تغییر سبک پوشش بانوان در مقاطع زمانی مختلف دورة قاجار، صاحب‏نظران را بر آن داشته تا در یادداشت‏های خود‌ـ هرچند گذرا‌ـ بر آن نظر افکنند. با توجه به اینکه تحقیقات انجام‌شده در زمینة چرایی و چگونگی پوشش در این دوران و ارتباط آن با جریان مُد معدود و سطحی بوده، به نظر می‏رسد پرداخت دقیق‏تر به این موضوع، امری مهم باشد. این مقاله به‏ صورت تطبیقی به اشتراک‌ها و افتراق‌های پوشاک بانوان دو دربار فتحعلی‏شا...

گمان می‌رود نگارش متون عرفانی در ادب فارسی از نیمة دوم قرن پنجم هجری آغاز شده است. در این آثار بسیاری از آیات قرآن کریم و احادیث به‌طور پراکنده شرح و تفسیر می‌شود؛ البته اطلاعات دقیقی از نخستین تفسیرهای عرفانی قرآن کریم و احادیث به زبان فارسی و شیوة بیان آنها در جمع‌های علمی و عرفانی در دست نیست. از قرن ششم تفسیرهای سنتی فارسی رشد بسیاری یافت. برپایة اسناد و متون موجود به نظر می‌رسد برخی از حکی...

علامه سید حیدر آملی، در شمار اندک فیلسوفان و اندیشمندان مشهوری است که شرح زندگی علمی  سیاسی خویش و تفصیل آثار و تألیفات و ترتیب زمانی نگارش آنها را خود، به قلم آورده است. وی در سال 720 ه. ق در آمل به دنیا آمد و مدت سی سال تحصیلات خویش در منقول و معقول را در شهرهای آمل، خراسان، استرآباد و در نهایت اصفهان، ادامه داد. وی بعد از باز گشت از اصفهان می‏گوید: زمانی که از اصفهان به آمل باز گشتم، به خدمت...

مصاحف عثمانی در تاریخ اسلام و قرآن دارای جایگاهی در خور توجه است. در میان این مصاحف آنچه تاکنون به جای مانده مصحفی است که هم اکنون در «موزة تاریخ تاشکند» پایتخت ازبکستان نگاهداری می شود و احتمالاً مصحف شخصی خود عثمان می باشد. در این مقاله فشرده ای از گزارش مربوط به پیشینة نگارش آن و نیز سرگذشت جابه جایی آن از مدینه تا سرزمینهای دیگر و سرانجام به تاشکند، مورد گفتگو قرار گرفته است و در لابه لای آن...

مقامه­نویسی در نثر فارسی، نخستین­بار با مقامات قاضی حمیدالدّین بلخی در قرن ششم و به تقلید از اسلوب نگارش مقامه­نویسی عربی، پدید آمد. این کتاب که در همان عصر مؤلّف با اقبال و توجّه فراوان روبه­رو شد، از سوی مترسّلان و نثرنویسان بسیاری مستقیم و غیرمستقیم نیز مورد تقلید قرار گرفت. چنین به نظر می­رسد که سعدی، نیز با تألیف «گلستان» که نثر آن از نظر نوع انشا و اسلوب نگارش به مقامه شباهت دارد، در نگارش اث...

نگارش و ویرایش، اثر ارزندة احمد سمیعی (گیلانی) است که سالهای متمادی، کتاب درسی دانشجویی و اصلی ترین متن درسی دانشجویان در آموزش نگارش و درست نویسی بوده است. چاپهای متعدد و شمارگان زیاد و فراوان چاپ آن، گویای اقبال فراوان خوانندگان و مخاطبان، بدین اثر بوده  است.  این کتاب، دو بخش عمده دارد : نگارش و ویرایش که سمیعی گیلانی تا حد امکان، با ذکر شاهد و مصداق، نظر و بحث خود را تبیین و ثابت کرده است. ...

صفاریان بطور مستقل از سال 247 تا 287.ه ، بمدت 40 سال در مشرق ایران و بخشی اعظم از دیگر بلاد ایران، افغانستان و هند فرمانروایی داشتند و از سال 298. ه ، در زمان امارت ابوعلی محمد بن علی بن لیث تا سال 393.ه، در زمان ابو احمد خلف بن احمد به عنوان حکمرانان محلی در شرق ایران بمدت 106 سال حکمرانی نمودند. در دوره اول صفاریان یعنی ایام امارت یعقوب و عمرولیث، معمار این سلسله، قاعده و ترتیب دو نهاد درگاه ...

مقاله حاضر حاوی تقریراتی از مرحوم استاد فروزانفر در سال تحصیلی 36-1335 شمسی در دانشگاه تهران  است که به همت جناب آقای دکتر اسماعیل حاکمی نگارش و تنظیم شده و به لطف ایشان در اختیار پژوهشنامه فرهنگ و ادب قرار گرفته است. این یادداشت­ها که پس از حدود پنجاه سال برای نخستین بار درج می­گردد، شامل نکاتی در مورد تحول فکر و مضمون در دورة مغول و بازتاب آن در شعر و نثر نویسندگان آن دوره است. و بر این ایده...

هدف: در انجامة هر دست نبشته، گاه شماره ای وجود دارد که گویای زمان نگارش آن دست نبشته است. برخی از این گاه شماره ها بنا به دلایلی به گاه شمارة دیگر دگرگون می شوند، هدف از این مقاله شناساندن این ویژگی دگرگون پذیری در گاه شمارة دست نبشته هاست. روش: پژوهش از نوع کتابخانه ای است که به بررسی موردی و توصیف زوایای گوناگون دگرگون پذیری در یک گاه شماره پرداخته می شود و در برخی موارد نیز استناد به نمونه...