گویش مشهدی یکی از مؤثرترین گویش ها در فارسی دری است و به نوعی خاستگاه ادبیات اصیل شاعرانی همچون رودکی، فردوسی، عطار، خیام و ... می باشد. این گویش با دارا بودن واژگان اصیل فراوان یکی از گرانبهاترین گنجینه های زنده ی ادبیات و فارسی اصیل دری است. پژوهش حارر که اولین بررسی نظام مند درباره ی گویش مشهدی است، در راستای حفظ این میراث ملی و با هدف کاوشی زبانشناختی، نظام آوایی این گویش را، که شامل توصیف ...

در مقاله­ی حاضر به بررسی فرایند کوتاه­شدگی واکه­ای در زبان فارسی پرداخته­ایم. در مراحل پژوهش، نخست با بررسی کامل فرهنگ یک‌جلدی معین و بیش از یک‌صد هزار بیت شعر از دیوان شاعران بزرگ پارسی­سرا، واژه­هایی را که دست­خوش فرایند کوتاه­شدگی واکه­ای قرار گرفته­ بودند، به­عنوان داده­های تحقیق، گردآوری نمودیم. سپس، با تحلیل داده­ها، قواعد واجی ناظر بر کوتاه شدن هر یک از سه واکه­ی کشیده­ی A, i, u به واکه­...

مقالۀ حاضر به معرفی، بررسی و نقد کتاب نظام آوایی زبان فارسی، تألیف محمود بی‌جن‌خان می‌پردازد. کتاب اثری ارزشمند در حوزۀ آواشناسی و واج‌شناسی زبان فارسی است و امتیازات و نوآوری‌های فراوان و ساختار منسجمی دارد. مؤلف در فصل اول، مسئلۀ بازشناسی شنیداری گفتارِ پیوستۀ فارسی را ـ که موضوع اصلی تحقیق است ـ برگزیده و در فصل‌های بعد تلاش کرده است بر اساس روش‌شناسی آزمایشگاهی به سؤال اصلی تحقیق پا...

در ییش تولیدی، رفتار واجیِ گونه لرزشی- لثوی /ρ/ ، در جایگاه‌های واجی مختلف در قالب واج‌شناسی آزمایشگاهی، ازطریق مشاهدۀ الگوی تغییرات شدت انرژی، برروی طیی گونه‌ها، مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش با بررسی و مشاهدۀ الگوی توزیعِ شدت انرژی برروی‌ها در هر جایگاه، موارد وقوعِ هر واج‌گونه شناسایی و فراوانی آن محاسبه شد. نتایج نشان داد گونه‌های لرزشی- لثوی‌دار و ناسوده، گونه‌های اصلی /ρ/ در زبان فارسی...

واج یک عنصر پایه است که از تقطیع کلام حاصل می شود. واج به عنوان یک طبقه در نظر گرفته می شود و نه یک عنصر ساده. این واقعیت با تحلیل قیاسی و سطوح بالاتر نشان داده شده است. واج ها دریافته های مختلف دارای نماد های آوایی متفاوتند. نمادهای آوایی واج ها نسبت به هم در وضعیت توزیع تکمیلی هستند و بنابراین ممیز معنا نیستند. از سوی دیگر واج ها می توانند ممیز باشند و در آن صورت در وضعیت توزیع مشابه اند. ممک...

ابیانه و گویش آن     مرضیه صناعتی [1]     تاریخ دریافت: 15/10/90   تاریخ تصویب: 19/4/91     چکیده   گویش ابیانه­ای یکی از گویش­های مرکزی ایران به­شمار می­رود و مانند دیگر گویش­های مرکزی دارای ویژگی­های منحصربه فرد آوایی، صرفی (ساخت واژی) و نحوی است و در حوزه واژگان نیز نسبت به فارسی معیار، متفاوت و قابل بررسی است. در مقاله حاضر پس از مقدمه­ای کوتاه درباره ابیانه، به برخی از ویژگی­های آوایی، ساخ...

دوگان­سازی پدیده­ای زبانی است که برخی از انواع آن در همة زبان ها دیده می­شوند و برخی دیگر تنها در برخی زبان ها. در پژوهش حاضر به بررسی پدیدة دوگان­سازی در زبان ترکی، به ویژه گونه­ای از دوگان سازی ناقص، می پردازیم. با توجه به داده­ها و در ارتباط با پرسش نخست پژوهش، می­توانیم بگوییم که دوگان­سازی کامل در زبان ترکی و آن دوگان­سازی که در دستور سنتی زبان فارسی بدان اتباع گفته می­شود، عملکرد و سازوکا...

دراین پژوهش سعی شده است تا بخشی از فرهنگ ایرانی توصیف و جهت آشنایی هرچه بیشتر زبان شناسان و پژوهش-گران ایرانی و جهانی با گویش ها و گونه های ایرانی داده-هایی ملموس، واقعی و آشنا از یک گویش ایرانی ارایه گردد تا بتواند خلاهای نظری، روش شناختی، کاربردی و فرهنگی را در عرصه ی زبان شناسی ایران ترمیم و به توسعه ی واج شناسی کمک کند و مهم تر آن که این پژوهش برای سنجیدن توانایی نظریه ی واج شناسی قاعده بنی...

هدف: ارتباط بین آگاهی واج شناختی و اختلالات واجی در دهه های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. نقص در توانایی های واجی می تواند دلیل اختلالات آگاهی واج شناختی در کودکان مبتلا به اختلال واجی باشد. در مطالعه حاضر تلاش شد که نقایص آگاهی واج شناختی در کودکان مبتلا به اختلالات واجی مورد بررسی قرار گیرد. روش بررسی: پژوهش از نوع مقطعی و مقایسه ای بود. نمونه پژوهش شامل ۲۵ کودک مبتلا به اختلالات واجی و ۲۵ ک...

جابه‌جایی واجی ـ فرایندی که در آن ترتیب واج‌ها معکوس می‌شود ـ موضوع مطالعات بسیاری بوده است. جابه‌جایی واجی می‌تواند منظم یا غیرمنظم باشد. این فرایند در حوزۀ واج‌شناسی، مطالعۀ همزمانی را به مطالعۀ در زمانی پیوند می‌دهد. هدف این مقاله، بررسی جابه‌جایی واجی در زبان فارسی معاصر و نیز به طور درزمانی در زبان پهلوی (ایرانی میانه) و فارسی معاصر است. پس از مقدمه، ماهیت فرایند جابه‌جایی واجی از دیدگاه‌ه...