تأویل به معنای حمل کلام از معنای ظاهر به معنایی غیر آن مورد پذیرش سلفیان ظاهرگرا نیست و آنان ضمن تأکید بر حجیت ظاهر کتاب و روایات، نفی تأویل را به عنوان روش شناخت متن دین می‌پذیرند. التزام به ظواهر و نفی تأویل نصوص دینی که از نتایج تعطیل عقل از سوی سلفیان است، سبب شده است آنان در باب متون متشابه، دستخوش تحیر شوند و در مواجهه با آن، ضمن پذیرش ظواهر الفاظ و نفی تأویل، قایل به تشبیه و تجسیم در...

موضوع پایان نامه : آسیب شناسی روایات تفسیری با عطف توجه به دو تفسیر نورالثقلین و الدرالمنثور ، است . این پایان نامه مشتمل است بر یک مقدمه و چهار فصل بدین شرح: فصل اول : به بررسی واژه شناسی ، تعداد روایات تفسیری در منابع فریقین ، اقسام روایات و معرفی اجمالی دو کتاب مذکور و روش شناسی آنها پرداخته است . در این فصل به این نتایج رسیدیم : 1 ـ تعداد دقیق روایات تفسیری مشخص نیست ولی حدود شصت هز...

این نوشتار در پی بیان ارزش تعدد و اختلافات قرائات در قرآن است. نویسنده در آغاز به تعریف واژه هایی چون قرائت، علم قرائت، حجیت قرائات می پردازد سپس از اهمیت دانش قرائت سخن می گوید. آنگاه تاریخچه قرائات را به بحث می گیرد و راز اختلاف قرائات را توضیح می دهد در ادامه نسبت میان قرآن و قرائات را بیان کرده، ضوابط حجیت قرائات را بررسی می کند. نویسنده در این بخش از دیدگاه های گوناگون نسبت به حجیت قرائات ...

اصولیون در خبره بودن لغوی اختلاف نظر دارند عده‌ای لغوی را خبره ندانسته و قولش را جز در مورد وثاقت حجت نمی‌دانند و از نوع شهادت، و دارای شرایط آن می‌دانند اما مشهور اصولیون دلایلی عقلی و نقلی بر خبرویت او و حجیت قولش اقامه نموده‌اند به این‌که لغوی در رشته‌اش تخصص داشته و با تحقیق در علم لغت خبره شده است طوری که خبرویت او موجب وثوق نیز می‌شود و در صورت ظنی بودنش نیز از جمله ظنون خاص بوده که از حک...

ابوزید با نگرشی هرمنوتیک، با استفاده از دو اصل تمایز دین با معرفت دینی و تاریخی نگری به بررسی سنت پرداخت. او تعریف اصطلاحی سنت و حجیت بخشی گسترده به آن را، معرفت دینی و مساله ای ساخته دانشمندان، در دوره ای متأخر از پیامبر(ص) دانست بنابراین دلیلی بر پذیرش آن ندید و آن را به نقد کشید. ابوزید با تکیه بر تاریخی نگری، پیامبر(ص) را بشری محدود به شرایط زمان و مکان، دانست و سنت نبوی را مساله ای تاریخی،...

تناسب معجزه ی هر پیامبر با حرفه و هنر رایج در عصرش، مبحثی شناخته شده میان دانشمندان است. این مضمون به طور مسند، اولین بار از امام هادی(ع) نقل شده است. اما به دلایلی که در متن خواهد آمد، به امام رضا(ع) نسبت داده شده است. سند این خبر ضعیف است؛ در نتیجه، بررسی مضمون آن ضروری است. در این خبر، راوی ابتدا از دلیل تفاوت معجزات پیامبران می پرسد و امام(ع) تناسب معجزه ی هر پیامبر با فن رایج در عصر وی ر...

دو جریان فقهی اصولی و اخباری در نگرش به منابع فقهی، دیدگاه های متفاوتی را دنبال می کنند که برخاسته از فهم شریعت است و برای اجرای آن اخباریون مراجعه به ظاهر اخبار و اصولیون بر فهم عقلی شریعت تأکید می کنند. در این میان، محقق بحرانی راهی میانه را پیمود که مهمترین خصوصیات تفکر وی بدین شرح است: تحصیل مقدمات استنباط در دوران غیبت را ضروری می داند؛میان رای شخصی و اجماع- که گاه متقدمان، آن را مطابق سلی...

قول صحابه­­ی پیامبر(ص) از ادلّه­ی احکام در علم اصول­فقه عامّه مطرح و در حجیت آن دو دیدگاه حجیت و عدم حجیت وجود دارد. نظریه­ی شیعه با قول عدم حجیت سازگار است. پیرامون موضوع «قول صحابی» همواره ابهاماتی وجود داشته است. مفهوم قول صحابی، تفاوت آن با موارد مشابه و مایز آن با آن­چه در علم حدیث مطرح است، محل اختلاف و اتفاق آن نزد اصولیین به روشنی تبیین نگشته است. مشخص شدن موضوع و حدود آن نیازی ضروری می­ب...

هدف مقاله تعریف، تفسیر و تبیین زیرساخت‌های «تفقه در مقیاس کلان» یا «اجتهاد نظام‌ساز و تمدن‌ساز» است. مسأله مقاله این است که قلمرو اجتهاد، عملاً منحصر به «احکام فعل مکلف» شده است، آیا ظرفیت فقه، واقعا به­همین مقدار است؟ فرضیه مؤلف چنین است: «اجتهاد، تلاش معرفتی روشمند برای دست‌یابی به نظر خداوند (اعم از توصیف‌ها و تجویزها) از منابع معتبر براساس مدارک معتبر است». براساس این فرضیه، «اجتهاد» اختصاص ...

حجیت مثبتات اصول و امارات از مباحث مهم علم اصول بوده که از گذشته مورد بحث بوده است. دانشمندان متقدم از اصولیون در موضوع مثبتات اصول اکثرا قائل به حجیت مثبتات اصول بوده اند و ملاک حجیت آنها این بوده است که استصحاب را از باب افاده ظن حجت میدانستند لذا مثبتات آن را حجت لحاظ مینمودند اما متأخرین نوعا قائل به عدم حجیت مثبتات اصول هستند و موافقین حجیت مثبتات اصول به ادله زیر مانند اطلاق ادله روایی اس...