هدف از مقالۀ حاضر بررسی مسئلۀ جایگاه هسته در گروه‌های نحوی زبان فارسی در چارچوب نظریۀ بهینگی است. با استفاده از محدودیت‌های هم‌ترازی نحوی پیشنهادی گریمشاو (2002)، که در این مقاله به صورت Align-Left/Right(X, XP)  بازنویسی می‌شود (مک‌کارتی، 2008)، سعی بر این است که مرتبه‌بندی منسجمی از محدودیت‌های مرتبطی ارائه شود که در ارتباط با جایگاه هسته نسبت به متمم آن در درون گروه‌های نحوی زبان فارسی، فعال ...

  ویژگی­های خلأ نحوی در زبان فارسی     منصور شعبانی [1]     تاریخ دریافت: 30/8/90   تاریخ تصویب: 20/5/92     چکیده   این مقاله درصدد توصیف ویژگی­های خلأ نحوی در زبان فارسی بر اساس مطالعات انجام‌شده در این زمینه در سایر زبان­هاست. با بررسی خلأ نحوی در زبان فارسی درمی‌یابیم که خلأ نحوی در زبان فارسی دارای شباهت­ها و تفاوت‌هایی با خلأ نحوی در سایر زبان‌هاست. ویژگی­های بارز خلأ نحوی در زبان فارسی ع...

مقالة حاضر به بررسی الگوی تکیۀ زبان فارسی در سطوح کلمه و گروه نحوی می‏پردازد و نشان می‏دهد که در چارچوب نظریة واج‏شناسیِ نوایی، تکیة واژگانی در زبان فارسی از الگویی ثابت پیروی می‏کند. تکیۀ واژگانی در زبان فارسی تابع قاعدۀ تکیة کلمة واجی یعنی راست‌رو است، اما در بررسی تکیة گروه، رجوع به اطلاعات نحوی و ساخت سازه‎ایِ درونیِ سازة نحوی امری اجتناب‏ناپذیر است. اصل هسته‏گریزی (اسلامی، 1379 و 1384) به‌خوب...

مقالۀ حاضر به بررسی قواعد ساخت سازه‌ای فارسییبۀ بیستون می‌پردازد. قواعد ساخت سازه‌ای ایی‌یگاه هسته را نسبت به وابسته‌هایش در گروه‌های نحوی مختلف از قبیل گروه اسمی، گروه فعلی، گروه حرف اضافه‌ای، گروه صفتی و گروه قیدی تعیییه و تحلیل داده‌یه بر نمونه‌ها و مثال‌هایییبۀ بیستون، به‌عنوان مهم‌ترین و مفصل‌ترین متن فارسی باستان، صورت گرفته است. از تحلیل گروه‌های نحویِ فارسی باستانِ به‌یبۀ بیستون و با توجه...

با حذف سطح ژرف‌ساخت از برنامۀ کمینه‌گرا و شکل‌گیری ساخت‌های نحوی از رهگذر فرایند ادغام، حضور بیش از یک عنصر نحوی ریشه در اشتقاق، میسر و در مواردی برای پیروی از شرط گسترش، الزامی شده است. یکی از پیامدهای مهم این انگارۀ نظری، امکان حرکت جانبی عناصر نحوی است که در آن، یک سازه می‌تواند از یک درخت نحوی به درخت مستقل دیگری حرکت کند. براین اساس و به پیروی از تحلیل هورنشتین و نونیس، پژوهش حاضر به بررسی...

در زبان هایی که ویژگی آرایش نحوی آزاد دارند، قلب نحوی می تواند سازه های مختلف جمله را جابه جا کند. می یاگاوا (2001) مدعی است که در زبان ترکی با اعمال قاعده قلب نحوی، عناصر غیر فاعلی به مشخصگر گروه زمان حرکت می کنند و فاعل در جایگاه اصلی خود، یعنی مشخصگر گروه فعلی سبک باقی می ماند. در این مقاله می خواهیم با تکیه بر رویکرد مطابقت در مدل کاوشگر- هدف برنامه کمینه گرایی و ارائه مثال های کافی نشان ده...

پژوهش پیش رو با هدف بررسی مقولۀ نحوی خرده‌جمله و شیوۀ اعطای حالت به گروه‌های اسمی درون آن در زبان کردی، گونۀ موکریانی، در چارچوب برنامۀ کمینه‌گرا صورت گرفته‌ است. در این مقاله، به بررسی سه فرضیه در باب مقولۀ نحوی خرده‌جمله پرداخته‌ایم که مطابق آن‌ها سازۀ مذکور فرافکنی واژگانی از محمول آن، گروه تصریف و گروه زمان در نظر گرفته شده ‌است. تحلیل‌های ارائه‌شده در این مقاله نشان می‌دهند که فرضیۀ اول سب...

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نحوة عملکرد دَه کودک مبتلا به سندرم داون فارسی‌زبان در درک ساختارهای نحوی ساده و مرکّب برای شناسایی و ارزیابی نقاط ضعف و قوّت آنان می‌باشد. به این منظور، تشابهات و تفاوت‌های عملکرد زبانی آنان را با عملکرد دَه کودک طبیعی به عنوان گروه کنترل مورد ارزیابی قرار گرفت تا الگویی دربارة رشد و عملکرد زبانی گروه داون در زمینة درک نحوی حاصل گردد. آزمودنی‌های پژوهش از هر دو جنسیّت بودن...

عبارت‌های عام (مانند، گیاهان به آب نیاز دارند) به ویژگی‌های اصلی، پایدار و بی‌زمان کل مقوله اشاره‌می‌کنند و نقش مهمی در روند رشد پردازش مفهومی کودک ایفامی‌کنند. این عبارت‌ها‌ نمی‌توانند با استفاده از یک قاعده کلی شناخته‌شوند و مجموعه‌ای از اطلاعات زبانی و فرازبانی برای شناسایی و درک آن‌ها نیاز است. در مطالعه حاضر، با اجرای دو آزمون، توانایی 16 آزمودنی کودک از دو گروه سنی 3-4 و 4-5 سال در درک و ...

پژوهشگران به مطالعة ساختار موضوعی افعال دومفعولی در زبان­های ایرانی با رویکردهای نوین زبان­شناسی کمتر پرداخته­­اند. در کُردی هورامی دو دسته از افعال دومفعولی اصلی و ساخت­های دومفعولی فرعی وجود ­دارد. در این پژوهش ساختار موضوعی افعال دومفعولی اصلی از نظر مقوله‌بندی، آرایش نحوی و بازنمایی معنایی بررسی می­شوند. این افعال براساس شواهد نحوی، ساخت­واژی و معنایی به دو گروه افعال انتقال مالکیت و افعال ا...