پدیده نخست شهری، به معنای تمرکز بخش عمده جمعیت و فعالیتها در کلانشهر یا منطقه کلانشهری اصلی در یک کشور، پدیده ای است که در ساختار فضایی برخی کشورها بالاخص کشورهای در حال توسعه مشهود است. چنین ساختار فضایی که محصول دوره رشد شتابان شهرنشینی یا همان انقلاب شهری می باشد، مزایا و مشکلات خاص خود را به همراه دارد. برخی نظریات، تاثیر مثبت و حیاتی کلانشهرها بر پیشبرد روند توسعه را مورد توجه قرار داده ان...

کلان شهر تهران به عنوان بزرگترین مرکز شهری خاورمیانه، تا دو سده پیش، در مقابل شهرهای تاریخی و پر آوازه ایران زمین، شهری کوچک به شمار می آمد که در حاشیه­شمالی ری قرار داشت و مکانی خوش آب و هوا در دامنه­های جنوبی البرز محسوب می شد که تحولات سیاسی کشور از دوره صفوی به بعد، بر اهمیت چهار راهی ارتباطی آن صحه نهاد. بویژه از آن جهت که این شهر در مرکزیت و ثقل جغرافیایی جریان حرکت طوایف قدرتمند مدعی حکو...

بررسی جمعیت و شهرنشینی در استان گیلان گویای این واقعیت است که در دوره زمانی 1365- 1335 رشد جمعیت شهری تقریباً سیر صعودی داشته و ازدهه 1375- 1365 روندی نزولی در پیش گرفته است؛ که نوسان‌های موجود در کل استان، جوامع شهری و روستایی را نشان می‌دهد. در تمام این دوران نرخ رشد جمعیت شهری بیش‌تر از نرخ رشد جمعیت کل و روستایی بوده؛ با این وجود، همواره جمعیت روستایی بیش‌تر از جمعیت شهری بوده است؛ در سال 13...

یکی از عوامل تأثیرگذار بر نظام شهری، توزیع فضایی جمعیت بوده که تا حد زیادی مطلوبیت این نظام شهری را به‌واسطه مطلوبیت خود تعریف کرده است. در این مقاله سعی شده به بررسی و تحلیل توزیع فضایی جمعیت در نظام شهری استان کردستان در بازه زمانی 1355 تا 1390 پرداخته شود. روش مورداستفاده در این پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و از شاخص‌های سنجش نخست شهری، تمرکز و تعادل به‌منظور تحلیل تحولات جمعیتی در نظام شهری در ...

ساختار مدیریت شهری در ایران به منظور گذر از نظام متمرکز و حرکت به سمت نظام غیر متمرکز و بیرون رفت از چالشها رخ داده، لاجرم باید ایجاد تحول در نظام برنامه ریزی و مدیریت توسعه شهری را بعنوان یک راه حل اساسی پذیرا باشد. این امر یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت انکار ناپذیر تلقی می گردد . چرا که در شرایط فعلی این ساختار علیرغم سعی و تلاش فروان در ایجاد ارتباط و تعامل میان سه عامل اصلی شکل گیری شهر « ان...

به‌طور معمول در کشورهای درحال‌توسعه، رشد شهری از ظرفیت دولت‌ها و شهرداری‌ها برای اراﺋﮥ خدمات و زیرساخت‌های مناسب برای جمعیت، بیشتر است. این مقوله باعث تشدید فقر شهری در شهرها و به‌ویژه شهرهای بزرگ این کشورها خواهد شد. در این میان، تعیین پهنه‌های فقر شهری در سطح شهرها و نیز الگوهای توزیع فقر شهری پیش‌‌شرط اراﺋﮥ راه‌حل برای ساماندهی و کاهش فقر شهری است. هدف از این پژوهش نیز بررسی و تحلیل فضایی فق...

      اولین مرحله در برنامه­ریزی منطقه­ای تحلیل نظام سلسله­مراتب شهری و روند تحولات آن درسطح  مناطق و نواحی یک کشور است. در دنیای واقعی هیچ شهر و منطقه­ای بی نیاز از ارتباط و تعامل با شهرها و مناطق دیگر نیست. در پرتو  این ارتباط متقابل است که نظام شهری متوازن شکل می­گیرد. این مقاله با هدف، دستیابی به ویژگی­های شبکه شهری استان ایلام و چگونگی روند تحولات آن طی سالهای  1345 تا 1385 پرداخته است. رو...