با توجه به این که سوره حمد به عنوان سرآغاز نماز «لا صلوه الا بفاتحة الکتاب» حداقلّ «ده بار» در نماز‌های پنج‌گانه تکرار می‌شود، بحث فقهی جزئیت بسمله در سوره حمد و در بقیه سوره‌ها با توجه به اختلافی که پدید آمده است، بحثی است کاربردی، لذا باید دید جزئیت آن ریشه در سنت نبوی6 دارد و در نتیجه انکار آن «اجتهاد در مقابل نص» است و یا اجتهادی محض؟ در این مقاله پس از بیان تاریخچه بحث، و بیان نظریه‌ها با ...

دومین آیۀ قرآن کریم - الحمدُ للهِ رَبِّ العالَمین - از آیاتی است که مسلمانانِ عصر حاضر کمتر در معنایش تردید می‌کنند. معمولاً احساس می‌شود که از همان دوران پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌واله‌وسلم بر همین معنایی حمل می‌شده است که در اغلب تفاسیر و ترجمه‌های معاصران می‌توان دید: «ستایش مخصوص خدایی است که پروردگار جهانیان است». می‌خواهیم در این مطالعه با مرور روند شکل‌گیری چنین فهمی از آیه، سبب تفسیر اجزاء مختل...

تداخل مفهومی میان امنیت، سیاست و استراتژی، همواره باعث ایجاد ابهام و وابستگی حوزه مطالعات امنیتی به حوزه‌های مطالعات سیاسی، استراتژیک و روابط بین‌الملل شده است. در این مقاله، با در معرض سؤال قرار دادن مفروضات ادبیات موجود در مطالعات امنیتی، تلاش می‌شود تا زمینه‌های برون‌رفت از این وضعیت مورد بررسی قرار گیرد. به اعتقاد نگارنده، برای حل مشکل تداخل مفهومی امنیت با سیاست و استراتژی و به تبع آن، برا...

قرآن ریسمان محکم الهی، وسیله ایمنی‌بخش و حجت خدا بر مخلوقات است. خداوند پیمان عمل‌کردن به قرآن را از بندگان خود گرفته است. عمل به دستورات این کتاب مقدّس در سایه فهم معانی آن امکان‌پذیر است. فهم و دریافت معانی دقیق قرآن مجید مانند هر متن معنادار دیگری در اوّلین گام، خود نیازمند رمزگشایی از واژگانی است که چون حلقه‌هاییک زنجیر کنار هم قرار می‌گیرند، تا آن کلام را موجودیّت بخشند.براین‌اساس، در پژوهش ح...

تئاتر ایران همیشه از تحولات تئاتر غرب تاثیر پذیرفته است. این شاید تا حدی به این علت باشد که بنا به آراء متفکران حوزه تئاتر درایران، ایران پیش از ورود تئاتر اروپایی دارای تئاتر نبود و تنها گونه هایی از نمایش سنتی در آن اجرا می شد که با تعاریف اروپائیان از هنر تئاتر متناسب نبودند. ورود تجدد به ایران و چالش هایی که در نتیجه تقابل آن با سنت برانگیخته شد، باعث بروز تغییرات بسیاری در تمامی عرصه های ...

در این پایان نامه سینمای بعد از انقلاب ایران (1360-1380) در پرتو برخی از مفاهیم بنیادین میشل فوکو از قبیل "روابط قدرت"، "مقاومت"، "سلطه"، "سامانه"، "گفتمان" و "تبارشناسی" برای پاسخ گویی به چگونگی مساله شدن حجاب در سینما، مورد بررسی قرار گرفته است. زمینه اجتماعی به مثابه محیطی است که در آن "روابط قدرت" متفاوت به طور دائم در تقابل و تضاد هستند. چنین روابطی، شامل تحدید، فرسایش و سلطه بوده و هیچگاه...

محمد ارکون یکی از مهم ترین روشنفکران جهان اسلام در سال های اخیر است که تلاش می کند در پروژه ای با عنوان نقد عقل اسلامی، خوانشی نوین از میراث فکری اسلامی و نحوه شکل گیری و رشد آن ارائه دهد و با تبیین نقاط چالش برانگیز عقل اسلامی، به نقد قرائت های سنتی، سلفی و شرق شناسانه از اسلام بپردازد. او روشی تلفیقی را در این عرصه پی می گیرد اما روش پساساختارگرایی در نقد وی نمود بیشتری دارد. ارکون در پساساخت...

فوکو یکی از اندیشمندان بین رشته‏ای و حتی بین پارادایمی ‏معاصر است که دامنه وسیعی از علایق نظری، موضوعات و حوزه‏ها را پوشش می‏دهد. بر همین اساس، می‏توان وی را در قالب طیفی از رهیافت‏ها‏ و پارادایم‏ها‏ی متفاوت چون پارادایم انتقادی، تفسیرگرایی اجتماعی، پست‏مدرنیسم و پساساختارگرایی قرار داد؛ با این وجود، پیوستگی واحدی ‏نیز با هیچ‏یک از رویکردهای مذکور ندارد. آرا و اندیشه‏ها‏ی فوکو از یک طرف مبتنی ب...

از گذشته‌های دور در فرهنگ‌های مختلف بشری کارکرد قلب در بدن انسان پرسش‌برانگیز بوده و وظائف مختلفی به این عضو نسبت داده شده است. در قرآن کریم نیز قلب از جملۀ اندام‌هایی از بدن انسان است که نامش ذکر و طیف گسترده‌ای از واکنش‌های هیجانی و عاطفی یا کنش‌های عقلانی و معرفتی به آن منتسب می‌شود. این توصیف سبب شده است از نگاه مفسران مسلمان، تطبیق مفهوم قرآنی قلب با عضو صنوبری درون سینه همواره امکان‌پذیر ...

کتاب ((نهایه الارب فی معرفه إنساب العرب)) در علم تبارشناسی در معرفی نسب عرب, اثر ارزشمند احمد بن عبدالله قلقشندی (821 ه') است. او فقیه, نسابه, ادیب و شاعر بود و در سن بیست و یک سالگی به مقام اجازه فتوا و تدریس فقه شافعی نایل شد و بعدها با پیوستن به دیوان انشإ, کتاب ((صبح الاعشی فی کتابه الانشإ)) را به خامه کشید و در کنار این دو اثر ادبی و انسابی در سایر علوم نیز کتاب هایی بنگاشت.مقاله حاضر...