پژوهش حاضر تحقیقی معنی شناختی است که به منظور بررسیِ معناییِ فعل های ساده زبان فارسی و متناظرهای مرکب معنایی آنها صورت گرفته است. در این بررسی، نخست، نگارنده طرز تلقی خود از فعل ساده و مرکب را  ارائه می کند و پس از آن، به انواع تناظر میان فعل های ساده و مرکب می پردازد. در ادامه، پس از بحثی مختصر درباره هم معنایی و سه نوع از آن که در این پژوهش مبنای تحلیل ها قرار می گیرند، یعنی هم معنایی گزاره ای،...

از زمانی که موضوع نمود بطور خاص و به عنوان یک مقوله متمایز از زمان دستوری به وسیله برخی از دستورنویسان و زبانشناسان مطرح شده است، تحلیل‌ها و نظرات متفاوتی در خصوص آن ارائه گردیده است. در این مقاله بحث ما محدود به یک نوع نمود؛ یعنی نمود استمراری است. استمرار بیانگر تداوم و یا در حال انجام بودن یک عمل است. در این جستار ضمن اشاره به پیشینه نمود استمراری در کتاب‌های دستور و آثار زبانشناسان نشان خوا...

رویی شناختییی در دهة 1970 جوانه زد، شامل چندین نظرییی برخوردارند. معنی‏شناسانِ شناختی، همچون لیی و مفاهیم را ازطرییریِ طرح‏واره‏های تصورییر میین تجسم ذهنی در ساخت‏های زبانیی‏شود. با بررسییاد در زبان فارسیی نگرش دبیرمقدم (1384) گردآوری شده‏اند، چنین به نظر مییییری طرح‏واره‏های تصوری قابل تأیید است، و در واقع، می‏توان عامل اصلییری طرح‏واره‏های تصوری را «هستة معنایییی‏شناسی شناختی در توجیه معنایی تم...

مقاله حاضر نگاهی است به نمود واژگانی (lexical aspect) و انواع آن که به صورت مشخصة معنایی در فعل موجود است و روند انجام فعل را از لحاظ استمرار، تکرار، تداوم و غیره نشان میدهد. اگرچه نمود مقوله ای مستقل در تصریف فعل بشمار می آید، امّا بازتاب نحوی حاصل از آن تنها به نمود دستوری مربوط نمیشود بلکه نمود واژگانی را نیز دربر میگیرد. در این مقاله نمود واژگانی از نمود دستوری جدا و متمایز شده و انواع آن مو...

ارتباط بین فعل و موضوع­های آن از مسائل بحث­برانگیز است. در این زمینه نظریه‌هایی مطرح شده است و همگی در پی یافتن پاسخ این مسئله‌اند که چگونه معنای فعل در تعیین موضوع‌هایش در سطوح نحوی و معنایی و هم­چنین بازنمایی موضوع[1] نقش ایفا می‌کند. به گفتۀ لوین (2005) ساخت نمودی[2] و ساخت رویدادی[3] اولین عامل معنایی تعیین­کننده در بازنمایی موضوع هستند؛ لذا به دلیل اهمیت ساخت رویدادی و نمودی، در این مقاله ...

ارتباط بین فعل و موضوع­های آن از مسائل بحث­برانگیز است. در این زمینه نظریه هایی مطرح شده است و همگی در پی یافتن پاسخ این مسئله اند که چگونه معنای فعل در تعیین موضوع هایش در سطوح نحوی و معنایی و هم­چنین بازنمایی موضوع[1] نقش ایفا می کند. به گفتۀ لوین (2005) ساخت نمودی[2] و ساخت رویدادی[3] اولین عامل معنایی تعیین­کننده در بازنمایی موضوع هستند؛ لذا به دلیل اهمیت ساخت رویدادی و نمودی، در این مقاله ...

مقاله حاضر نگاهی است به نمود واژگانی (Lexical aspect) و انواع آن که به‌صورت مشخصة معنایی در فعل موجود است و روند انجام فعل را از لحاظ استمرار، تکرار، تداوم و غیره نشان میدهد. اگرچه نمود مقوله‌ای مستقل در تصریف فعل بشمار می‌آید، امّا بازتاب نحوی حاصل از آن تنها به نمود دستوری مربوط نمیشود بلکه نمود واژگانی را نیز دربر میگیرد. در این مقاله نمود واژگانی از نمود دستوری جدا و متمایز شده و انواع آن مو...

در مقالة حاضر به بررسی واژة «دیدن» از منظر معناشناسی قالبی می­پردازیم و نشان می­دهیم که چگونه معنای برخی از واژه­ها در تجارب روزمره و دانش پیش زمینة انسان­ها وجود دارد. به عبارت دیگر، هدف این مقاله دستیابی به تفاوت معنایی ظریف بین واژگان هم معناست و تصور بر این است که ریشة این تمایزات در تجارب نهفته باشد که چنین تمایزات معنایی در لغت‏نامه‏ها عموماً نادیده گرفته می­شود. راهکار انجام این تحقیق، بر...

در این مقاله در پی بررسی چگونگی تبیین وجهیت در زبان فارسی، در قالب انگارۀ شناختی و رابطۀ وجه و وجهیت در زبان فارسی هستیم. هدف اصلی از انجام این پژوهش، مطالعۀ نظام وجهیت بر اساس نظریه‌های زبان‌شناسی شناختی و آزمودن نظریه‌های موجود با داده‌های فارسی است. بدین منظور، ابتدا پاره‌ای ملاحظات نظری این حوزه را مطرح کرده و سپس، بر اساس آنها، داده‌های زبان فارسی را تحلیل می‌نماییم؛ همچنین تعامل وجهیت با ...

رساله حاضر پنجاه غزل منتخب از دیوان خواجه شیراز را از نظر آوایی، دستوری و معنایی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است . این بررسی نشان داده است که در اشعار حافظ نسبت هجاهای کوتاه به هجاهای بلند تقریبا دوبرابر است . استفاده از هجاهای کوتاه یکی از دلایل روانی اشعار حافظ است . در بررسی خوشه های همخوانی مشاهده شد که چهار خوشه دو همخوانی سایشی - انفجاری، غنه - انفجاری، روان - انفجاری و سایشی - روان دارا...