چکیده زبان عربی با قدمتی به درازای جاهلیت تا کنون همواره کانون توجه ادیبان و نویسندگان ملل مختلف بوده است. ریشۀ روابط، چالش‌ها، و مبادلات زبان و قوم عرب با زبان پارسی و قوم ایرانی آن‌چنان ژرف و عمیق است که نیازی به یادآوری تاریخ پیوند آن دو نیست. اهتمام و علاقۀ فراوان به تاریخ ادبیات زبان عربی در میان دانشجویان و پژوهش‌گران ایرانی به‌منزلة یکی از مهارت‌های مهم در آشنایی با این زبان، ضرورت ترجم...

کتاب شناسی حاضر 270 کتاب، مقاله و پایان نامه با موضوع تاریخ بیهقی را در بر دارد. این مقاله از منظر حوزه هایی چون تاریخ، تاریخ نگاری، جغرافیا، جامعه شناسی، فرهنگ، فلسفه، اخلاق، سیاست، لغت، نسخه شناسی، نگارش، زبان شناسی، دستور زبان و شرح متون به تاریخ بیهقی می پردازد. از سوی دیگر در آن سعی شده است تصحیح ها، شروح و چاپ های گوناگون بیهقی و نیز ترجمه های عربی، انگلیسی و روسی آن معرفی گردد. همچنین نس...

هدف اصلی این نوشتار، بررسی نقش شبکه­های اجتماعی و کانال­های ماهواره­ای در وقوع و تکوین انقلاب­های عربی می­باشد. در واقع، تاریخ جدید عربی در سایه جهانی‏شدن و شبکه­های اجتماعی رقم خورده است. به تبع، انقلاب­های جوانان عرب، ادبیات جدیدی را در روابط بین­الملل و مطالعه انقلاب‏های مجازی و پست‏مدرن به وجود می­آورد که خود گویای این نکته خواهد بود که خاورمیانه را دیگر نمی­توان از دیدگاه‏های جامعه‏شناسی س...

رشد مباحث نظری درباره ادبیات جهان در یکی دو دهه اخیر حاصل واکنش به محدودیتهای رشته ادبیات تطبیقی و تلاش برای بازتعریف اصول نقد ادبی در قالب ادبیات جهان است. یک هدف ادبیات جهان، توسعه روشهایی علمی است که برای مطالعه ادبیات های غیرغربی در نقد ادبی و، در نتیجه، نگارش تاریخ ادبیات جهان کافی باشد. با ترجمه جمهوری جهانی ادبیات اثر پاسکال کازانووا، بخشی از این مباحث اخیراً به زبان فارسی هم راه پیدا کرد...

فارسی زبانان تا چند قرن اخیر توجّه زیادی به نگارش دستور زبان فارسی به‌ویژه در زمینة حروف اضافه و معادل بودن معنای آن با حروف جر زبان عربی نداشتند. به علّت نقش مهمّ این حروف در انتقال معانی مخصوصاً در متون ادبیات کهن فارسی و تفسیری ترجمه‌شده، پژوهشگران با دشواری‌های فراوانی مواجه‌شده‌اند. در زمینة تطبیق معانی حرف اضافة «به» با حرف جرّ «باء»، تحقیق چشمگیری انجام‌نشده‌است. این مقاله به بررسی تطبیقیِ حرف...

مصاحف عثمانی در تاریخ اسلام و قرآن دارای جایگاهی در خور توجه است. در میان این مصاحف آنچه تاکنون به جای مانده مصحفی است که هم اکنون در «موزة تاریخ تاشکند» پایتخت ازبکستان نگاهداری می شود و احتمالاً مصحف شخصی خود عثمان می باشد. در این مقاله فشرده ای از گزارش مربوط به پیشینة نگارش آن و نیز سرگذشت جابه جایی آن از مدینه تا سرزمینهای دیگر و سرانجام به تاشکند، مورد گفتگو قرار گرفته است و در لابه لای آن...

بسیاری از آثار نویسندگان و شعرای فارسی زبان در طول تاریخ، متأثر از زبان دین و کتاب آسمانی (قرآن کریم) بوده است. ادبای ایرانی در شعر و نثر تعلیمی از زبان و فرهنگ عربی بسیار سود جسته اند و به طور مثال در گفتار خود از صناعات ادبی همچون ارسال المثل (= تمثیل)، اقتباس و یا حتی تلمیح از امثال عربی در تبیین، تفهیم و آموزش پیام خویش بسیاربهره برده اند چنان که عبارات حکیمانه عربی در متن شاه کارهای زبان ف...

تاریخ‌نگاری مقتل، یکی از شعب مهم و اصلی مکتب کوفه است که به‌تبع شناخت مؤلفه‌های آن، از یک‌سو امکان راهیابی به اجزای این شیوه فراهم و از سوی دیگر، به بخشی از علل و عوامل نگارش مقتل پی می‌بریم. مؤلفه‌هایی چون داستان‌های ایام‌العرب، ادبیات رایج در مکتب ایران با مشابهت‌های آن با شیوه نگارش مکتب عراق با توسعه ترجمه آثار ایرانی به عربی و حضور پررنگ عنصر احساس و حماسه را می‌توان از موارد اصلی، و تأثیر...