این رساله تحت عنوان سنت و تجدد از منظر دکتر سید حسین نصر و دکتر سید جواد طباطبایی به نحوه رابطه سنت و تجدد از نگاه آن دو متفکر می پردازد. آز آنجائی که تعیین چگونگی رابطه سنت و تجدد مسلزم شناخت ماهیت سنت و تجدد و بیان رابطه آن دو مقوله از زاویه دید دو اندیشسمند است به ناچار در فصول دوم وسوم به ترتیب به آراء دکتر طباطبایی و نصر در باب تعریف سنت و تجدد و رابطه آن دو مفهوم پرداخته شدو و پس از بررسی...

پس از ظهور تجدد در غرب، پیامدهایش به آن منطقه از جهان محدود نگردید، بلکه سایر جوامع از جمله ایران را نیز تحت تأثیر قرار داد. در مقابل پدیده تجدد، سه نوع عکس‏العمل پیدا شد: عده‏ای شیفته و شیدای آن شدند، گروهی دیگر آن را طرد کرده، به دیده تنفر نگریستند و دسته سومی خواستار برخورد منطقی و عاقلانه با آن شدند. با توجه به این مطالب، این مقاله در دو بخش ارائه شده است: در بخش اول، تعریف مدرنیته و دیدگاه...

امثال مولّد به حکمت­هایی گفته می­شود که هویّتی نامشخّص دارند و در دورة عبّاسی اوّل از فرهنگ­های مختلف از جمله ایران، یونان و هند به زبان و ادبیّات عرب نفوذ کرده­اند. حجم عظیم و گستردة­ ترجمه­هایی که در عصر عبّاسی شکل گرفت، از عواملی است که موجب انتقال این امثال به فرهنگ عربی شد. یکی از عمده­ترین فرهنگ­های مؤثّر این دوره، فرهنگ ایرانی بود که توانست از طریق ترجمه در دل اعراب بادیه‌نشین راه پیدا کند. هدف...

مَثَل، یکی از شیوه‌های بیانی قرآن کریم است. این کتاب عظیم الهی بسیاری از حقایق مکنون خود را در قالب مثل بیان می‌دارد. از آنجا که در روایات مأثوره از ائمة معصومین(ع) نیز در ذیل بعضی از آیات امثال القرآن تأویلات دقیق و لطیفی ارائه شده که به سبب آن تا حدودی معانی باطنی امثال القرآن روشن می‌شود؛ مقالة حاضر نیز برآن است تا برخی از امثال قرآنی را از منظر تأویل مورد کنکاش قرار دهد، بدان امید که عروس طلع...

بحث پیرامون امثال القرآن با تنوع خاص و شگرف خود از جمله مباحث مهم در حوزه علوم قرآنی است. پیام اساسی امثال القرآن بیان حکمتها، لطائف، عبرت پذیری و هوشیاری عنوان شده است. این مقاله نه درصدد بحث پیرامون مضامین و مفاهیم اینگونه امثال است، بلکه قصد آن دارد که ابتدا به ارائه تقسیمات مختلف مثل در قرآن پرداخته که به نوبه خود به بخش هایی چون تشبیهات تمثیلی، مثلهای قیاسی، توصیفی، تاریخی، فردی و رمزی تقس...

«مَثَل» مقوله‌ای زبانی- ادبی به‌شمار می­آید که از جایگاهی والا در فرهنگ ایرانی و عربی برخوردار است. مثل‌نگاران ایرانی و عرب سعی وافر داشته­اند که امثال را گردآوری و ثبت و ضبط نمایند. شیوه­ی مثل­پژوهی و تدوین ضرب‌المثل­ها بیشتر مبتنی بر شیوه‌ی «دسته‌بندی الفبایی» بوده است و هیچ‌گونه رابطه و پیوند منطقی و معنایی میان امثال به‌چشم نمی‌خورد. نگارنده بر این باور است که دسته‌بندی امثال براساس «حوزه‌های...

بررسی سیمای زن و مرد در امثال و حکم ده­خدا یکی از راه­هایی است که می­تواند وضعیت و موقعیت زنان و مردان را در نگاه مردم مشخص کند. این مقاله، کوششی است برای پاسخ بدین پرسش­ها: در کتاب امثال و حکم ده­خدا سیمای زنان و مردان ایرانی چگونه ترسیم شده است؟ سیمای زنان و مردان از نظر کلیشه­های جنسیتی یا تصورات قالبی در امثال و حکم به چه صورت نمایان شده است؟ چه صفات یا ویژگی­هایی به برخی از رفتارهای زنا...

قرن پانزدهم میلادی، قرن آغاز تفکر نوین در عرصه های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، علمی و حتی در باره خود انسان بود. این سرنوشت غریب از اروپا آغاز شد و رفته رفته به دیگر مرزهای جغرافیایی شرق و غرب رسید. آغازگر این تفکرات نوین که می توان آن را تجدد و یا مدرنیته نامید از دانشمندانی همچون کپرنیک، کپلر،گالیله بود که در ادامه با تجربه محوری و علم باوری بیکن، دکارت و نیوتن هموار شد و با جان لاک و در ن...

آرایه های ادبی، بخشی از شیوه های زیبایی آفرینی سخن هستند و همواره در ادبیات فارسی مورد توجه و اهمیّت بوده اند. رساله حاضر به تحلیل زیبایی های بیانی و بدیعی در امثال و حکم دهخدا پرداخته و مبنای آن فقط بر کتاب امثال و حکم دهخدا است. امثال و حکم دهخدا در چهار مجلّد جمع آوری شده است که شامل امثال و حکم منظوم، منثور و عامیانه و ادبی می باشد. امثال و حکم دهخدا جامع ترین کتابی است که تاکنون به جمع آوری ...

این مقاله بر آن است تا ادله و استدلال های مطرح در اثبات حق محوری تجدد و تکلیف محوری سنت در خارج از موضع و موضوع خود را تبیین کند. در دیدگاه حق محور تجدد و تکلیف مداری سنت این تصور خطا پیش آمده که حق و تکلیف در این مقام در حوزه حقوق به معنای مشهور و اصطلاحی آن قرار می گیرد، در حالی که بحث در این مقام ماهیتی وجودشناسانه و انسان شناسانه داشته و درحوزه فلسفه و متافیزیک واقع می شود. از این منظر با ا...