این مقاله به بررسی و مطالعه واژگانی که به اصطلاح هم ریشه ای های غلط یا گاهی به نام دغل دوستان در بین زبان های اروپایی مرسوم است بین فارسی و انگلیسی می پردازد. از آن جایی که در زبان فارسی از دیدگاه زبان شناسی چنین پژوهشی تاکنون کم تر صورت گرفته است، سعی ما بر این خواهد بود که اجمالاً معنای این واژه (term) را که یکی از مفاهیم زبان شناسی (concept) می باشد تا حدّ لازم به مخاطبین خود که شنونده یا خوان...

صورت‌گرایی یا فرمالیسم (Formalism) یکی از جدیدترین مکاتب نقد ادبی است که در قرن بیستم ظهور کرد. پیروان این مکتب نوخاسته بر این باورند که زیبایی یک اثر هنری در درجۀ نخست به فرم و اجزای سازندۀ آن وابسته است. در مکتب صورت‌گرایی فرم سخن به خودیِ خود- و نه همچون وسیله‌ای برای رساندن مضمون- بررسی می‌شود؛ زیرا صورت‌گرایان معتقدند که محتوا از چیزی جز کیفیت ساختار جملات و چیدمان واژگان زاده نمی‌شود. در ا...

ترجمه قرآن کریم و انتقال و شفاف­سازی معانی والای آن، برای مخاطبان فارسی­زبان از دیرباز موضع اهتمام محققان و اندیشمندان این کتاب الهی بوده است. یکی از مترجمانی که شمار کثیری از پژوهشگران،ترجمه­ او را در زمره بهترین ترجمه های معاصر قرآن بشمار آورده  و آن را به لحاظ مطابقت با متن آیات و بکارگیری واژگان مأنوس زبان فارسی و مراعات قواعد زبانی و بیانی و نیز به­لحاظ نگرش نوین به ترجمه و  روزآمدسازی بسی...

چکیده: این پایان نامه پژوهشی است ذیل عنوان (( بررسی باهم آیی واژه ها (هم نشینی و متداعی) در جزء سی ام قرآن کریم)) که بر مبنای تناسب و نظم موجود در واژگان کلام الهی نگاشته شده است. در این پایان نامه رویکردی جدید از لحاظ علم زبان شناسی در تفسیر قرآن معرفی شده است که علاوه بر رویکردهای علمی و ادبی و عرفانی قبلی می تواند اعجاز قرآن را بیشتر از پیش به اثبات برساند . این کار در حیطه معنی شناس...

سخنگویان زبان غالباً وقوع رویدادها و وقایع را به لحاظ ذهنی به زمان خاصی مربوط می­نمایند و بر همین مبنا گزاره­های ذهنی خود را در قالب زمانی خاصی که چارچوب آن عمدتاً توسط واژگان و دستور زبانشان تعیین می­شود قرار می­دهند. هدف این مقاله ارائه بازنمایی معنای ذهنی زمان آینده در زبان فارسی است. نظریه­ی بازنمایی گفتمان [1] از جمله نظریات معنایی است که با دیدی پویا معنای پاره گفتارهای زبانی را بررسی کرده ...

پژوهش حاضر به پیشوندهای فعلی رایج در زبان فارسی در چارچوب انگارۀ صرف ساخت و تعامل آن با معناشناسی پرداخته و ترکیب‌پذیری معنا در افعال پیشوندی و تأثیر معنا بر ساخت این افعال را بررسی کرده است. برای نیل بدین مقصود پس از جمع­آوری فعل‌های پیشوندی از در پیکرۀ دادگان افعال فارسی (رسولی و دیگران، 2011)، این افعال با توجّه به تفاوت­های صوری و معنایی طبقه‌بندی شدند؛ سپس هریک از پیشوندها به­طور جداگانه تح...

«اعتماد به نَفْس» از آن دسته واژگانی است که همواره در معنای لغوی و روان‌شناسی با دین در تضاد است. پژوهش حاضر، برای نزدیک شدن به سیمای آن از قرآن، به روش تحلیلی و با استفاده از شیوة معناشناسی هم‌زمانی، به تحلیل «اعتماد به نَفْس» در قرآن و حدیث پرداخته‌است و ارتباط مفهومی آن را با واژه‌های جانشین، همنشین و متضاد واکاوی کرده‌است تا حوزۀ معنایی و مفاهیم پیرامونی آن بازشناخته شود. از آنچه در متن مقاله ب...

معناشناسی به عنوان یکی از شاخه های زبان شناسی که به پیدایش معنا و سیر پیشرفت و تحولات آن می پردازد، روابط معنایی بین مفاهیم مختلف را شناسایی می کند و شبکه ای از معانی مرتبط را استخراج می کند، نقش بسزایی بویژه در حوزه مطالعات قرآنی و تفسیری داشته است. در این پژوهش با بررسی و نقد مکاتب مختلف معناشناسی قابل استفاده در مسیر فهم قرآن کریم، دیدگاه مکتب قوم زبان شناسی به عنوان برجسته ترین مکتب در این...

چکیده معناشناسی که در زبان انگلیسی با نام Semanticis و در زبان عربی علم الدَّلاله یا علم المعنی ­نامیده می­شود، شاخه‌ای از زبان‌شناسی است که به بررسی معنا می‌پردازد و مقصود و فحوای کلام را از ساختار و سیاق متن درمی‌یابد. نخستین گام‌ها در این زمینه در اواسط قرن نوزدهم توسط ماکس مولر Max Muller و میشل بریل Michel Breal برداشته شد. واژگان در کلام الهی هریک بار معنایی خاص خود را دارند و نخستین نکت...

دانش معنا‌شناسی مطالعۀ علمی معنا است که به تحلیل معنا‌ی واژه‌ها با توجه به نظام معنایی آن می‌پردازد‌. از مهم‌ترین راه‌هایی که امروزه در علم معناشناسی مورد توجه ادب‌پژوهان واقع شده، تکیه بر روابط هم‌نشینی و جانشینی است؛ زیرا از طریق شبکه معنایی با بررسی واژگان در سیاق آیات می‌توان به معنای دقیقی از واژه دست یافت. واژۀ «عذاب» یکی از پر‌‌بسامد‌ترین واژگان قرآنی محسوب می‌شود. در پژوهش حاضر در پی آن...