بعد از زبان عربی و فارسی سومین زبان جهان اسلام ترکی است. ازاین‌رو، عالمان و اندیشمندان عثمانی در کنار تألیف آثار به ترجمة متون از عربی و به‌ویژه‌‌ فارسی به ترکی عثمانی نیز پرداختند. از قرن دهم به بعد بیش از صدها اثر مهم از فارسی به ترکی عثمانی ترجمه شده است. این روند هنوز در ترکیه ادامه دارد. اما درست برعکس این روند، تعداد متون ترجمه‌شده از ترکی عثمانی به فارسی به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد. ...

هدف از تحقیق حاضر، توصیف وی‍ژگیهای فعل ناقل در زبان انگلیسی و فارسی، بررسی تاثیر ترجمه بر تحوّل افعال ناقل در زبان فارسی و شناسایی شیوه های ترجمه افعال ناقل از انگلیسی به فارسی است. بدین منظور، نمونه های افعال ناقل با قیود به کار رفته با آنها در پیکره هایی متشکل از متون تالیفی و روایی زبان فارسی که متعلق به قبل و بعد از دوره ی ترجمه در ایران بودند، متون روایی و تالیفی انگلیسی و متون ترجمه شده از...

موضوع پایان نامه بررسی نمودهای بازار و بازرگان در ادبیات فارسی است که به دلیل گستره و حجم وسیع آثار نظم و نثر ادبیات فارسی، عرصه مطالعه و تحقیق در این پایان نامه، به فاصله زمانی میان قرن های سوم و هشتم محدود شده است. همچنین نظر به شمارگان آثار دوره و محدودیت زمان و توان نگارنده، آثار شاخص نظم و نثر دوره منتخب، از جمله تاریخ طبری؛ شاهنامه فردوسی؛ مرزبان نامه؛ کلیله ودمنه؛ تذکره الاولیاء عطار؛ مث...

در لابلای متون عربی که در قرون نخستین اسلامی، ایرانیان نگاشته اند، عبارات و ابیاتی به فارسی دیده می شود که نکات ارزشمندی را در تاریخ زبان و ادبیّات فارسی روشن می نماید. با بررسی این متون گاه ابیاتی به گنجینه کهن ادب فارسی افزوده می شود و گاه حوزه نفوذ فارسی دری در قرون نخستین، دقیق تر مشخّص می گردد. بحث در تاریخ ادبیّات فارسی بدون بررسی فارسی نگاشته های متون عربی چندان دقیق نخواهد بود. در این جستا...

اصالت متون آموزشی از مشخصه‏های مهم در آموزش ارتباطی زبان است. این پژوهش، با طرح این پرسش که "متون کتاب‏های آموزش زبان فارسی به غیر‏ فارسی‏زبانان، تا چه حد منعکس‏کننده­ی مشخصه­ی اصالت است؟"؛ به ارزیابی متون سه کتاب آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‏زبانان می‏پردازد. معیار این ارزیابی کمیت و کیفیت کاربرد گفتمان‏نما‏های انسجامی در متون غیر‏آموزشی و مقایسه­ی آن با متون ‏آموزشی است. در این پژوهش، کمیت و...

یکی از خط‌هایی که پس از اسلام برای نگارش زبان فارسی از آن استفاده شده است خط عبری است که مانند خط‌های دیگر سامی برای ثبت زبان فارسی مناسب نیست. متون فارسیِ نوشته شده به چنین خطی فارسی ـ عبری یا فارسی ـ یهودی نامیده می‌شود. ساختار خط عبری که دارای نویسه‌های مشابه و چندآواست سبب ورود تصحیف و قرائتهای غلط به متون مُصَحَح فارسی ـ عبری شده است. در این مقاله تلاش شده است تعدادی از واژه­‌هایی که مصححان مت...

در حوزة زبان شناسی و نظریه های ادبی، زبان فارسی و عربی معاصر سخت متأثر از ترجمه است. با مقایسة کتاب ها و مقالات فارسی و عربی در حوزة نقد ادبی در می یابیم که مترجمان عرب زبان به رغم ترجمه های متعدد برای هر اصطلاح، عملکرد مقبول تری دارند. شاید از دلایل این موفقیت قابلیّت اشتقاقی زبان عربی باشد. اصطلاح «intertextuality» در زبان عربی به «التّناصّ»، «تداخل النّصوص»، «التفاعل النّصی» و معادل های دیگری ترج...

ره یافت به ذخیره های واژگانی متون کهن و شناخت آنها، افزون بر کارآمدتر نمودن و غنی سازی بیشتر گستره واژگان زبان فارسی، گامی مؤثّر در بررسی سیر تاریخی زبان فارسی در حوزه لغات و اصطلاحات خواهد بود. تفسیر قرآن مجید، معروف به تفسیر کمبریج، یکی از ارزشمندترین آثار در بررسی جایگاه متون منثور در زبان شناسی تاریخی و پژوهش های واژه شناسی متون کهن است. اهمّیت واژگانی این کتاب، فراتر از یک تفسیر قرآن است و د...

بررسی مشکلات آموزش واحد درسی «دستور زبان فارسی 1» در دانشکده های گوناگون بیانگر وجود معضلاتی در تدریس این واحد درسی است که می توان آن را در دو سطحِ منابع انسانی و منابع درسی بررسی کرد. بحث منابع انسانی به دو متغیّر یعنی مدرس و دانشجو اختصاص می یابد. بدیهی است که پاسخ معضلات این حوزه را باید خارج از واحد درسی دستور زبان بررسی کرد. بحث منابع درسی، متضمّن بررسی معضلات متون درسی دانشگاهی است که به باو...