«ورع» و «عفت» از جمله مفردات اخلاقی در نهج البلاغه است. «ورع» در لغت به‌معنای دوری از گناه است و به شخصی که پیوسته از گناهان دوری کند پرهیزکار یا وَر‌ِع گفته می‌شود. این واژه از واژگان کاربردی در بحث اخلاق و سلوک عرفانی است و در اصطلاح معناشناسی، دارای خاصیت اشتراک معنوی است، بدین‌گونه که وَرَع دارای یک معنای کلی است و تحت آن مصادیق فراوانی را می‌توان جای داد. اینکه «ورع» در مصادیق خود دارای چه معا...

این پایان نامه در چهار فصل گردآوری شده است. فصل اول شامل کلیات و مفاهیم تحقیق بوده که تعریفی از معناشناسی و انواع آن ارائه گردید. بافت که از مهمترین مباحث مطرح در علم معناشناسی است آورده شده و در آخر به توضیحاتی در مورد علم وجوه و نظایر پرداخته شد. فصل دوم به معناشناسی تاریخی واژه امر می پردازد که ابتدا معانی امر در فرهنگ لغتها بررسی شده و بعد معانی امر و مشتقاتش در نزد شعرای جاهلی و مخضرم و نم...

استوارترین و مطمئن‌ترین روش در شرح آیات، راهیابی به عمق معنای واژگان قرآن است که راه را برای تبیین مراد خدای حکیم هموار می‌سازد. این روش در میان مستشرقان نظیر ایزوتسو و برخی از محققان اسلامی به‌کار گرفته شده است. پژوهش حاضر به معناشناسی مفهوم صبر در قرآن در سه گام معناشناسی واژگانی، میدان‌های معناشناسی و مطالعات متنی می‌پردازد. در گام اول با ارائه تعریف معناشناسی صبر و تبیین جهان‌بینی آن از دید...

در این مقاله با بررسی تناوب موضوعی برخی فعل های مرکب در زبان فارسی نشان می­دهیم چگونه یک توصیف مبتنی بر زمینه­های معنایی می­تواند به پرسش هایی در زمینة رفتار نحوی و ساخت های موضوعی مرتبط با این فعل ها پاسخ دهد. در زبان فارسی تعدادی از فعل های مرکب، می­توانند در تناوب سببی شرکت کنند. این فعل ها دارای گونة سببی و ضد سببی هستند. اما در برخی بافت ها، گونة ضد سببی پذیرفتنی نیست؛ در حالی که گونة سببی...

معناشناسی مطالعه علمی معانی، کلمات، عبارات و جمله‌هاست که به پیدایش معنا و سیر پیشرفت و دگرگونی‌های آن می‌پردازد و روابط معنایی بین مفاهیم مختلف را شناسایی و شبکه‌ای از معانی مرتبط با هم را استخراج می‌کند. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی با رویکرد قرآنی- روایی به بررسی طرح‌های تصوری معناشناسی شناختی در قرآن کریم و بیانات امام علی(ع) با تکیه بر مصادر اهل سنت پرداخته و در انتها ...

چکیده معناشناسی بخشی از دانش زبان شناسی یا شاخه ای مستقل از آن است که از رهگذر آن می توان به تحلیل معنای واژه ها و جمله های یک متن پرداخت و جایگاه دقیق کلمه ها و ترکیب های آن را با توجه به نظام معنایی که در آن قرار دارد، به دست آورد و همچنین تبیین حوزه معنایی واژگان، در قرآن کریم امری است که در گرو شناخت معنای دقیق واژه است و این نوشتار به تحلیل معناشناختی واژه و مفهوم " ابتلاء" در قرآن می ...

معناشناسی دانشی است که به بررسی معنا می­پردازد و معناشناسی تاریخی – توصیفی از جمله مهمترین و رایج­ترین روش­های این علم به شمار می­رود. یکی از شیوه­های یافتن معانی دقیق واژه در معناشناسی تاریخی- توصیفی، استفاده از روابط همنشینی و جانشینی درون ساختار زبانی است. این روش بر نظریة ساختارگرایی استوار است. بدون شک کاربرد این روش در مطالعه­ و فهم قرآن که دارای لایه­های پیچیدة معنایی است، نقش عمده­ای ای...

بافت زبانی به عنوان بستری که معنای دقیق واژگان و جملات را مشخّص می‌کند یکی از مباحث مهم در پژوهش‌های زبانی، به‌ویژه علم معناشناسی به حساب می‌آید. در مباحث سنّتی نحو و بلاغت، مؤلّفه‌هایی چون «قرینة لفظی» و «قرینة معنوی» زیرمجموعة مقولة گستردة بافت زبانی به حساب می‌آیند. بافت زبانی در علم معناشناسی از آفاق گسترده‌ای برخوردار است. این نوع بافت در سطح روابط همنشینی واژگان و به‌ویژه در روابط معنایی مان...

دانش فنوسمانتیک یا همان دانش معناشناسی آوایی از جمله دانش های نوین می باشد که به تازگی مورد توجه اندیشمندان قرآنی قرار گرفته است. معناشناسی آوایی عبارت است از: ایجاد ارتباط میان آواها و متغیرهای حاصل از آن ها با مدلول های معنایی جهت ایجاد سطوح های مختلف معنایی و تصویر سازی ذهنی برای مخاطب از مراد جدی و حالات و صفات گوینده. دانش معناشناسی آوایی متشکل از: سه بخش آوا، معنا و رابطه میان این دو می ب...

معناشناسی به مطالعة معنا می پردازد. «معنا» آگاهی از بافت فرهنگی و نیز رابطة یک واژه با واژگان دیگر در یک متن است. این مقاله با استفاده از معناشناسی، بر اساس بافت زبانی با بررسی روابط همنشینی و جانشینی به تحلیل معنایی «احسان» صرفاً در بافت قرآن کریم می پردازد. از همنشین های احسان به واژه های «تقوا»، «معروف» و «عدل» و از جانشین های احسان به واژه های «عمل صالح»، «بر»، «خیر»، «فضل»، «انفاق»، «صدقه»،...