نسخه حاضر جزء متون روایی تلقی می شود. در مجموع این اثر از آثار اخلاقی-تعلیمی عصر صفویه است که تاکنون ناشناخته مانده است. امید است با احیای این چنین اثر نفیس علاوه بر آشنایی با نگارش زبان فارسی و نثر ادوار گذشته، راه گشای دانش پژوهان و همه کسانی باشد که سخنان پیشینیان را چراغ راه آینده می دانند.

مسأله تبیین نسبت ذهن عارف با تجربه های عرفانی اش از مناقشه برانگیزترین مسائل حوزه فلسفه و روانشناسی عرفان است. ساختگرایان از جمله استیون کتز- فیلسوف نامدار معاصر- در مواجهه با این مسئله، معتقدند که تجربه های عرفانیِ عارف، متأثر از جهان ذهنی وی صورت بندی می شود. این رساله در نظر دارد تا بر اساس نظریه ساختگرایان، کارکرد ذهن روزبهان را در صورت بندی تجربه های عرفانی اش -که در کتاب کشف الاسرار خود گز...

عبهرالعاشقین سرشار از صور­­خیال است. ذهن پویای روزبهان موجب شده است گاه سلسله­ای از تشبیهات به­هم­پیوسته در این اثر مشاهده شود که در این مقاله با الهام از نظریة «استعارة مفهومی» در قالب طرحی با عنوان «تشبیه حوزه­ای» بررسی می­شوند. در تشبیه حوزه­ای، عناصر و لوازم یک مجموعه در تطابق با عناصر و لوازم مجموعه­ای دیگر قرارمی­گیرد؛ یعنی یک تشبیه به‌عنوان تشبیه اصلی در رأس است و تشبیهات دیگر که همان اج...

ژولیا کریستوا بینامتنیت را گذر از نظام نشانه به نظام‌های دیگر می‌داند. از این زاویه متن نه هم‌چون ذخیره‌‌ای از معانی ثابت، بلکه در مکان تعامل پیچیده‌‌ای بین متن‌های گوناگون قرار می‌گیرد. نظریة بینامتنیت با ژرار ژنت وارد حوزة ساختارگرایی شد. ژنت بر خلاف کریستوا با در نظر گرفتن خاستگاه به دنبال تعین و تثبیت معنا در متون بود. بر این اساس متن معنای خود را از طریق رابطه‌‌اش با دیگر متون آشکار می‌کند...

این مقاله به بررسی ساختار و عناصر روایت­های روزبهان در کتاب کشف‌الاسرار می­پردازد. درون­مایۀ اصلی این گزارش­ها شرح مکاشفه­ها و دیدارهای روزبهان با خداست که ساختاری حکایت‌گونه دارند و در الگوی داستان­های فراواقعی روایت می­شوند. در این پژوهش افزون‌بر بررسی سابقۀ موضوع «رؤیت» و «شطح» به خاستگاه ناخودآگاه (کهن الگویی) این روایت­ها و عناصر موجود در روایت­ها که متناسب با خاستگاه آن­هاست پرداخته می­شو...

نوآوری خاص روزبهان در تصویرگری «شرح شطحیات» بر پایة ترکیب‌های اضافی یا اضافه‌های تصویری است. در واقع همواره رابطة میان مضاف و مضاف‌الیه، نوع ترکیب اضافی را مشخص می‌سازد و به همین دلیل است که این رابطه همیشه مفهوم واحد و یکسانی را القا نمی‌کند و دستورنویسان بسته به اینکه نسبت میان این دو، حقیقی باشد یا اعتباری، آنها را به دو دستة «اضافة ‌حقیقی» و «اضافة ‌مجازی» تقسیم‌کرده، سپس اضافة ‌مجازی را نی...

نام‌پژوهی یا عنوان‌پژوهی، یعنی نقد و بررسی نام یک نوشته یا سروده، هرچند در ایران هنوز جایگاهی نیافته، میان فرنگیان و عرب‌ها پایگاه بلندی دارد و دربارۀ آن و بر بنیاد آن پژوهش‌های بسیاری انجام گرفته‌است و می‌گیرد. در این ‌گونه پژوهش‌ها، معنی نام، پیام آن و پیوند آن با متن و موضوع بررسی، و از رهگذر آن، راهی به درون متن گشوده می‌شود. با چنین نگاه و نگرشی، این پژوهش نام کتاب ارجمند روزبهان بقلی، عبه...

کتاب شرح شطحیات اثر شیخ روزبهان بقلی شیرازی، از عارفان بزرگ قرن ششم هجری، است. از عنوان کتاب برمی‌آید که موضوع آن دربارة شطحیات، سخنان شگفت و غریب عارفان است. هانری کربن، شرق شناس مشهور فرانسوی در سال 1344 هجری برای نخستین بار  این کتاب را تصحیح کرد. نسخه‌هایی که وی برای تصحیح متن از آنها استفاده کرده عبارتند از: 1ـ نسخه کتابخانه شهید علی (استانبول) 2ـ نسخه کتابخانه ملا مراد (استانبول) 3ـ نسخه ...

 از جمله رویکردهای عرفا از ابتدای تألیفات عرفانی و از زمان آمیزش فلسفه با عرفان، عشق است که در هر دو شکل زمینی و آسمانی آن در آثار عرفانی بازتاب یافته است. از اولین کتب مستقل در این زمینه که آثار پس از خود را جهت داده‏اند، «سوانح» احمد غزالی و «عبهرالعاشقین» روزبهان بقلی است. اگرچه این دو اثر بر  محور یک موضوع و در یک عصر به نگارش درآمده‏اند، در حوزۀ زبانی بسیار از هم متمایزند. در این مقاله میز...