یکی از مهم‌ترین شاخه­های تحلیل گفتمان، تحلیل گفتمان روایی است. این نظریه از وسعت قابل ­ملاحظه‌ای برخوردار است و محقّقان بزرگ و متعدّدی به ارایة آرای خود در این حوزه پرداخته‌اند. یکی از مهم‌ترین این نظریه‌پردازان، اریک لاندوفسکی است. از نظریه­های مهم و مشهور لاندوفسکی، پیرامون گفتمان روایی، «نظام ژرف­ساخت و روساخت روایی» یا با نام دیگر، زیبایی­آفرینی روایی است. البته درک کامل این نظریه، به آسانی م...

گریماس، معناشناس فرانسوی، کوشیده است الگویی منسجم جهت مطالعه روایت ارائه نماید. بر اساس آنچه از نظر وی و نشانه­معناشناسی نوین دریافت می­شود، شناخت متون ادبی دیگر مبتنی بر تحلیل مکانیکی و شناخت فرستنده و گیرنده نیست. بلکه مهم شناخت سیر تولید متن تا انتقال و دریافت است که شامل عناصر کنشی و شَوِشی و رخدادی می شود.   این مقاله به بررسی شرایط تولید و دریافت معنا در نظام گفتمانی روایی داستان «وما تشاؤو...

این مطالعه در پی بررسی موقعیّت متنی راوی در رمان طبل حلبی گونترگراس است. توجّه پژوهش حاضر بر روابط درونی اظهارات دگرزبانه (heteroglot) بدانگونه که در کلام راوی اوّل شخص و غیر قابل باور داستان، اوسکار ماتزراس، نمود یافته و در پرتو مفاهیم باختینی کارنواله و چندآوایی (polyphony) می باشد. بر مبنای گریزپایی و بیقیدی عمل داستان پردازیِ راوی، جهان کارنواله و شادمانه خلق میگردد؛ جهانی که در آن اظهارات عدید...

کلیله و دمنه ازجمله آثار ادبی- سیاسی است که محققان عمدتاً برای اثبات جنبۀ سیاسی داستان ها و تعیین نوع اندیشۀ سیاسی یا نوع روابط قدرت در آنها، به محتوای داستان ها پرداخته و از تأمل در ساختار حکایات بازمانده اند؛ درحالی که مشهودترین دلالت برای درک موارد مذکور، ساختار این داستان هاست که با تعامل گفت و شنودی دو کارگزار روایی، یعنی رای و برهمن، به مثابه پیوند دولت و دین، در تمام حکایات تداوم می یابد....

پیشرفت­های حاصله در حوزه فناوری و کاربرد آنها در زمینه­های مختلف از جمله حوزه آموزش مزایای بزرگی را برای انسان به ارمغان آورده است. یکی از برجسته­ترین دستاوردها در این عرصه ابداع در حوزه نرم­افزارهای رایانه­ای نظیر نرم­افزار نیمرخ بسامد واژگانی (lfp) و کاربردهای آموزشی آن در تدریس و سنجش بوده است. در این راستا و در جهت حصول اطمینان از برخورداری این ابزار از ویژگی­های لازم سنجش، این مقاله در صدد...

گفتمان ها که در بستر جریان ها و بافت های موقعیتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ارتباطی شکل می گیرند، در هر زمانی می تواند تأثیر بسیاری در رویکرد مفسران در تفسیر قرآن کریم داشته باشد. در این میان دوران امام جواد(ع) که دوران شیوع مناظرات علمی و کلامی بین ادیان گوناگون و طرح شبهات و سؤال های کلامی مذاهب و فرق گوناگون بوده، تأثیر قابل توجهی بر رویکرد های‏ تفسیری امام جواد(ع) در تفسیر قرآن داشته است. ای...

تحلیل گفتمان انتقادی می‌کوشد به بررسی و تحلیل گفتمان در سطحی فراتر از جمله بپردازد تا هم جنبه‌های زبانی و هم جنبه‌های اجتماعی گفتمان را آشکار کند. بر این اساس نورمن فرکلاف گفتمان را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی کرده است. این روش در قیاس با سایر روش‌های تحلیلی گفتمان تا حدودی جامع‌تر و کارآمدتر است. برای ارائۀ تحقیقی کمی-کیفی می‌توان روش تحلیل فرکلاف را با روشی کیفی چون روان شناسی گفتمان...

هدف این جستار این است که وجوه رنگارنگ بازنمایی گفتمان روایی و به‌ ویژه شیوة جریان سیال ذهن را در مقابل تک‌گویی درونی، از دیدگاه روایت‌شناسی و با اشاره به ‌آثار ادبی ایرانی و غربی بررسی کند. مسئله اینجاست که این دو شگرد نزدیک به هم را گاهی چنان به ‌کار می‌برند که گویی یک شگرد بیش نیستند. و همین کنش است که کار دسته‌بندی این گونه آثار را مشکل کرده است. این مقاله، پس از بررسی آثار و آرای گوناگون در...

تحلیل نشانه‌معناشناختی، به بررسی نحوة ارتباط نشانه‌های زبانی در نظام گفتمانی و در سطحی فراتر از جمله می‌پردازد. این تحلیل نشان می­دهد که یک نشانه در ارتباط با سایر نشانه‌های گفتمانی و در نظام کلی گفتمان چه فرایندی را طی می­کند تا دارای معنای خاصی شود. در این میان بررسی عناصری که زمینه‌ساز شکل‌گیری معنا هستند، اهمیت اساسی دارد. عناصری مانند شکل‌های بیرونی و درونی گفتمان، بعد پویای کلام، انواع گف...

تاریخ‌نگاری یکی از سازوکارهای معنابخشی به هویت‌های فرهنگی معاصر، از طریق حافظه جمعی، روایت، فانتزی (خیالپردازی) و اسطوره است. یکی از حوزه‌هایی که به بازاندیشی انتقادی تاریخ پرداخته و آن‌ را در رابطه با قدرت و نظام‌های سلطه مجدداً صورت‌بندی کرده، نظریه پسااستعماری است. این نوشتار تلاشی برای بازخوانی تاریخ کردستان، جنبه‌های روایی و صورت‌بندی‌های گفتمانی آن، از این منظر انتقادی است. در این جس...