سوم شهریور 1320 ش./بیست و پنجم اوت 1941 م.که مصادف با تهاجم قوای دولتین روس و انگلیس به تبع‌ حوادث جنگ جهانی دوم به کشور گردید،نه تنها منجر به استعفای رضا شاه از سلطنت شد،بلکه سبب تغییرات‌ بسیاری در شئون مختلف مملکتی نیز گردید که هریک تاریخچهء خاص خود را دارد.از آن جمله،مطبوعات که از آغاز انقلاب مشروطه یکی از حربه‌های اساسی و شناخته شدهء جامعه در رساندن مکنونات قلبی مردم خود بودند، شاهد تغییرات...

پس از گذشت حدوداً بیست سال از برقراری حکومت مشروطه در ایران و هم‌زمان با رئیس‌الوزرایی رضاخان، سردارسپه، بحث تشکیل حکومت جمهوری در ایران با جدیت مطرح شد. کاهش قدرت استبدادی شاهان قاجار پس از برقراری رژیم مشروطه، نقش مؤثری در این زمینه داشت. با محدودشدن قدرت شاه سلاطین قاجار دیگر از قدرت لازم برای سرکوب آرا و اندیشه‌های جدید سیاسی بی‌بهره بودند. ضعف قدرت شاهان قاجار در زمان احمدشاه به اوج خود رسی...

نظریه تفکیک قوا یکی از مهم‌‌ترین نظریه‌ها و مفاهیم در حقوق عمومی می‌باشد که نخستین بار توسط مونتسکیو به صورت یک نظریه منسجم ارائه شد. برداشت‌ها و سنت‌های متفاوت و متعددی از این مفهوم در کشورهای مختلف به وجود آمده است. ایرانیان نیز برای نخستین‌بار از خلال انقلاب مشروطیت با این مفهوم از طریق نوشته‌های روشنفکران آشنا شدند و در قانون اساسی مشروطه به آن اشاره کردند. در این مقاله پس از نگاهی به مفهوم...

این مقاله در پی فهم منطق تأسیس و تحول سیاست‌های تأمین اجتماعی در حوزه بیمه درمان و بازنشستگی در ایران از پس از انقلاب مشروطه تا پایان سلطنت رضاشاه پهلوی است. سعی ما بر این است که با نگاهی تاریخی چگونگی ورود سیاست‌های تأمین اجتماعی به دستور کار دولت را دریابیم. نقطه ثقل توجه ما در این نوشتار دولت(state) و اراده آگاهانه آن در ایجاد یک سیاست(policy)است که در قالب اسناد، قوانین و آیین‌نامه‌ها و...ت...

چکیده : در راستای تحولات اجتماعی و فرهنگی عصر قاجار، نشریات به عنوان ابزاری مدرن در دست منورالفکرهای منتقد در جهت تداوم روند نوگرایی در جامعه نقش قابل توجهی ایفا کردند. نشریات زنان نیز با ظهور جنبش مشروطه بستر لازم را برای حضور یافتند. این نشریات، محلی برای عمومی کردن خواستهای زنان و خروج آن از حوزه خصوصی به حوزه عمومی شدند و کوشیدند عملکردی خاص و زنانه بیابند. این پژوهش با روش تحلیل محتوا بدنب...

پرداخت مواجب موروثی یکی از مسائل مهم ایران عصر قاجار بود، چراکه سهم زیادی از بودجۀ حکومت صرف پرداخت مواجبی می‌شد که بخشی از آن به صورت موروثی به مواجب‌بگیران رسیده بود و آنها در ازای دریافت مواجب، هیچ خدمتی به دولت نمی‌کردند. پرداخت این نوع مواجب که در منابع عصر قاجار از آن با عنوان مواجب موروثی، مواجب متوفی، مستمری یا وظیفه یاد شده است، از آغاز حکومت قاجاران تا پایان سلطنت مظفرالدین شاه، بر اس...

در این مقاله، نقش علیرضا خان عضدالملک در یک سال و اندی پس از فتح تهران بررسی می‌شود. از آن جا که این شخصیت، از رجال قدیمی دربار قاجار به شمار می‌رفت و از زمان ناصرالدین شاه دارای مناصب و مقامات متعدد بود، چرخش سیاسی و همکاری و نزدیک‌شدن وی به رهبران آزادیخواه نهضت مشروطه، جالب توجه است. این چرخش، باعث شد تا اغلب رهبران مشروطه‌خواه با هر نوع گرایش فکری، وی را به یکی از مهم‌ترین مناصب آن دوران (ن...

با آغاز ایران جدید از دوران مشروطه به بعد و تغییر فضای سیاسی- اجتماعی، صورت‌بندی نیروهای سیاسی- اجتماعی ایران دگرگون شد. ورود و گسترش فرهنگ غربی، چالشی بود که در برابر سنت فکری- سیاسی مسلمانان ایرانی جلوه‌گر شد. به این ترتیب، سنت فکری- سیاسی مسلمانان ایرانی در میان فقها و نیروهای حوزوی شکل گرفته، در پی توضیح اصول مترقی دین اسلام و قابلیت انعطاف آن در مواجهه با مسائل جدید بود. در این پژوهش، از ا...

نظریه ترقی مشروطه که به­درستی «آستانه جدید» ایران نام گرفته‌‌است، قصد داشت تا باتحدید دولت درایران، اساس مشروطیت را بنانهد. اما واقعه مشروطه دیری نپائید و ازدل آن«بلیه عظما»، سلطنت رضاشاهی شکل‌گرفت. این‌که چرا آمال بزرگ روشنفکران­ ومشروطه‌خواهان یکسره بر­باد رفت و نیز واقعیت تاریخی که‌ایران را به ­لبه پرتگاه رسانید و همگان‌را متقاعد کرد که برای نجات کشور، دولت مقتدر مرکزی تأسیس شود، که ‌البته چ...

برپایی نظام مشروطه در ایران ،بنیان حکومت استبدادی را سست کرده و برای ایرانیان ،آزادی هایی به وجود آورد ،که شامل فعالیت های روزنامه نگاری نیز می شد.در مدتی کمتر از دو سال ،بیش از صد روزنامه در سراسر کشور منتشر شدند،و زمینه تازه ای برای فعالیت های اجتماعی و سیاسی بوجود آمد.که در میان ده ها روزنامه ای که پس از برقراری مشروطیت در ایران منتشر شدند ،تنها چند تایی از آنان تاثیر گذار بوده و به شهرتی رس...