عدم تعادل و تمرکز شدید از جمله ویژگی کشورهای جهان سوم است که این ویژگی معلول نتایج سیاست‌های رشد قطبی به شمار می‌آید که در نتیجه این سیاست، تمام امکانات در یک یا چند منطقه تمرکز می‌یابد و سایر مناطق به صورت حاشیه ای عمل می‌نمایند. عدم توجه به نظام شهری و نحوه پراکنش مراکز و کانون‌های شهری در پهنه سرزمین از یک سو و رشد شتابان شهرنشینی از سوی دیگر به گسیختگی و عدم انسجام در ساختار فضایی منجر خواه...

فرآیند جهانی شدن با یکپارچه ساختن بسیاری از اقتصادهای ملی سبب به وجود آمدن اقتصادی جهانی و شبکه­ای از شهرهای جهانی شده است. کلانشهرها برای بقاء در چنین فضای رقابتی نیازمند ارتقای رقابت­پذیری و توسعه زیرساخت­ها، ظرفیت­ها و توانمندی­های متناسب می­باشند. لذا سنجش جایگاه کلانشهرها و تعیین نقش آنها در اقتصاد جهانی می­تواند در برنامه­ریزی برای بهبود جایگاه آن­ها در جهانی رقابت گرا موثر واقع شود. بدین...

مطالعه نظام فضاهای مذهبی در متن شهرها، به عنوان یکی از لایه های نشانه شناسی، مؤلفه مؤثری در شناخت منظر شهری به مثابه یک ساختار اجتماعی ـ فضایی پایدار است. تبیین نحوه حضور فعالیت های مذهبی در محیط شهر که مترتب از مفاهیم معنوی و فرهنگی حاصل از جهان بینی حاکم بر جامعه است؛ ابزار مناسبی برای قرائت ساختار اجتماعی ـ فضایی شهر و نیز شکل گیری فضای جمعی است. این نوشتار در پی آن است که از طریق بررسی فضاه...

ساختار فضایی شهر نتیجه فرآیندهای فضایی موجود در شهر است. این مفهوم بر کیفیت رقابت ­پذیری، زیست­ پذیری، مطلوبیت زیست محیطی شهرها تأثیر عمیق دارد. توسعه شهری فرآیندی پویا و مداوم است که اگر این روند بدون برنامه باشد موجب وارد شدن خسارات جبران­ ناپذیری به محیط­زیست و انسان می­ شود. با توجه به موقعیت راهبردی خاص منطقه شمال و قرارگیری در مجاورت دریای خزر و ارتفاعات البرز و برخورداری از شرایط بسیار م...

از چشم‌اندازهای جدید در برنامه‌ریزی توجه به مسئلۀ فضا و سازمان فضایی است که نیازمندی‌ها، ویژگی‌های فضا و اجزای سازمان فضایی را بررسی می‌کند. یکی از اجزای کلیدی سازمان فضایی، جمعیت است. جمعیت یکی از عناصر بنیادی در برنامه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی محسوب می‌شود، بنابراین شناخت ساختار، ابعاد و گستردگی فضایی آن از ابزارهای مهم تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی به شمار می‌رود. درک توزیع و پویایی جمعیت در...

ساختار فضایی شهر می‌تواند بر ابعاد مختلف توسعه شهری تأثیر جدی برجای گذارد، این مسئله با توجه به مشکلات محیطی مانند آلودگی هوا، ترافیک و تغییر کاربری اراضی به ویژه در کشورهای در حال توسعه مثل ایران،  توجه برنامه‌ریزان شهری را به خود جلب کرده است. از این رو هدف این مقاله بررسی ساختار فضایی تحت‌تأثیر سیاست‌های فضایی مربوط به تراکم ساختمانی در شهر تهران به عنوان یکی از شهرهای جهان سوم است. روش تحقی...

پدیده آلودگی هوا و بالا رفتن غلظت آلاینده­ها از حد مجاز تعیین شده به وسیله سازمان بهداشت جهانی (who) در شهرهای بزرگ، از مهم­ترین مشکلات زیست محیطی کلان­شهرهای امروزی است که سلامت انسان­ها را تهدید می­نماید. با رشد تکنولوژی و خروج منابع آلاینده ثابت و صنعتی از شهرها، منابع آلاینده متحرک در بخش حمل­ونقل شهری به عنوان چالش اصلی در راستای آلودگی کلان­شهرها مطرح است. در این راستا مطابق یافته­های سای...

از چشم اندازهای جدید در برنامه ریزی توجه به مسئلۀ فضا و سازمان فضایی است که نیازمندی ها، ویژگی های فضا و اجزای سازمان فضایی را بررسی می کند. یکی از اجزای کلیدی سازمان فضایی، جمعیت است. جمعیت یکی از عناصر بنیادی در برنامه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی محسوب می شود، بنابراین شناخت ساختار، ابعاد و گستردگی فضایی آن از ابزارهای مهم تصمیم گیری و برنامه ریزی به شمار می رود. درک توزیع و پویایی جمعیت در...

در این پژوهش با بهره¬گیری از روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از ابزار تحلیل شبکه، ضمن شناسایی و تبیین مولفه¬ها و شاخص¬های مرتبط با ویژگی¬های جابه¬جایی و الگوهای سفر؛ به تحلیل ساختار فضایی منطقه کلانشهری تهران بر اساس داده¬های مرتبط با جریان سفر افراد در مقاطع زمانی 1375 و 1385 پرداخته شده است. چگونگی برقراری پیوندهای ارتباطی میان شهرها در سطح منطقه کلانشهری و شکل¬گیری سطوح مختلفی از کانون¬های جذ...

‎ ساختار فضایی شهرها به روابط مختلف و متقابل تمامی نیروها و عوامل موجود در شهر بستگی دارد. این عوامل می‎تواند دربرگیرندۀ نیروی بازار، فعالیت‎ها، زیرساخت‎های شهری و خدمات گوناگون باشد که همواره ارتباطی پیچیده و متقابل داشته و گاهی اوقات این پیچیدگی، حتی مانع رسیدن به الگوی مناسب توسعه و ساخت شهر در مقیاس کلان و برنامه‎ریزی و تنظیم سیاست‎های شهری در مقیاس خُرد می‎شود. درنتیجه، لزوم نگرش جدی به برن...