بومی­سرودهای مناطق مختلف ایران گنجینۀ فرهنگی زبانی و ادبی بزرگی است که مردم در مناطق مختلف ایران و طی هزاران سال فراهم آورده­ اند. یکی از ابعاد این میراث عظیم بررسی جنبه­های زبانی و ادبی و مطالعۀ پیرامون آن‌هاست. در این مقاله تلاش می­شود گوشه­هایی از دو جنبۀ زبانی و ادبی بومی­سرودها کاویده شود. در بعد زبانی سادگی زبان، کاربرد واژگان محلی و بومی و واژگان دشوار و مهجور و غیر فارسی و برخی کاربردها...

این مقاله به بررسی سبک نثر در داستان‌های صادق هدایت اختصاص دارد. بدین منظور ابتدا ویژگی‌های سبکی نثر وی از داستان‌هایش استخراج شد و سپس این ویژگی‌ها تحت عناوین مربوط دسته‌بندی گردید. با توجه به تحقیق حاضر می‌توان گفت که کاربرد برخی واژگان غریب از زبان عامیانه، استفاده از واژگان فرنگی، توصیف برای معرفی شخصیت و فضاسازی، طرح پرسش‌های ابهام‌آور تکرار اعداد، نحو ساده و گاه معیوب و سرانجام شاعرانگی ا...

به لحاظ روش شناسی، تدریس واژگان در طول تاریخ آموزش زبان با فراز و نشیب قابل ملاحظه ای مواجه شده است. بدین معنا که زمانی تدریس واژگان با ارکان دیگر زبان تلفیق و زمانی دیگر بعنوان رکنی مجزا به آن پرداخته می شد. لیکن در فرایند تدریس و یادگیری واژگان متغیرهای متعددی تاثیر گذار میباشند که در این میان متغیر تاریخچه واژگان به عنوان راهکار طرح کلی که تصور میشود تأثیر بسزائی بر درک مطلب داشته باشد کمتری...

مجله پژوهش های زبان شناسیسال پنجم، شماره اول، بهار و تابستان 29312932/1/ تاریخ وصول: 122931/22/ تاریخ اصلاحات: 12932/22/ تاریخ پذیرش: 2293 - صص 21____________________________________________________________________________________________________feizabadi@alumni.ut.ac.ir *کارشناس ارشد زبانشناسی[email protected] ** دانشیارگروه زبانشناسی دانشگاهتهرانبررسی تأثیر الگوی تکیهی واژگانی بر دستیابی به وا...

در چندمعنایی نظام مند، تبیین های شناختی، زمینه ساز چندگانگی معانیِ واژه هاست و به همین با شواهد بینازبانی و تاریخی مورد بررسی قرار می گیرد. واژگان اعضای بدن و نیز افعال حسی از مهم ترین حوزه های واژگان در معنی شناسی شناختی در چندمعنایی نظام مند است. در این مقاله پس از معرفی چندمعنایی نظام مند در نگرش شناختی در تقابل با چندمعنایی در نگرش ساخت گرا، ملاحظات نظری و پیشینة مطالعات را در قالب نمونه های...

بسیاری از اندیشمندان حوزه­های علوم انسانی چون مردم­شناسی، روان­شناسی، جامعه­شناسی و زبان‌شناسی به تابوهای زبانی و واژگان اهریمنی، به خاطر ارزش­های اخلاقی و فرهنگی آن توجه کرده­اند. تابو منعی است در برابر نیروی سترگ، که هم مقدس است و هم نامقدس، و نیز در جامعه‌شناسی زبان، واژه­هایی است که کاربرد آنها ممنوع و مایۀ شرم و بیزاری است. اندیشمندانی چون فردیناند دو سوسور و کلود لوی- استراوس به تقابل­های...

مطالعة دستور نقشگرای هلیدی در ده رمان از ده داستان نویس زن ایرانیچکیدهیکی از راه های بررسی تحول گفتمان زنانه در آثار داستانی زنان، تحلیل کاربرد زبان در این آثار بر مبنای نظریۀ دستور نقشگرای هلیدی در چارچوب « انتخابگری در زبان» است. دیدگاه های گوناگون دربارۀ تحول و تکوین گفتمان زنانه و شکل گیری «گونۀ کاریردی زنان» در آثار نویسندگان زن ایرانی در دست است. در پژوهش حاضر با بررسی ده اثر از آثار نویس...

پژوهش پیش‌رو سعی بر آن دارد تا در پرتوی مفهوم هَیجامَد (هیجان+ بسامد) و با بهره­گیری از مدل هایمز (1967)، به بررسی موشکافانۀ قطعۀ زبانی «ناز کردن» در زبان فارسی بپردازد. یافته­های این پژوهش نمایانگر آن است که قطعۀ زبانی «ناز کردن» و ترکیب­های حاصل از آن، همواره در فرهنگ سنتی و جمع­گرای ایرانی جاری و ساری است و واژگان مرتبط با آن، چه بسا دربارة گذشته، دارای گستردگی بیشتری می­باشد. تعدد کاربرد ...

هدف اصلی تحقیق حاضر روشن کردن تأثیر عامل اجتماعی جنسیت بر واژگان خطاب بهکاررفته در گفتار زبان فارسی تهرانی است. واژگان خطاب پنجره ای به تفاوت های اجتماعی و فرهنگی جامعه هستند. تحقیق حاضر مبتنی بر این فرضیه است که میان عامل اجتماعی جنسیت و کاربرد گون ههای مختلف واژگان خطاب در زبان فارسی تهرانی از لحاظ میزان ادب، رسمیت، قدرت و همبستگی رابطه ای وجود ندارد. این پژوهش براساس داده های آماری بهدست...