افزایش چشمگیر تعداد سالن‌های نمایش در طی دهۀ اخیر موجب ایجاد تغییرات بنیادی در فرایند تولید و مصرف تئاتر در شهر تهران شده است. دگرگونی‌هایی که بر عاملان مختلف، از گروه‌های تولیدی و سالن‌داران گرفته تا تماشاگران، تأثیر گذاشته است. پژوهش حاضر با استفاده از مفاهیم نظری جامعه‌شناسی بوردیو و با درنظرگرفتن اهمیت میدان دانشگاه در شکل‌گیری سرمایۀ فرهنگی و تثبیت سلیقۀ مشروع، علل و معانی این تغییرات را ب...

به آثار نمایشی مرتبط با جنگ عراق علیه ایران (1367- 1359)، تئاتر دفاع مقدس می گویند. برای حمایت از این گونه آثار نهادها و تشکیلات مختلفی به راه افتادند؛ که با وجود فعالیت آنها، این نوع تئاتر نتوانست به روند مستمر در تولید و عرضه آثار نایل آید. در این مقاله ضمن تشریح و تحلیل عملکرد انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس در زمین? تولید و اجرای نمایش های مرتبط با دفاع مقدس، به پاسخ این پرسش ها خواهیم پرداخ...

نور از آغازین روزهای پیدایش تئاتر به مفهوم امروزین آن، همراه تئاتر بوده و تا به امروز کارکردهای گوناگونی برای آن تعریف شده است. وجود نور در صحنه ی نمایش همیشه همراه با سایه بوده و غیاب آن، تاریکی را به وجود آورده است. به همین دلیل می توان نور، سایه و تاریکی را عناصر یک حوزه ی مشترک دانست و نسبت ها و کارکردهای آنها را مورد بررسی قرار داد . جایگاه نور، سایه و تاریکی و کارکردهای آنها در تاریخ تئات...

چکیده از بداه هپردازی، در هنرهای اجرایی مانند تئاتر و موسیقی و رقص به شیوه های گوناگونی استفاده می شود. در تئاتر، بداهه پردازی برای آموزش هنرجویان یا روی صحنه بردن نمایشنامه ای مکتوب و در سال های اخیر نیز به عنوان عنصر برانگیزانندة خودجوشی و خلاقیت همزمان بازیگران و تماشاگران به کار می رود. اما گروه های تئاتر می توانند از طریق بداهه پردازی به اجرا برسند. این گروه ها با استفاده از بداهه پردا...

پدیدۀ جنگ یکی از منفورترین و خانمان‌براندازترین پدیده‌ها در تمامی تاریخ بشریت است؛ اما گریز از آن از دشوارترین آرمان‌های بشری است. جنگ جز ویرانی، خرابی، آوارگی، فقر و. . . دستاوردی ندارد؛ ولی بر تمامی ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و هنری کشورِ درگیر جنگ تأثیر می‌گذارد. در ایران معاصر، انقلاب اسلامی و  بلافاصله جنگ، تأثیر مشخص و مهمی بر هنر نهادند. یکی از مهم‌ترین و در عین حال ضعیف‌تری...

بسیاری از نمایشگران و حتی محققین داخلی هنوز در تعریف تئاتر خیابانی، از مفهوم نمایشی که در خیابان یا سایر فضاهای بیرونی اتفاق می افتد، استفاده می کنند؛ تعریفی که بر اساس مفاهیم معاصر از تئاتر خیابانی - چه در حوزه شکل و چه در قلمرو محتوا - کاملاً نادرست است. در مقاله حاضر کوشیده شده تعریفی علمی، صحیح و جامع از تئاتر خیابانی ارائه شود. تعریفی که از یک سو نگاه به سابقه تاریخی این گونه نمایشی دارد، ...

بازنمایی واقعیت بر روی صحنه، منجر به پیدایش دیدگاه های متفاوت و یا حتی گاهی متضاد راجع به تئاتر رئالیستی می شود. گروهی، تئاتر رئالیستی را تئاتری می دانند که واقعیت«مکشوف » را، متعهدانه و متبحرانه، به معرض نمایش می گذارد. اما، گروهی دیگر، تئاتر رئالیستی را تئاتری می دانند که واقعیت را «خلق می کند» و پس از گذراندنش از فیلترهای پالایشی، بدون هیچ تعهدی نسبت به ارائ? واقعیت روزمره، آن را نمایش می ده...

در دهه های اخیر به ویژه با گسترش روزافزون هنر تئاتر در کشورهای مختلف، و نیز طرح نظریه های جدید نمایشی مبنی بر ظرفیت های بالای این هنر در مسیر ارتقای کیفیت زندگی بشر، وجوه تازه ای از این هنر بازشناسی و ارائه شده است. یکی از این وجوه، که از سوی بخش وسیعی از نهادهای آموزشی و تربیتی، و نیز محافل علمی و دانشگاهی مورد توجه قرار گرفته است، تئاتر تعلیمی ـ تربیتی یا پداگوژیک نام دارد. هنر نمایش به صورت ...

این پژوهش با میانجی مطالعۀ موردی تئاتر خصوصی، برخی از زمینه­های اقتصادی- اجتماعی کلان اقتصاد هنر در ایران را واکاوی می­کند. در سال‌های اخیر، شمار افرادی که به­‌واسطۀ آموزش‌های دانشگاهی یا شیوه‌های معمول دیگر به «جامعۀ تئاتری» می­پیوندند، افزایش یافته است. این در حالی است که به‌رغم افزایش جمعیت «تئاتری­ها»، زیرساخت‌ها چندان تغییری نکرده­اند و امکانات سخت‌افزاری سالن‌های نمایشی کم­و­بیش همان‌ است...