این پژوهش پسوند «-گر» زبان فارسی را از نظر ساختواژی و معنایی بر پایۀ داده­هایی از دو گویش زبان کردی بررسی می­کند. در گویش سورانی این پسوند به صورت «-کَر» به کارمی­رود. در گویش هَورامی، ستاک حال فعل کردن، «-کَر» و در گویش سورانی، «-کَ» است. سورانی یک پسوند «-َر» (-{r)، مشابه پسوند -er انگلیسی، نیز دارد که نقش عمده­اش ساخت اسم فاعل و اسم ابزار است. در مورد ساختواژۀ «-گر»، در این نوشتار دو فرضیه مطرح ش...

هدف: آگاهی صرفی یک مهارت فرازبانی است. این مهارت، توسط دستکاری تکواژها که کوچکترین واحد معنادار زبان هستند، ارزیابی می­ شود. کودکان به تدریج با کلمات و تکواژها در بافت های مختلف مواجه می­ شوند و دانش صرفی را در پایه­ های سوم و چهارم ابتدایی می ­آموزند. هیچ آزمون جامعی برای ارزیابی مهارت آگاهی صرفی در ایران وجود ندارد. بنابراین، مطالعات کمی وجود دارند که ارتباط بین مهارت آگاهی صرفی و خواندن را ب...

همۀ زبان‌های جهان برای تولید واژه‌های جدید از شیوه‌های گوناگونی استفاده می‌کنند. اشتقاق در کنار ترکیب دو فرایند مهم صرفی هستند که نقش اصلی هر دو ساخت صورت‌واژه‌های جدید است. در زبان فارسی اشتقاق یکی از فرایندهای پویا و پرکاربردِ واژه‌سازی است و از جمله مقولاتی است که از دیرباز مورد مطالعه بسیاری از زبان‌شناسان ایرانی و غیرایرانی قرار گرفته است. در قلمروی اشتقاق، زبان فارسی دارای پیش‌وندها و پسون...

پسوند نام­آواساز /-ast/ از پسوندهای کهنی است که در متون دری حوزة خراسان به کار رفته است. جلال متینی، علی رواقی، نجیب مایل هروی و دیگران، با استناد به شواهد گویشی خراسانی، این پسوند را پسوندی خراسانی دانسته­اند. پس از ایشان، حسن حاتمی به وجود صورت دیگری از این پسوند در گویش کازرونی اشاره کرده است؛ بی آنکه به پیشینه یا ریشة آن بپردازد. در مقالة حاضر، نگارندگان کوشیده­اند ضمن ارائة شواهدی از کاربر...

واژة اشتقاقی انگیخته، واژه‌ایست که از مجموع معنای پایه و وند اشتقاقی در آن، می‌توان به معنای کل واژه دست یافت؛ در این پژوهش، به بررسی این فرضیه می‌پردازیم که با گذشت زمان، انگیختگی واژه‌ها کاهش می‌یابد و برای بررسی این فرضیه، به مقایسه واژه‌های اشتقاقی چهار متن سفرنامه مربوط به دویست سال پیش و چهار متن مربوط به زمان حال پرداختیم. تا دریابیم از دویست سال گذشته تاکنون، واژه‌های اشتقاقی زبان فارسی...

چکیده از دیر باز، اگر چه شاعران در تنگنای وزن و قافیه گرفتار بوده اند؛ اما دقت در بارِ معنایی واژه ها و تلاش در به کارگیری بهترین کلمات، آنها را قادر ساخته است تا بیش از نثر نویسان خلاقیت لغوی و ترکیبی داشته باشند. شاعر با ایجاد لغات جدید یا استفادۀ نو از همان لغات گذشته؛ اولا در غنای کلام خویش کوشیده است و ثانیا در دو بخش خلق لغات جدید و ایجاد معانی متعدد برای آنها، زبان سرزمین خویش را زنده و پ...

واژة اشتقاقی انگیخته، واژه ایست که از مجموع معنای پایه و وند اشتقاقی در آن، می توان به معنای کل واژه دست یافت؛ در این پژوهش، به بررسی این فرضیه می پردازیم که با گذشت زمان، انگیختگی واژه ها کاهش می یابد و برای بررسی این فرضیه، به مقایسه واژه های اشتقاقی چهار متن سفرنامه مربوط به دویست سال پیش و چهار متن مربوط به زمان حال پرداختیم. تا دریابیم از دویست سال گذشته تاکنون، واژه های اشتقاقی زبان فارسی...

در این پایان نامه دگرگونی های واجی در نظام واژه سازی شاخه ای از زبان های ترکی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. برای این منظور رویکرد مطالعات تطبیقی و زبان شناسی تاریخی اتخاذ شده است، در این راستا سه دوره زبان ترکی مشتمل بر دوره باستان، دوره میانه و دوره نوین بر اساس منابع زبان شناسی، آثار دستوری، واژه نامه ها و فهرست واژگان آثار ادبی مهم مطالعه شده است. دوره قاراخانی به تبعیت از مارسل اردال...

زبان به عنوان ابزاری قدرتمند نقش بسزایی در ارتباطات اجتماعی ایفا می کند. با توجه به گسترش رسانه ها و ابزار ارتباط جمعی در عصر حاضر، بیم آن می رود که گونه های زبانی معیار گونه های غیرمعیار و منطقه ای را تحت تأثیر قرار داده و حتی منجر به خاموشی آنها شوند. لذا جهت جلوگیری از خاموشی گونه های زبانی مختلف و آمیزش نسبی آنها با یکدیگر، ضروری است که گویشوران بومی به توصیف و مطالعه ی دقیق این گویش ها بپر...

دربارۀ وند / u ـ / در گونۀ زبانی کرمانی     آزاده شریفی مقدم [1]   تاریخ دریافت: 27/9/89   تاریخ تصویب: 19/4/91   چکیده   گونه‏های زبانی از‏نظر ویژگی‏های مختلف آوایی- واجی، صرفی- نحوی و واژگانی با یکدیگر تفاوت دارند. از‏جمله ویژگی‏های صرفی گونۀ کرمانی، پسوند / u - / است که در این گونۀ زبانی، کاربرد و حوزۀ عمل‏کردی گسترده دارد. این وند با پیوستن به عناصر قاموسی مختلف، مجموعه‏ای متنوع از مفاهیم م...