از جذّاب ترین رساله های رمزی سهروردی «قصّه الغربه الغربیّه» است. در این داستان، شیخ اشراق دیدار انسان نورانی با جفت آسمانی اش را به گونه ی تجربه ای رویاگونه و در قالب سفری درونی تصویر می کند. کهن الگوها نقش ویژه ای در پیشبرد این داستان و به تصویر کشیدن وقایع دارند. این پژوهش با تکیه بر شیوه ی نقد کهن الگویی یونگی انجام شده است و در آن، انواع موقعیت ها و شخصیّت های کهن نمونه ای نشان داده و بررسی می ...

نفد ادبی از جمله موضوعاتی است که در ادبیات جایگاهی ویژه دارد و توجّه بسیاری از پژوهشگران و محققین ادبیات را به خود جلب نموده است. در این میان یکی از مکتب های مورد توجّه منتقدان ادبی، مکتب روانشناسی تحلیلی کارل گوستاو یونگ، روانشناس مشهور سوئیسی است که در نیم? دوّم قرن بیستم توسط او بنیان شد. طبق نظری? یونگ، ناخودآگاه جمعی انسان مضامینی در بردارد که آن ها را کهن الگو یا آرکی تایپ می نامد. کهن الگوه...

طبق نظر یونگ، «کهن الگوها» در ناخودآگاه جمعی از طریق نمادها ظهور می یابند. خورشید، یکی از نمادهای طبیعی است که با قدرت و درخشندگی و زیبایی اش سابقه ای اسطوره ای در ذهن انسان دارد. در این جستار به بررسی این نماد در اشعار خاقانی و نظامی پرداخته می شود. هدف پژوهش پیش رو بر این است که تصویرسازی خاقانی و نظامی از کهن الگوی خورشید از ناخودآگاه جمعی آنها بن مایه گرفته و راز بقای اسطورة خورشید از طریق ...

کهن الگوها مفاهیم مشترکی است که از گذشته های دور واز اجداد بشر نسل به نسل منتقل شده در پستوی ضمیر ناخودآگاه جا گرفته است. این صور پیش از رسیدن به مرز خودآگاهی در نمادهای گوناگون طبیعی جلوه گر شده اند و در آثار هنرمندان نمود پیدا می کند.ازطریق نقد کهن الگویی متون عرفانی نظیر منطق الطیر عطار نیشابوری می توان به زبان مشترک ادبیّات،تجربه ی عرفانی ودانش روان شناسی دست یافت.کارل گوستاو یونگ، بنا بر تج...

نقد اسطوره شناختی یا کهن الگویی یکی از رهیافت ها و رویکردهای اصلی نقد ادبی معاصر به شمار می رود و این عمدتاً بر پایه یافته ها و نظریه های روان پزشک سوئیسی، کارل گوستاو یونگ، بنا شده است. این نقد و نوع رویکرد دامنه ای گسترده دارد و در اساس، واقعیاتی عمیق را در رویاهای عمومی و خاطرات جمعی هر جامعه جستجو می کند. از این رو با مذهب، فرهنگ، روان شناسی، تاریخ و مردم شناسی ارتباطی وثیق پیدا می کند و از ...

کهن الگوها انگاره هایی یکسان و مشترک در ذهن و ضمیر ناخودآگاه افراد بشر هستند که در هر عصری به شکل باورهای رایج آن دوره خود را نشان می دهند و بازشناسی تحوّلات و دگرگونی های آن ها می تواند شناخت ما را در مورد جریان های عمیق فرهنگی، اخلاقی و مذهبی در دوره های تاریخی افزایش دهد. یونگ در آثار خود از کهن الگوهای متعدّدی نام می برد و هر یک از آن ها را به تنهایی و در پیوند کلّی با هم، در شمار پرمعناترین ت...

هنرسنتی، هنری است با ارزش های معنوی که در قالب کهن الگوها و اساطیر ِ نمادین برآمده از سنت و فرهنگ جامعه ی سنتی متجلی می گردد. این هنر دارای ارزش های کمال گرایانه، زیباشناسانه و عمل گرایانه نیز هست. خلق اثری که واجد چنین ارزش هایی باشد خود نیازمند شرایطی خاص است و گفته می شود که مضامین روحانی منشأ این هنرند، و این کهن الگوها هستند که از ناخودآگاهی جمعی تا بیان گری این مضامین ایفای نقش می نمایند. ...

در این جستار برآنیم تا بر پایة یافته‌های دبستان روانکاوی یونگ، ابیاتی از حافظ را بررسیم. کارل گوستاو یونگ نخستین بار پرده از سویة ژرف و کیهانی وجود انسان، یعنی «ضمیر ناخودآگاه جمعی» باز کشید و نشان داد که این نهاد پنهان، چه سان از راه کهن الگوها در چگونگی اندیشه و رفتار انسان نقش گذار است. در این جستار نشان داده ایم که ضمیر ناخودآگاه جمعی و کهن الگوهای آنیما و دایره- که از پر نمودترین کهن الگوه...

آرکی تایپ یا کهن الگو به انگاره‌هایی یکسان و مشترک در ذهن و ضمیر ناخودآگاه گفته می‌شود که در هر عصری به شکل باورهای رایج آن دوره خود را نشان می‌دهد. هنرمندان نیز برای آفرینش هنری از صور ذهنی و تخیّلاتی بهره می‌گیرند که ریشه در ناخودآگاه جمعی دارند. این تصاویر ذهنی در روند آفرینش هنری به لایه‌های خودآگاه ذهن می‌رسند و اثری هنری خلق می‌شود. بخش خودآگاه، آرکی‌تایپ را به شکل نماد و سمبل درک می‌کند. ...

بخش قابل توجّهی از آیات قرآن کریم به بیان سرگذشت پیامبران الهی و اقوام کهن به صورتی تاریخی و به دور از تحریف و تصرّف بشر اختصاص دارد. در این روایات قرآنی، رد پای صور ازلی یا کهن الگوها را می­توان دید. ماجرای زندگی حضرت موسی (ع) و قوم بنی اسرائیل در قرآن به تفصیل آمده است و از آن­جا که این ماجرا ریشه در فرهنگ و تمدّن کهن و باستانی مصر دارد، حضور کهن­الگوها در آن برجسته است. مقاله­ی حاضر به بررسی که...