هدف از این مجموعه بررسی تطبیقی علم تناسب از دیدگاه علامه طباطبایی وبقاعی از مفسران قرن نهم است ؛با توجه به اینکه بقاعی یکی از طرفداران سر سخت این علم است اما بررسی شایان توجهی در صحت ادعاهای مطرح شده از جانب ایشان انجام نشده است .وهمچنین در باره تفسیر گرانقدر علامه طباطبایی نیز،اثری که بطور مستقل و همه جانبه به بیان تناسبات مطرح شده از نظر ایشان بپردازد وجود ندارد.لذا مناسب دیدم که به بررسی تنا...

آیات قرآن به روشنی بیانگر آن هستند که مشرکان صدر اسلام، هنگام نزول قرآن کریم و به تناسب زمان، مکان و شرایط، در برابر قرآن و پیامبر(ص)، عکس العمل های مختلفی از خود نشان می دادند که بخشی مهمی از آن ها اتهامات وارده به به حضرت بود؛ که شایع ترین آن ها، اتهام جنون به پیامبر(ص) است که قرآن بیش از سایر اتهام ها بدان پرداخته است. در این پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی و مراجعه به تفاسیر متقدم و معاصر، با ...

زبان در حالت عام آن و قرآن کریم به مثابه یک زبان خاص، دارای ماهیتی سمعی و شنیداری است. پیدایی و شکل گیری و نیز فراگیری زبان به‏طور طبیعی، در تاریخ بشری و اتصال نسل ها، شیوه ای شنیداری داشته و دارد. هر زبان نیز آوا و آهنگ خاص خود را دارد که در بسیاری از موارد، تناسب لفظ و معنا در آن‏ها قابل تعقیب و بررسی است. در زبان قرآن نیز چنین حالتی وجود دارد و این زبان به‏ دلیل توحیدی و الهی بودن، تابع نظم...

در سال های اخیر، نگرش جامعه گرایانه به سور و آیات قرآن، یافتن تناسب و ارتباط میان آنها، و تلاش برای سامان دادن آیات حول یه هدف واحد، مورد توجه خاص قرآن پژوهان و علاقه مندان به معارف قرآنی قرار گرفته است. این نگرش، واکنشی است در برابر شبهات برخی خاورشناسان که قرآن را حاوی پیام ها و نظریه هایی پراکنده و مطالبی متنوع می دانند. در پاسخ به آنها، برخی قرآن پژوهان معاصر معتقدند آن سوی این کثرت و تنوع ...

یکی از مسائل مهم در مطالعه تطبیقی ادیان، یافتن نسبتی است که بین تورات و زبور و انجیل مذکور در قرآن با تورات و زبور و انجیل موجود در زمان پیامبر (ص) وجود دارد. در همین راستا میزان مطابقت نقل قول های قرآن از تورات و زبور و انجیل با محتوای کنونی کتاب مقدس و جایگاه تورات و زبور و انجیل در نزد دانشمندان مسلمان حائز اهمیت است. مطالعه یادکردهای قرآن از تورات و زبور و انجیل نشان می دهد که قرآن، هر جا ...

تناسب آیات قرآن با یکدیگر، یکی از مباحث ارزشمند علوم قرآنی است که از دیرباز مطمح نظر اندیشمندان  جهان اسلام بوده است؛ در عصر حاضر نیز اصل ساختار هدف‌دار و مرتبط  مبتنی بر حکمت آیات موجود در سوره‌ها ، جای خود را در منظومه فکری بسیاری از مفسران مطرح معاصر همچون آیت‌الله جوادی آملی بازکرده است. موضوع حماسه و شهادت نیز از جمله موضوعات ضروری و ارزشمند نزد تمام جوامع است. بر این اساس مقاله حاضر با رو...

تحریف، عاملی است که اصالت و اعتبار هر کتاب و کلام معتبری را با آسیب همراه می‌کند. نسبت تحریف ‏به قرآن مجید، خواسته و یا ناخواسته در همین راستاست، اگر مسئله تحریف‌‌ ناپذیری قرآن به اثبات ‏نرسد اعتبار قرآن به چالش کشیده می‌شود و هر گونه استناد به آن با مشکل اساسی روبه رو می‌شود. ‏دسته‌ای از شبهه‌های وارده از سوی شرق‌شناسان، در تحریف قرآن است که این شبهه‌ها، با رویکرد بی-‏اعتبار ساختن مطرح می‌شود....

تشبیه یکی از پربسامدترین اسلوب­های ادبی قرآن به شمار می­رود که عمدتاً برای بیان مفاهیم انتزاعی بکار گرفته شده است؛ از آنجا که این اسلوب، مورد اهتمام بسیاری از لغویان و بلاغیان بوده است؛ در این جستار تلاش می­شود تا ابتدا رویکرد قدما پیرامون این پدیده و نگاه ناقدان معاصر به این رویکرد، مورد بررسی قرار گیرد و برآنیم تا ضمن بررسی و نقد نگاه قدما به تشبیه، رویکردی ارائه دهیم تا در تحلیل تشبیه در کنار...

چکیده یکی از اجزاء قرآن کریم «سوره» است که در قول و فعلِ خدای حکیم به عنوان واحدی منسجم، تشخّص یافته است. به همین سبب ضرورت دارد در دانش «تناسب آیات» به کشف و تبیین انسجام و تناسب درونی آن پرداخته شود. بررسی دقیق و تدبر عمیق در مجموع سوره­ واحد، وجوه متعددی از تناسب در آیات و سیاق­ها را نمایان می­سازد. اهم وجوه تناسب در گستره سوره­ واحد طی دسته­بندی جامع عبارت است از «تناسب ادبی»، «تناسب موضوعی»،...

دانشمندان علوم قرآن بویژه مفسران از دیرباز به علم تناسب ، توجه ویژه ای مبذول کرده اند. زیرا بر این باور بودند که ترتیب مصحف عثمانی توقیفی است و لزوما چینش آیات و سور باید از روی حکمتی صورت پذیرفته باشد. مفسران به تناسب سور کمتر پرداخته اند و بیشتر به بیان تناسب آیات اهتمام ورزیده اند. البته در ذکر تناسب آیات نیز تناسب آیاتی را که نامتناسب می نموده، بیان کرده اند. طی این پژوهش که در آن دیدگاههای...