد زبان عربی شده است، یکی از زبان سریانی به معنای تفسیر و تبیین سخن و دیگری از زبان فارسی به معنای زبانی را به زبان دیگر برگرداندن و هر دو معنا در آثار عربی شواهد بسیاری دارد. این کلمه در زبان عرب...

از زمان ظهور اسلام در پهنۀ آسیای مرکزی چند نوع امپراتوری حکم رانده­اند؛ امپراتوری اعراب، شامل امویان و عباسیان، امپراتوری غزنویان و سلجوقیان، امپراتوری مغولان و تاتارها، و امپراتوری روس‌ها. دوران اقتدار امپراتوری عباسیان بیش از یک قرن و نیم دوام نیاورد و به‌تدریج حکومت­هایی مستقل از شرقی­ترین نقاط این امپراتوری سر بر‌آوردند. نقش دستگاه خلافت تنها به مشروعیت بخشیدن به این حکومت­ها محدود شد. در ا...