راهیابی مفاهیم زهدآمیز و عرفانی به جهان شعر فارسی در آفرینش ادبی ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی صورت پذیرفت و به این ترتیب قالب شعر فارسی‌، محملی برای بیان جهان‌نگری عرفانی شد. به این دلیل‌، صاحبنظرانِ عرصه‌ی ادبیات ایران‌، سنایی را شاعری دوران‌ساز دانسته و تاریخ شعر فارسی را به دو دوره‌ی پیش و پس از وی تقسیم نموده‌اند. اما پژوهش حاضر با گذر از این نظر‌ و با نگرشی جامعه‌شناختی به ادبیات و اتخ...

در نوشتة حاضر، رمان تهران مخوف نوشتة مرتضی مشفق کاظمی نقد جامعه شناختی شده است. نگارنده ابتدا دیدگاه‌های منتقدان برجسته‌ای از قبیل هگل، لوکاچ و لوسین گلدمن را تبیین می‌کند؛ سپس بر مبنای نظریه‌های مذکور به نقد رمان تهران مخوف می‌پردازد. نتیجة به دست آمده از پژوهش حاضر، حاکی از آن است که نویسندة رمان، ساختارهای اثرش را از جریان روشنفکری غالب پس از انقلاب مشروطه و پیش از اقتدار رضاخان گرفته است. د...

ادبیات آینه ی تمام نمای یک ملّت و هر اثر ادبی نشانی از یک دوره ی تاریخی دارد،کتاب های بزرگ داستانی از مهم ترین منابع برای تحقیقات اجتماعی، روانشناسی و تاریخی است.که در این میان بررسی جامعه شناسی ادبیات می تواند دین خود را کامل کند. جامعه شناسی ادبیات یک دانش میان رشته ای است و بیان گر ارتباط ادبیّات با عناصر اجتماعی . این رشته در اواخر قرن نوزدهم با بزرگانی چون لوکاچ ،گلدمن و ...شکل گرفت و با ترج...

ادبیات شفاهی به گونه ای از ادبیات گفته می شود که به صورت شفاهی انتقال داده شده و شامل موارد زیادی، همچون قصه ها، ترانه ها، چیستان ها، اشعار، پندها و بازی های محلّی است. اشعار بایاتی (دوبیتی) آذربایجانی، نمونه ای از این ادبیات است که کاربرد وسیعی در بین مردم آذربایجان داشته و دارد. پژوهش حاضر به مطالعه¬ی مفهوم بندی¬های فرهنگی ـ اجتماعی این اشعار پرداخته است. با مطالعه¬ی اشعار بایاتی آذربایجانی، م...

جامعه¬شناسی ادبیات از رویکردهای نوین نقد ادبی است. در این رویکرد به ارتباط جامعه و ادبیات در بستر تاریخی، اجتماعی، و اقتصادی توجّه می¬شود. نقد مارکسیستی یکی از شاخه¬های مهم جامعه¬شناسی ادبیات است که جورج لوکاچ (1885م- 1971م) برجسته¬ترین منتقد مارکسیست با پرداختن به رئالیسم، آن را وارد مسیر تازه¬ای کرد. وقتی نویسنده در رمان به موضوع رشد خودآگاهی طبقه کارگر و مبارزات و اعتراضات آن¬ها در جامعه می¬پ...

گستردگی مضمون در هزار و یک شب کم نظیر است؛ یکی از این مضامین، عشق است. از آن جا که عشق مضمونی است که تقریباً در سراسر این کتاب ردپایش به چشم می خورد، بررسی در این زمینه ضروری می نماید. منظور از داستان های عاشقانه، داستان هایی است که موضوع اصلی آن ها از آغاز تا فرجام، عشق و ماجرای عاشق و معشوق است. در این پژوهش نخست، هزار و یک شب از لحاظ مضمونی بررسی و سپس، داستان های عاشقانة آن بازشناخته می شود....

ساختارگرایی پیدایشی لوسین گلدمن، که همواره به تاثیر ساختارهای تاریخی بر تولید ادبی توجه دارد، چارچوب نظری این تحقیق را فراهم می آورد. مطالبات آزادی و برابری در یونان باستان و اروپای قرن نوزدهم و ختم آن به تحولات اقتصادی - اجتماعی یادآور فضایی مشترک در پس شکل گیری اسطوره پرومته در ادبیات نمایشی این ادوار است. فضای سیاسی - اجتماعی این اعصار شاهد خیزش طبقه متوسط، مطالبه فقرا مبنی بر بازتوزیع عادلا...

پژوهش حاضر ، تبیین جشن ها و آیین ها در شاهنامه فردوسی با رویکردی جامعه شناختی است. این تحقیق سه هدف را دنبال می کند: 1- شناخت جشن ها ومراسم در ایران باستان 2- بررسی تاثیری که این جشن ها بر جامعه داشته اند و تاثیری که جامعه بر برگزاری این جشن ها داشته است. 3- این جشن ها ، با چه هدف و منظوری برگزار می شده اند. جشن ها و مراسمی چون: جشن های ماهیانه و گاهنبارها و جشن هایی چون نوروز و مهرگان و سده و...

رضا عبّاسی از بنیانگذاران مکتب نقّاشی اصفهان در عصر صفویّه ت1572 م/ 980 ق - ف 1634 م/ 1044 ق، و گوستاو کوربه نقّاش فرانسوی عصر ناپلئون سوم1877م/1294ه ـ ق- 1819 م/ 1235 هـ ق، به جهت حمایت از جامعه (صوفیان، کارگران و روستائیان) نقّاشی هایی از خود به جا گذارده اند و به دنبال دادخواهی برای طبقات ضعیف جامعه ی خود بوده اند. با در نظر گرفتن عنوان پژوهش حاضر و مفهوم واقع گرایی، سوالاتی همچون چگونگی بیان واق...