ماده 3 قانون مسئولیت مدنی، قاضی را به رعایت اوضاع و احوال قضیه در تعیین میزان خسارت، الزام نموده است. یکی از مصادیق اوضاع و احوال مؤثر در تعیین میزان خسارت، وضعیت مالی عامل زیان است که در بند 2 ماده 4 قانون مسئولیت مدنی پیش­بینی شده است. قانون­گذار ایران به تبع قانون­گذار سوئیس، به قاضی اختیار داده است در صورتی که جبران کامل زیان به تنگ­دستی واردکننده زیان می­انجامد و تقصیر او نیز تقصیر قابل گذ...

علل رافع مسئولیت، شرایطی است که در آن شرایط، واردکننده زیان، مسئول جبران خسارت نیست. این شرایط در مسئولیت مدنی به دفاع مشروع، حکم قانون یا مقام صالح، غرور، اجبار یا اکراه و اضطرار تقسیم‌بندی شده است. قوه قاهره از حوادثی است که رابطه سببیت را کلاً از بین می‌برد و بنابراین، در بحث علل موجهه یا شرایط معاف‌کننده جای نمی‌گیرد، زیرا در علل موجهه، رابطه سببیت بین فعل زیان‌بار و عامل زیان احراز می‌شود. ...

«پارلمان اروپا» در 21 آوریل 2004، «رهنمود 35 /2004 دربارۀ مسئولیت محیط‌زیستی راجع به پیشگیری و جبران خسارت‌های محیط‌زیستی» را برای پاسخ به فجایع زیست‌محیطیِ با ابعاد خسارت گسترده به تصویب رسانید. «رهنمود» یادشده دو نوع رژیمِ مسئولیت مدنی محض (به‌عنوان اصل) و مسئولیت مدنی مبتنی بر تقصیر (استثنا بر اصل) را شناسایی کرده است. متصدی یا عامل زیان می‌تواند در مقابل مسئولیت محض تحمیلی، دفاعی را که در بخش...

در اسلام برای شوهر نسبت به همسر و فرزندان، مسئولیت تربیتی پیش‌بینی شده است. بر این اساس، شوهر باید بکوشد زمینه تکامل و تعالی اخلاقی همسر را فراهم آورد و وی را از گناه دور نگاه دارد. یکی از مسائل مهم این مبحث، حدود اختیار شوهر در نهی همسر از منکر است. آیا شوهر می‌تواند با اِعمال قوه قهریه، همسر خویش را از منکر بازدارد یا به جز نهی زبانی، اختیاری ندارد؟ نظر به اینکه بزه همسر ممکن است عمومی یا خصوص...

سه هفته درگیری در نوار غزه با نقض جدی بسیاری از اصول بنیادین حقوق بشردوستانه همراه بود. نقض ممنوعیت مجازات دسته‌‌جمعی، بی‌توجهی قدرت اشغالگر به تعهداتش طبق حقوق بین‌الملل اشغال و عدم رعایت حقوق بشردوستانه درکنار عدم رعایت اصل مسئولیت کیفری فردی، مواردی است که زمینه تحقق مسئولیت بین‌المللی رژیم صهیونیستی را تشدید می‌کند. در‌حالی‌که جامعه بین‌المللی در جریان بحران انسانی جدی در نوار غزه در انتظار...

زمینه: امروزه با پیشرفت تکنولوژی و پیچیده شدن امور، مباحث مسئولیت اجتماعی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است، بگونه‌ای که عدم رعایت اصول اجتماعی با برخوردهای انسانی و اخلاقی مواجه می‌شوند. این چنین فعالیت‌های غیراخلاقی باعث از بین رفتن ارزشهای انسانی و اخلاقی شده و از طرفی موجب ایجاد مشکلات برای سازمان و عدم ارائه خدمات عمومی مناسب از جانب آن می‌شود.  هدف: هدف این پژوهش تحلیل تاثیر مولفه‌های م...

انسان بر اساس اصل آزادی اراده، مسئول کارهایی است که انجام می دهد و بر اساس آن مجازات می شود؛ از این رو، در اسلام برای کارهای خلاف شرع، مجازات تعیین شده و برای هر جرمی حدی مشخص شده است. بنابراین اگر کسی با اراده و اختیار خود مرتکب جرمی شود، مثل اینکه مرتکب زنا، شرب خمر، سرقت، سقط جنین و یا... شود، برای هر یک از این جرم ها حدی مشخص شده که بر جرم اجرا می گردد، اما در این میان گاه عواملی وجود دارد...

یکی از مشکلات اخلاقی در نظام‌های عرفانیِ مبتنی بر وحدت وجود، تبیینِ چگونگی مسئولیتِ اخلاقی آدمی است. ابن‌عربی معتقد است که حقیقتی جز خداوند وجود ندارد و هر فعلی ـ چه خوب تلقی شود چه بد ـ فعلِ خداوند است. نتیجه‌ی ظاهری این باور «جبر مطلق» و رفع مسئولیت آدمی در قبالِ افعالِ منتسب به اوست. اما عارفان با قبولِ نوعی اختیار برای آدمی، وی را مسئولِ اعمالِ خود می‌دانند. حلّ این تناقضِ ظاهری، در گرو دقت در معنای و...

در این نوشتار علم مطلق از منظری واقع‌گرایانه به‌عنوان علم قضیه‌ای مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. مهمترین مشکل در این‌باره تعارض میان علم مطلق و اختیار است. این تعارض هم در مورد اختیار خداوند مطرح می‌شود و هم اختیار بشر. اما اختیار عموماً به دو معنای متفاوت به‌کار می‌رود؛ یکی اختیار به‌معنای «قدرت بر فعل و ترک» و دیگری به‌معنای «قدرت بر تصمیم». هر چند اختیار خداوند را باید به‌معنای دوم گرفت ولی...

ظریات جرم شناسی در طول تاریخ پیدایش خود، تأثیر به سزایی بر تحولات مربوط به مسئولیت کیفری داشته اند. توجه به عنصراراده و اختیار که از مهم ترین و مشکل ترین مباحث فکری بشر بوده و از دیرباز اندیشه انسان را به خود معطوف ساخته به عنوانزیربنای مسئولیت کیفری در تمامی نظریات جرم شناسی قابل مشاهده بوده و در طول تاریخ جرم شناسی با نوسانات بسیاری از اطلاقانگاری اراده تا نفی اراده رو به رو شده است. اهمیت...