بنای مسجد در بردارنده رسالت دینی و اجتماعی است. در واقع همانند آینه ای است که اوضاع دینی عصر خود را جلوه گر می شود. معماری مسجد، نمایانگر عمق برداشت های فرهیختگان و افراد عادی از جوهره ذهنیت و ایمان جامعه مسلمان آن دوره است. از این حیث بنای مسجد می تواند میزان و ماهیت جهان بینی مسلمانان هر عصر را بازگو کند. معماری مسجد افزون بر اینها بر ارکان معرفتی دیانت اسلام تکیه دارد و به پشتوانه همین معرفت...

یکی از نهادهایی که در عین عجین‌بودن با زندگی بسیاری از مسلمانان، موضوع مدیریت آن مورد کم‌توجهی قرار گرفته، مسجد است. تحقیق حاضر، با هدف شناسایی عناصر الگوی شایستگی منابع انسانی مسجد - که بخش ورودیِ سامانه‌ی مدیریت اثربخش مسجد را شکل می‌دهند - صورت گرفته است. روش طراحی الگوی مفهومی در این پژوهش، مفهوم‌سازی عملی منفرد بوده و روش تحقیق نیز روش ترکیبی شامل مصاحبه اکتشافی، مشاهده و نظرسنجی از خبرگان ...

مسجد بارزترین و نمادی ترین بنای شهر به شمار می رفته است.  اهمیت مسجد در برخی دورانها تا بدان جاست که مدنیت شهر در قلمرو حکومت اسلامی درگرو وجود مسجد جامع در آن شهر بوده است.  به علاوه، عنصر محوری مراکز محلات همواره مساجد محله بوده اند.  با این حال، طی سده اخیر، اتصال و پیوند مسجد با شهر در مسیر تکاملی شهرسازی آن از دست رفته و مکان‌گزینی درخور مقام و جایگاهش را در جامعه امروز ایران نیافته است. د...

گستره مورد مطالعه، حوضه قم-ساوه، حاشیه شمالی ایران مرکزی و پهنه آتشفشانی ارومیه-دختر، بین گسل­ چپ بر کوشک-نصرت در شمال و شمال خاوری و گسل تلخاب در جنوب باختری قرار گرفته است.  مهمترین گسل های پهنه مورد مطالعه، بر اساس نقشه های زمین­شناسی 1:100000 منطقه، شامل کوشک-نصرت، ساوه، ایندس، تفرش، نوبران، تلخاب، البرز و پهنه گسله کوه قرمز  است. در پژوهش حاضر سعی شده میزان فعالیت زمین­ساختی این پهنه، با ا...

در باغ های شهری ایران بعضاً کوشک ها و یا سردرب های عظیم، رابط بین شهر و باغ است. استقرار اینگونه باغ ها موجب یکپارچه شدن شهر، میدان، باغ و منظر می شود. این نوشتار به دنبال تمایل و شیوة استقرار این باغ ها در شهر است. اینکه آیا این نحوه قرارگیری ارتباطی با رابطه حکومت و مردم داشته است؟ آیا مفصل شهر و باغ، فضایی اجتماعی و مردمی است یا بنایی مسلط بر میدان و خیابان، تا همچون نسخه های اروپایی باعث قدر...

تاریخ ایران عصر آل بویه (320- 447ق)، یکی از مهم‌ترین ادوار نقش آفرینی مسجد در ابعاد و زمینه‌های مختلف بوده است. «مسجد» به عنوان کارآمدترین نهاد دینی اسلام، در تداوم حیات اجتماعی ـ سیاسی مسلمانان به‌ویژه ایرانیان دوره‌ی دولت شیعی مذهب آل بویه، نقش محوری ایفاء کرده و در حقیقت به عنوان نهاد تاثیرگذار در «ساخت قدرت» عمل کرده است. تاریخ تحولات سیاسی ـ اجتماعی ایران در این دوره تاثیرات بسیاری از مسجد...

در یکصد سال اخیر، توسعه ی شهری در ایران سبب تغییرات عدیدهای در ساختار فضایی شهرها شده است. یکی از مهمترین این تغییرات، دگرگونی در روابط میان عناصر شهری و اثرات آن بر ویژگی های فضایی- عملکردی مسجد است. مسجد جامع شهر سبزوار یکی از عناصر مهم تاریخی شهر می باشد که علاوه بر عملکرد اجتماعی- مذهبی، نقش مهمی در ارتباط و پیوستگی فضایی هسته ی تاریخی شهر سبزوار داشته است. اما امروزه این عنصر نقش خود را به...

مسجد به عنوان یک مکان مقدس که به صورت روزانه در آنجا به عبادت پرداخته می شود. نمودی از فضایی مقدس و معنوی است. همواره معماران در طول تاریخ از صدر اسلام تاکنون به انواع روش ها سعی نموده اند تا این مفهوم، یعنی تقدس را به روش های گوناگون به مخاطب خویش که همانا نمازگزاران می باشند القا نمایند. در اینجا برای بیان بعضی ابعاد معماری که نشان دهنده ابعاد گوناگون معنوی و مقدس می باشند، تا آنجا که ممکن اس...

امروزه یکی از موضوعات مورد چالش در معماری، طراحی مسجد است. بعضی معتقداند آنچه گذشتگان در معماری مسجد به آن دست یافته اند کامل بوده و بهتر است در طراحی مسجد از آنان پیروی شود. بعضی دیگر معتقدند ما در دوران متفاوتی نسبت به گذشتگان قرار داریم و لازم است در طراحی مسجد نیز معماری مطابق زمان خود داشته باشیم. با وجود این اختلاف نظرها سوال مهمی ذهن را به خود مشغول می سازد که ویژگی های اساسی و بنیادی مس...

مسجد جامع دِزَک Dezak در مرکز روستایی تاریخی به همین نام در سه کیلومتری شهرستان سراوان استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. این مسجد یک طبقه است و با خشت و گل، مصالح بومی منطقۀ ساخته شده و سیمایی ب ی پیرایه دارد. از آنجا که مطالعۀ دقیقی دربارۀ این مسجد صورت نگرفته یا گمان ه ای با هدف تعیین قدمت آن زده نشده است، دربارۀ تاریخ ساخت آن نظرهای گوناگونی اظهار شده است و آن را به قرون نخستین اسلامی تا ...